Mondkanker
Mondkanker is een ernstige aandoening in de mond.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
Mondkanker ontstaat vaak door het misbruiken van alcohol en tabak, maar ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals chronische irritatie van een prothese, UV-straling (bv. lipkanker), slechte mondhygiëne, slechte voeding (zoals bv. een ijzertekort), virussen (zoals het Humaan Papilloma Virus) of gewoon erfelijke aanleg.
[bewerk] Epidemiologie
Zo'n 3% van alle kankers zijn mondkankers. In Nederland gaat het elk jaar om zo'n 550 mensen per jaar, in Vlaanderen om zo'n 300 gevallen jaarlijks.
Meestal zijn dit mannen; vrouwen zijn minder gevoelig voor mondkanker. De reden moet gezocht worden in het beperkter gebruik van alcohol en tabak bij de vrouwen, en parallel hieraan zien we recent een toename van het aantal mondkankers bij vrouwen.
De risicoleeftijd situeert zich rond middelbare leeftijd, van 40 tot 60 jaar, maar ook daarboven of onder is mondkanker een vaak voorkomende kwaal.
[bewerk] Verloop
Vaak ontstaat een premaligne letsel, een letsel dat kan overgaan tot een toestand van kanker. Hieronder zijn o.a. leukoplakie (een wit letsel), erythroplakie (een rood letsel, niet door ontsteking ontstaan) of een gemengde erythroleukoplakie of een actinische cheilitis (in het geval van lipkanker). Dit premaligne letsel is niet noodzakelijk, vaak kan de kanker ook ontstaan zonder voortekens.
Hierna manifesteert de kanker zich in situ. Dat wil zeggen dat hij nog niet het weefsel binnendringt, maar oppervlakkig blijft. Hierna gaat hij groeien en het weefsel binnendringen, dit heet invasie.
Hierbij gaan lymfeknopen geleidelijk aan opzwellen als de kanker uitzaait. Ook uitzaaiingen op afstand naar de longen of de lever kunnen voorkomen in een gevorderd stadium.
[bewerk] Verschijningsvorm
De mondkanker kan zich presenteren in verschillende gedaantes:
- als een ulcus (of zweer)
- als een leuko- of erythroplakie
- als een onderhuidse zwelling (die hard aanvoelt)
- als een exofytisch letsel (uitgroeiend dus)
[bewerk] Symptomen
Vaak komen volgende symptomen voor:
- pijn: in het begin geen, of hoogstens naar een andere plaats uitstralen; zeer typisch is oorpijn
- knobbeltjes: hoeft niet altijd voor te komen
- een zweer die reeds lange tijd voorkomt, niet geneest en die niet verklaard kan worden door iets anders is verdacht
- gezwollen lymfeklieren duiden op een reeds ernstigere vorm van kanker
- slikklachten: slikken gaat moeilijk door mechanische storing of door pijn
- abnormaal witte en rode vlekken die niet verdwijnen zijn verdacht
- bij een gecombineerd voorkomen van rode en witte vlekken raadpleegt men best direct een huisarts, dit kan het eerste stadium zijn van een mondkanker
- eten is verstoord door pijn of mechanische stoornis
- trismus
- wratachtig gezwel: dit is een verruceus carcinoom en is in de regel goedaardig, alhoewel "spectaculairder" dan een maligne kanker
- algemeen: gezwel dat hard aanvoelt
[bewerk] Voorkomen
De onderkaak is de geliefde plaats voor mondkanker. De meest frequente plaatsen zijn de tong (de tongrand, buiten het voorste 1/3, en de tongbasis achteraan in de keel) en de mondbodem. In de bovenkaak komen relatief weinig kankers voor.
[bewerk] Therapie
Afhankelijk van de aard van de kanker, kan men chirurgie, radiotherapie of een combinatie hiervan aanwenden. Cytostatica kunnen ook soelaas bieden vlak voor of na de kuur.
