Misdrijf
[bewerk] Nederland
Een misdrijf is een relatief zwaar strafbaar feit. Minder zware strafbare feiten heten een overtreding.
De meeste misdrijven staan omschreven in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht. Daarnaast staan er misdrijven in bijzondere wetten, zoals de Wegenverkeerswet 1994, de Opiumwet, de Wet Wapens en Munitie en de Wet Economische Delicten.
In het dagelijks taalgebruik worden de begrippen misdrijf en overtreding vaak verward. Een strafbaar feit wordt dan in het algemeen met de term misdrijf of overtreding aangeduid.
Zie Strafrecht - Nederland voor de toepasselijkheid van het Nederlandse strafrecht, de rol van de verschillende rechtelijke instanties, en het opleggen van straffen en maatregelen.
Enkele voorbeelden van misdrijven:
- Uit het Wetboek van Strafrecht:
- Een minister belemmeren een vergadering van de raad van ministers bij te wonen
- Het in het openbaar tot een strafbaar feit opruien
- Het drijven van slavenhandel
- Doodslag (een ander opzettelijk van het leven beroven)
- Moord (een ander opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven beroven)
- Dood door schuld (het niet in acht nemen van die voorzichtigheid die van een ieder kan en mag worden geboden)
- Mishandeling cq zware mishandeling
- Openlijke geweldpleging
- Diefstal cq gekwalificeerde diefstal (bijv. invereniging)
- Het opzettelijk en wederrechtelijk vernielen van andermans spullen
- Uit de Arbeidsomstandighedenwet:
- Het door de werkgever in strijd handelen met de Arbeidsomstandighedenwet, terwijl hij weet dat daardoor levensgevaar voor één of meer werknemers te verwachten is.
[bewerk] België
De term "misdrijf" is in het Belgisch strafrecht een overkoepelende term voor alle gedragingen die in strijd zijn met de strafwet. Er zijn, grosso modo, 3 soorten misdrijven, ingedeeld op basis van de straffen die op dat misdrijf staan:
| Indeling van de misdrijven en hun straffen in het Belgisch strafrecht | |||
| Misdrijf | Strafmaat | ||
| Overtreding | Een overtreding is een politiestraf uitgesproken door de Politierechtbank. Een politiestraf varieert van een geldboete via een werkstraf tot een gevangenisstraf. De geldboete bedraagt €1 tot €25, maar vermenigvuldigd met de variabele opdeciemen. Een overtreding kan maximum een werkstraf van 20 tot 45 uur en een gevangenisstraf van 1 tot 7 dagen opleveren. |
||
| Wanbedrijf | Een wanbedrijf is een correctionele straf, uitgesproken voor een Correctionele rechtbank. De correctionele straf varieert van een geldboete van 26 Euro en meer (ontzetting, boete, werkstraf) met een gevangenisstraf onder de 5 jaar als hoogste. |
||
| Misdaad | Een misdaad is een criminele straf, uitgesproken door het Hof van Assisen. De criminele straf kan bestaan uit een geldboete van 26 Euro en meer (opsluiting, hechtenis, ontzetting, boete) tot een gevangenisstraf van minstens vijf jaar. |
||
Een misdrijf kan van categorie veranderen door correctionalisering of contraventionalisering (zie het stuk over verzachtende omstandigheden).
Daarnaast dient opgemerkt te worden dat dit onderscheid op twee manieren kan maken:
- in abstracto: dit is het onderscheid zoals het in de wet gemaakt wordt. Bvb. wanneer in de wet staat dat de schending van de wet gestraft kan worden met 10 jaar gevangenis, is het een misdaad.
- in concreto: door het aannemen van verzachtende omstandigheden kan men correctionaliseren of contraventionaliseren waardoor een misdaad een wanbedrijf wordt of een wanbedrijf een overtreding. Bvb. wanneer in de wet staat dat de schending gestraft kan worden met 10 jaar gevangenisstraf, maar het Openbaar Ministerie besluit tot correctionalisering, dan wordt dit een wanbedrijf, waardoor het feit nog met maximaal 5 jaar gevangenis kan bestraft worden.
Het onderscheid is van belang voor de procedureregels die gevolgd moeten worden. Een voorbeeld is de duur van de vervaltermijn waarbinnen de straf gevorderd moet worden: voor overtredingen is dat 6 maand, voor wanbedrijven 5 jaar, voor misdaden 10 of 15 jaar (die termijnen kunnen verlengd worden en maximaal verdubbeld)
Het onderscheid is ook van belang voor een aantal regels van materieel strafrecht: er gelden voor de verschillende categorieën andere regels in verband met onachtzaamheid, deelneming, poging, verjaring van de straf,...
