Herodias
Herodias was een bekende vrouw uit de familie van de Herodianen. Zij was de dochter van Aristobulus, de zoon van Herodes de Grote bij zijn Hasmoneese vrouw Mariamne, en van Berenice, de dochter van Salomé (de zus van Herodes de Grote). Vermoedelijk is zij geboren tussen 15 en 7 v. Chr.. Zij was nog een kind toen haar vader Aristobulus ter dood werd gebracht op (valse) beschuldiging van hoogverraad.
Inhoud |
[bewerk] Huwelijk met Herodes Filippus
Als jong meisje trouwde Herodias met Herodes Filippus, de halfbroer van haar vader. Bij hem kreeg ze een dochter, Salomé (genoemd naar Herodias' grootmoeder Salomé).
Het leek er in die tijd op dat Herodes Filippus een goede kans maakte Herodes de Grote op te volgen als koning over het Joodse land. Aan die verwachting kwam echter een einde toen bleek dat Herodes Filippus' moeder wist van een aanslag die op Herodes de Grote werd voorbereid, maar deze voor hem verzweeg. Herodes Filippus werd uit het testament van Herodes de Grote geschrapt (4 v. Chr.).
[bewerk] Huwelijk met Herodes Antipas
Jaren later, rond 25 na Chr., verbleef Herodes Antipas op doorreis naar Rome in het huis van Herodes Filippus en Herodias. Antipas en Herodias raakten verliefd. Beide scheidden van hun eerste partner en hertrouwden met elkaar. Volgens Flavius Josephus speelde daarbij voor Herodias niet alleen verliefdheid een rol. Hij typeert Herodias als ambitieuze vrouw, die zich er nooit overheen heeft kunnen zetten dat Herodes Filippus geen koning werd. Volgens hem probeerde zij via Antipas alsnog haar koninklijke ambities te verwezenlijken. Daarnaast kwam het huwelijk ook voor Antipas politiek gezien goed uit: hij hoopte vermoedelijk dat Herodias' Hasmoneese afkomst zijn populariteit bij zijn onderdanen (die zeer gering was) ten goede zou komen. Hoe het ook zij, vanaf deze tijd woont Herodias met haar dochter Salomé aan het hof van Herodes Antipas.
Wetsgetrouwe Joden keurden deze situatie af, omdat Antipas en Herodias hiermee ingingen tegen de huwelijksbepalingen in de Thora.
[bewerk] Nieuwe Testament
Volgens het Nieuwe Testament sprak Johannes de Doper in het openbaar zijn afkeuring uit over het huwelijk van Antipas en Herodias. Voor Antipas was dit reden Herodes gevangen te nemen en Herodias haatte Johannes vanwege zijn terechtwijzing.
Volgens Marcus 6:14-29 hield Antipas op zekere dag een feest, waar Herodias' dochter Salomé zo verleidelijk danste dat Antipas haar beloofde haar al wat zij vroeg te zullen geven. Op aandringen van Herodias vroeg Salomé om het hoofd van Johannes de Doper. Direct daarop werd Johannes onthoofd.
[bewerk] Verbannen naar Gallië
Antipas droeg tijdens zijn regering de titel tetrarch. Toen Herodias' broers Herodes Agrippa I en Herodes van Chalkis echter de hogere titel 'koning' ontving, vroeg Antipas keizer Caligula hem dezelfde titel te geven. Volgens Flavius Josephus deed Antipas dit op aandringen van Herodias, die nog steeds haar koningsambities niet bevredigd zag.
Bij Caligula viel het verzoek echter helemaal verkeerd, mede doordat Agrippa tegenover Caligula allerlei beschuldigingen over Antipas uitte. Antipas werd verbannen naar Gallië (39 na Chr.). Herodias volgde hem hierheen. Vanaf dat moment verdwijnt zij uit het blikveld van de geschiedenis.
[bewerk] Herodias in de kunst
Het handelen van Herodias en Salomé met betrekking tot de dood van Johannes de Doper heeft veel kunstenaars geïnspireerd. Op verschillende schilderijen staat Herodias afgebeeld als het brein achter Salomé's optreden. Daarnaast figureert Herodias in:
- Hérodiade, een gedicht van Stéphane Mallarmé (1864)
- Hérodias, een korte vertelling van Gustave Flaubert (1877)
- Hérodiade, een opera van Jules Massenet (1881)
- Salomé, een toneelstuk van Oscar Wilde (1894)
- Salomé, een op Oscar Wilde's toneelstuk gebaseerde opera van Richard Strauss (1905)
