Huwelijkspolitiek
Huwelijkspolitiek is een veelgebruikt middel om de macht van een familie te behouden of uit te breiden, vaak gaat dit gepaard met het uithuwelijken van familie.
Inhoud |
[bewerk] Westerse Geschiedenis
Huwelijkspolitiek vinden we doorheen de hele Europese geschiedenis, vanaf de oudheid.
[bewerk] Oudheid
In de oudheid was huwelijkspolitiek onder de meeste cultuurvolkeren verspreid. In Rome was deze erg ontwikkeld. De Romeinse familiae huwden onderling in de hoop deel te kunnen nemen aan het politieke spel. Een beroemd voorbeeld is het huwelijk van Gaius Marius met een dochter van de gens Iulia. Hierdoor werd Marius opgenomen in de patricische kringen.
[bewerk] Tetrarchie
De eerste tetrarchie van Diocletianus, Maximianus, Galerius en Constantius I was niet alleen met elkaar verbonden door hun Illyrische militaire achtergrond, maar ook door hun huwelijken. Zo huwde Valeria, Diocletianus' dochter, de Caesar van het oosten Galerius en de Caesar van het westen Constantius I Theodora, de (stief)dochter van Maxentius. Hierdoor waren de tetrarchen nauw met elkaar verbonden en kon de senaat hen niet tegen elkaar uitspelen.
Toen Diocletianus echter vrijwillig aftrad en Maximianus dwong af te treden, ontstonden de problemen al: Constantinus, wiens zoon Constantijn een verhouding had met Fausta, dochter van de afgetreden Maximianus, was ziek geworden tijdens zijn veldtocht in Brittannia en vroeg achter zijn zoon die - ondanks tegenwerking van Maxentius - zijn overleden vader zijn plaats kon innemen aan het hoofd van het leger en de Scoten en Picten kon verslaan. Hierdoor was er onverwachts een nieuwe speler in het politieke spel gekomen en verliepen de relaties tussen de toenmalige tetrarchen stroef. Huwelijkspolitiek kon blijkbaar niet alle conflicten oplossen.
[bewerk] Middeleeuwen
In de Middeleeuwen was huwelijkspolitiek schering en inslag onder de adel. Soms kon de huwelijkspolitiek zich ook tegen je keren. Een beroemd voorbeeld is Eleonora van Aquitanië die korte tijd gehuwd was met de jongere Lodewijk VII van Frankrijk - en feitelijk regentes van Frankrijk was - en vervolgens met Hendrik II van Engeland, na wiens dood ze feitelijk regentes van Engeland werd.
[bewerk] Nieuwe tijd
In de nieuwe tijd waren de Bourgondiërs de kampioenen van het spel. Hun eigendom in de Lage Landen was volledig gebaseerd op hun huwelijkspolitiek. Ook de Borgia's waren belangrijkste spelers met Lucrezia Borgia als hun pion. Toch kon huwelijkspolitiek op een andere manier gespeeld worden, zoals Elizabeth I van Engeland bewees, door niet te huwen en zo de macht voor zich alleen te houden. Het ontbrak haar zeker niet aan (adellijke) aanbidders, maar het leek haar verstandiger niet te huwen.
[bewerk] Nieuwste tijd
In het begin van de nieuwste tijd, toen de Franse Revolutie de absolute monarchie van de hand had gedaan, werden de vorstenhuizen minder talrijk - met uitzondering van Duitsland en Italië - maar bleven ze wel onderling trouwen. Het huis Saksen-Coburg en Gotha heeft in deze beginperiode gediend als fokstal voor de Europese vorstenhuizen. Christiaan IX van Denemarken werd ook wel de "schoonvader van Europa" genoemd vanwege zijn succesvolle huwelijkspolitiek.
Met de Eerste en vervolgens Tweede Wereldoorlog en de daaraan voorafgaande industriële revolutie was het de bourgeoisie die onderling begon te trouwen. Dit is heden ten dage nog deels zo.
[bewerk] heden ten daage in est Europa
Vandaag is aan de Europese hoven de oude moraal van in de adel te blijven huwen vrijwel uitgestorven; alleen in België hebben Filip en Astrid zich een partner uit de adellijke kringen gezocht. Vandaag zijn sommige koninginnen ook al niet meer van (hoge) adel, maar een huwelijk tussen twee dynastieën kan wel degelijk op liefdesbasis gesloten worden, zoals in Spanje, waar Juan Carlos huwde met de Griekse Sofia; of de laatste Griekse koning Konstantijn die met de zus van de Deense koningin huwde.
Sommigen stellen dat het laatste grote verstandshuwelijk plaatsvond tussen Josephine-Charlotte van België en groothertog Jan van Luxemburg. Ook het huwelijk van prins Charles en Diana Spencer zou gearrangeerd zijn, aangezien de prins verknocht bleef aan Camilla Parker-Bowles. Dit zou uitdraaien in een desastreuze ontwikkeling voor het Britse Hof.
[bewerk] Bedoeling
Men wilde op deze manier een verbond aangaan tussen twee families of een erfenis vrijstellen. Soms konden ook politiek middelen een rol spelen. Vaak waren de consequenties van een afwijzing een onterving en soms verlies van titel; soms was dit ook een zegen.
De gevolgen waren soms ook dramatisch; door ingewikkelde huwelijkspolitiek kwamen vele kinderen op de wereld met geboren afwijkingen, bijvoorbeeld de laatste tsarevitsj (hemofilie).
[bewerk] Ander Culturen
Ook in andere culturen worden koppels aan elkaar uitgehuwelijkt, dit is het geval in Japan en in vele Moslim culturen.
Zie ook : Ebenbürtigkeit
