Gustav Mahler
Gustav Mahler (Kaliště, 7 juli 1860 – Wenen, 18 mei 1911) was een Oostenrijks componist en dirigent van Joodse afkomst.
De uit Bohemen afkomstige Gustav Mahler was een van de belangrijkste dirigenten van zijn tijd, maar wordt tegenwoordig vooral gezien als de componist die de late romantiek verbonden heeft met de moderne periode van de klassieke muziek. Als dirigent was hij onder andere actief aan de operahuizen van Boedapest en Hamburg en aan de Hofoper te Wenen. In Wenen was hij tevens dirigent van de Wiener Philharmoniker.
Inhoud |
[bewerk] Leven, werk en invloed
Typerend voor Mahler is de meesterlijke manier waarop hij zang kan verbinden met instrumentale muziek. Verder maakte hij het aspect klankkleur steeds belangrijker door het tot onderdeel van de muzikale structuur te maken (het 1e deel van de 9e symfonie is hiervan een mooi voorbeeld).
Mahler onderzocht de symfonische vorm en instrumentatie tot het uiterste; hij schuwde er niet voor zeer persoonlijke elementen in zijn muziek te verwerken. Een symfonie zou een 'hele wereld' moeten omvatten, zoals hij het zelf aangaf. Deze doelstellingen stuitten echter op veel weerstand en onbegrip, niet alleen van publiek, maar ook van vakgenoten.
Mahler voelde zich al vroeg genoodzaakt zich tot het dirigeren te wenden als broodwinning, een vak waar hij zeer goed in was. Veel van zijn werken zijn hierdoor in de vakantietijd, in de zomermaanden, gecomponeerd. Toen Mahler zijn reputatie als uitstekend dirigent eenmaal gevestigd was, trok hij zich in de zomermaanden soms geheel terug in zijn afgelegen 'componeerhuisjes', waar hij zijn symfonieen in alle rust kon schrijven.
Zijn houding tot de symfonische vorm heeft geheel zijn leven op tegenstand gewerkt(tot op heden toe). Mahler maakte ook bewerkingen van onder andere Beethoven symfonieen, en voerde die zelf uit. Uiteindelijk bracht hij zijn muziek tot aan de rand van de tonaliteit, maar hij bleef altijd opvallend trouw aan de klassieke symfonie vorm.
Heden wordt Gustav Mahler beschouwd als de directe voorloper van Arnold Schoenberg, Alban Berg (deze componist werd sterk beïnvloed door Gustav Mahlers unieke instrumentatie), en Anton Webern. Vooral dankzij de inzet van Willem Mengelberg en het Concertgebouworkest dat Mahler zelf ook dirigeerde, bevriende dirigenten als Bruno Walter en Otto Klemperer en na de Tweede Wereldoorlog de Amerikaanse dirigent Leonard Bernstein groeide langzaam de waardering en belangstelling voor zijn oeuvre. Tegenwoordig hebben zijn werken een vaste plaats in de programmering van menige concertzaal en in het concertrepertoire van elk symfonieorkest.
[bewerk] Overlijden
Gustav Mahler had gedurende zijn leven veel last van keelontstekingen. Het is zeer waarschijnlijk dat hij gestorven is aan een (erfelijke) hartklepziekte, die in de laatste fase van zijn leven in de hand werd gewerkt door een constante infectie door de streptokokkenbacterie. In die dagen was er nog geen antibioticum.
[bewerk] Werken
[bewerk] Symfonieën
- symfonie nr. 1 in D, Titan (1884-1888)
- symfonie nr. 2, Auferstehung (1887-1894)
- symfonie nr. 3 in d (1893-1896)
- symfonie nr. 4 (1899-1901)
- symfonie nr. 5 (1901-1902)
- symfonie nr. 6 in a, Tragische (1903-1905)
- symfonie nr. 7 (1904-1906)
- symfonie nr. 8 in Es, Sinfonie der Tausend (1906-1907)
- symfonie nr. 9 (1909-1910)
- symfonie nr. 10 in Fis (1909-1910), onvoltooid
