Gandalf
| Personage in Midden-aarde | |
|---|---|
| Gandalf | |
| Andere namen | Mithrandir (Sindarijns: De Grijze Pelgrim), Olórin (Quenya: Dromer), Gandalf de Grijze, Gandalf de Witte, De Witte Ruiter, Stormkraai, Incánus, Tharkûn, Gandalf Grijsmantel, de Grijze Zwerver |
| Titel(s) | Istari |
| Ras | Maia, Ainu |
| Geslacht | Man |
| Vader | Ilúvatar |
| Moeder | Geen |
| Echtgeno(o)t(e) | Geen |
| Kind(eren) | Geen |
| Geboortejaar | - |
| Jaar van overlijden | - |
Gandalf is een hoofdpersonage uit de wereldberoemde boeken van J.R.R. Tolkien; De Hobbit en In de Ban van de Ring. Hij is de wijze tovenaar die de jonge Hobbit Frodo Balings helpt met diens taak; om de Ene Ring van het kwaad te vernietigen, om zo Midden-Aarde te redden.
Gandalf wordt samen met Merlijn beschouwd als de stereotype tovenaar in de westerse fictie. Zijn rol is die van de goedwillende, wijze man die de plannen van de kwade krachten in de wereld probeert te dwarsbomen. Meestal wordt hij uitgebeeld als een oude man met een lange baard, een typische tovenaars puntmuts en een staf. Vanzelfsprekend is hij bekwaam in het toveren. Echter, Gandalf is spaarzaam met zijn spreuken en probeert veelal met raad en beraadslagen de koers van de wereld te beïnvloeden.
Tolkien haalde zijn inspiratie voor Gandalf vermoedelijk bij de Noordse god Odin. Onder andere zijn hoge hoed, staf en wijsheid zijn overeenkomsten waaruit blijkt dat Tolkien voor Gandalf (en ook andere elementen en personages uit 'The Lord of the Rings') de morsterd haalde in de Noordse en Germaanse mythologie.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
Gandalf is de bekendste benaming voor Olórin, een Maia uit het onsterfelijke rijk Valinor. Hij is de bekendste van de Maia van Manwë en Varda. Hij is een van de vijf Istari (of tovenaars) die rond het jaar 1000 van de Derde Era arriveren in de Grijze Havens van Midden-Aarde als ‘boodschappers’ van de Valar, om de macht van Sauron aan te vechten, en al de Vrije Volkeren te verenigen die zich tegen hem wilden verzetten. De Scheepsbouwer Cirdan voelde een grote macht rond hem en gaf Gandalf zijn elfenring (Narya, de Ring van Vuur) om hem te helpen bij zijn daden. Naar men zegt, is hij één van de meest wijze van de Maia, daarbij Saruman naar de kroon stekend. Hoewel de macht van de vijf Istari groot was, was het hun verboden om hun ware aard te onthullen of hun volle kracht te gebruiken in een rechtstreeks treffen met de Vijand. Gandalf staat ook bekend als Gandalf de Grijze, Mithrandir, de ‘Grijze Zwerver’, vriend van alle Vrije Volkeren.
Gedurende zijn langdurige reizen door Midden-Aarde ontwikkelde hij een grote interesse voor het hobbitvolk en werd bevriend met de Elfenheer Elrond en de Elfenvrouwe Galadriel. Voor vele is Gandalf echter slechts ‘gewoon een tovenaar’, ofwel een bemoeizieke oude man, wiens voornaamste voordeel zijn ongewone vaardigheid met vuurwerk is. Gandalf is een oude man met een lange witte baard en borstelige wenkbrauwen. Hij draagt een grote blauwe hoed, een lange grijze mantel, een zilveren sjaal, enorme zwarte laarzen en een staf.
