Nikolaj Gogol

Nikolaj Vasiljevitsj Gogol (Russisch: Никола́й Васи́льевич Го́голь) (Welyki Sorotschynzi (Poltawa, Oekraïne), 1 april 1809 – Moskou, 4 maart 1852) was de eerste grote Russische prozaïst van de 19e eeuw.

Gogol kwam uit Klein-Rusland (nu Oekraïne). Zijn ouders bewoonden een klein landgoed in de landstreek Poltava. Hij volgde het gymnasium in Nezjin.

In 1828 ging hij naar Sint-Petersburg om een baan te zoeken bij de overheid.

In 1829 publiceerde hij het gedicht Hanz Küchelgarten.

Van 1831 tot 1832 werkte Gogol aan Avonden op een dorp nabij Dikanka. Dit is een vrolijke, folkloristische verhalenbundel, geïnspireerd door zijn jeugdjaren in Oekraïne.

In 1834 werd hij adjunct-hoogleraar aan de universiteit van Sint-Petersburg. Dat was geen succes.

Een jaar later legde hij zich toe op het schrijven. Thema's die vaak terugkeren in zijn werk zijn de duivel en de tegenstelling tussen schijn en werkelijkheid. Ook schreef hij veel over Sint-Petersburg. Rond 1836 kwam zijn toneelstuk De revisor uit. Een ander toneelstuk van hem is: Huwelijk.

Daarnaast schreef hij ook verhalen zoals De neus en Dagboek van een gek, beide uit 1835. Later werden deze verhalen gebundeld in Petersburgse vertellingen. Een beroemde novelle van Gogol in deze bundel is De mantel. Over deze novelle schreef Vladimir Nabokov: Met zijn onsterfelijke verhaal De mantel, werd Nikolaj Gogol de grootste kunstenaar die Rusland ooit heeft voortgebracht.

Een waar meesterwerk van Gogol is de roman Dode zielen (1842). De bedoeling was om een trilogie te schrijven, maar alleen deel 1 is geheel overgebleven; Gogol verbrandde dat deel van zijn werk waar hij ontevreden over was, zodat van deel 2 slechts enkele fragmenten bewaard zijn. Dode zielen gaat over de landheer Tsjitsjikov, die mensen oplicht door met documenten te sjoemelen.

Zijn verdere leven is zo te kenmerken: hij had diverse kwalen en zwierf door Europa.

Uiteindelijk overleed hij in Moskou.