IRAS (satelliet)
De Infra-Rood Astronomische Satelliet (afgekort IRAS) was een zeer succesvolle satelliet voor het waarnemen van infraroodstraling die gelanceerd werd op 26 januari 1983 en die actief bleef tot 23 november 1983.
Het project was een samenwerking tussen de NASA die zorgde voor het ontwerp en ontwikkeling van de telescoop, de Nederlandse ruimtevaartorganisatie die instond voor de levering van de satelliet en het Britse Rutherford Appleton Laboratory die instond voor het volgen van de satelliet en ontvangst van de gegevens.
[bewerk] Apparatuur en waarnemingen
IRAS had aan boord een Ritchey-Chrétien telescoop met spiegels van beryllium omwille van de lage bedrijfstemperatuur van 4 K. De primaire spiegel had een diameter van 60 cm en een brandpuntsafstand van 5,5 m.
De detector bestond uit 62 elementen en filters die gebruikt werden om te kunnen waarnemen in golflengten van 12, 25, 60 en 100 nanometer. Door een spectrometer en een positiemeter werden zo'n 250.000 individuele bronnen gedetecteerd, zoals sterren, sterrenstelsels, interstellair stof en enkele onbekende objecten met een nauwkeurigheid van 20 boogseconden.
[bewerk] Baan
De satelliet werd in een polaire, cirkelvormige baan om de Aarde geplaatst op een hoogte van 900 km. De satelliet draaide in 103 minuten om de Aarde. Gedurende de missie werd 96 procent van de hemel tweemaal gescand.
[bewerk] Resultaten
Tot de belangrijkste resultaten behoren de ontdekking van de aanwezigheid van stofschijven rond bepaalde hoofdreekssterren, de ontdekking van sterrenstelsels met een extreem grote infraroodhelderheid.
De eerste van de 5 ontdekte kometen was de heldere komeet IRAS-Araki-Alcock die in mei 1983 werd ontdekt.
Er werden ook 2 planetoïden ontdekt: Phaethon en 1983 VA.
IRAS produceerde de eerste hemelatlas op infrarode golflengten, samengesteld door het Laboratorium voor Ruimteonderzoek in Groningen.
De IRAS-resultaten bleken in de loop van de jaren tachtig ook van groot belang te zijn voor de kosmologie, aangezien IRAS een zeer groot aantal sterrenstelsels had waargenomen zonder hinder te ondervinden van galactische absorptie. Naar de satelliet is de planetoïde 3728 IRAS genoemd.
