Machtsevenwicht

Machtsevenwicht is het politieke en veelal ook militaire evenwicht tussen twee of meer machtige staten. Voorbeelden hiervan waren: in Europa voor de Tweede Wereldoorlog : Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië, en voor de Eerste Wereldoorlog ook wel : het Osmaanse Rijk, het tsaristische Rusland en Oostenrijk-Hongarije. Na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een min of meer stabiel machtsevenwicht tussen de Verenigde Staten en hun NAVO-bondgenoten enerzijds, en de Sovjet-Unie en haar bondgenoten in het Warschaupact anderzijds. (Dit waren de twee "supermachten").

Machtsevenwichten zijn veelal niet stabiel: als één der grootmachten bijvoorbeeld door intern verval ten onder gaat (Sovjet-Unie eind jaren tachtig van de 20e eeuw) kan een hegemonie door de overgebleven grootmacht(en) ontstaan, of juist een strijd om de macht om het niet meer door die ex-grootmacht beheerste gebied, zoals na de val van het Romeinse Rijk in de 5e eeuw van onze jaartelling. Een machtsevenwicht tussen twee of meer niet-bevriende "blokken" kan tot zeer ongewenste neveneffecten leiden, zoals een bewapeningswedloop waarbij onevenredig veel geld, energie en wetenschappelijke kennis in dienst van het militaire apparaat wordt gesteld , of het door de machtsblokken onderdrukken of veroveren van zo veel mogelijk andere landen. Het kolonialisme van met name de 19e eeuw heeft veel kenmerken van dit laatste.