Rond 2063 betreedt Gandalf de vesting Dol Guldur en ontdekt dat de Zwarte Tovenaar daarover heerst. Dit maakt Gandalf allert en als hij in 2845 nogmaals Dol Guldur betreed, ontdekt hij dat deze tovenaar de Duistere Heer Sauron zelf is. Ondertussen is in 2463 de Witte Raad geformeerd om de politiek tegen het Kwaad in Midden-Aarde te coordineren. Galadriel draagt Gandalf voor als Hoofd van de Raad, maar Gandalf weigert deze functie. Als de raad in 2851 besluit om Dol Guldur aan te vallen, blijkt de Zwarte Tovenaar verdwenen te zijn. Saruman, het Hoofd van de Raad en de Istari had de Vrije Volkeren van Midden-Aarde verraden.
[bewerk] Rol in de Hobbit
Een ander voorval tijdens Gandalfs laatste bezoek aan Dol Guldur in 2845 leidt tot de succesvolle expeditie om de door de Draak Smaug gestolen schat van de Dwergen van de Eenzame Berg terug te winnen. Gandalf heeft in de kerkers van de Toren namelijk de stervende koninklijke dwerg Thrain II getroffen die hem een kaart en een sleutel van de Eenzame berg Erebor heeft gegeven. Als Gandalf diens zoon Thorin II Eikenschild in Breeg treft, is dit het begin van de Queeste van Erebor. Gandalf leidt het gezelschap van Thorin naar Balingshoek, om de Hobbit Bilbo Balings over te halen met de Dwergen mee te gaan. Hij geeft Thorin de kaart en de sleutel en vertrekt samen met de dertien dwergen en Bilbo naar het oosten. Na een confrontatie met Trollen vinden ze een kleine schat, waaronder het zwaard Glamdring, dat Gandalf hierna zal dragen. Na een kort verblijf in Rivendel belandt het gezelschap in de nevelbergen, waar Bilbo de Ene Ring vindt. Hierna verlaat Gandalf het gezelschap, om de strijd tegen Dol Guldur bij te wonen. Vlak na de dood van de Draak Smaug arriveert Gandalf in Erebor, waar hij aanwezig is tijdens de Slag van de Vijf Legers.
[bewerk] Rol in In de ban van de Ring
Vanaf het eerste moment koestert Gandalf argwaan ten opzichte van de toverring van Bilbo. Hij confronteert Bilbo met diens onwaarschijnlijke verhaal over de vondst ervan, en hoort vervolgens de ware versie. Gandalf beseft dat de Ring directe invloed heeft op de hobbit. Als Bilbo tijdens zijn grootse verjaardagsfeest op zijn besluit terug dreigt te komen, en de ring niet aan zijn erfgenaam Frodo Balings wil geven, begrijpt Gandalf dat de Ring een destructieve kracht bezit. Nadat Bilbo vertrekt en Frodo de Ring in bewaring heeft gekregen, reist Gandalf zeventien jaar lang door heel Midden-Aarde om de waarheid van de Ring te achterhalen. Met hulp van de Doler Aragorn weet hij Gollem te vangen en te ondervragen. Als Gandalf vervolgens de geschriften van Isildur leest begrijpt hij dat de Ene Ring gevonden is.
Hij zet Frodo aan om uit de Gouw te vertrekken, maar mist het vertrek omdat hij gevangen genomen wordt door Saruman in Isengard. Pas na zijn ontsnapping voegt Gandalf zich weer bij de hobbit in Rivendel, waar Het Reisgenootschap van de Ring wordt geformeerd. Gandalf neemt de leiding over dit reisgezelschap van negen vertegenwoordigers van de vrije volken van Midden-aarde, symbolisch tegenover de negen Nazgûl. Gandalf en Aragorn leiden de vier Hobbits richting de Caradhras, maar zijn niet in staat hen over deze berg te leiden. Als gevolg daarvan neemt het reisgezelschap niet de weg óver de berg, maar gaat er onder door. In Khazad-dûm (beter bekend als als Moria) ) gaat Gandalf een gevecht aan met een Balrog, maar overleeft dit niet als Gandalf de grijze. Hij keert echter terug als Gandalf de Witte en wordt wederom de leider in de voortdurende strijd tegen Sauron en de verrader Saruman. Hij ontmaskert de raadgever Grima Slangtong van Koning Theoden van Rohan als spion voor Saruman, en brengt later hulp tijdens de slag om Helms Diepte. Na zijn daden in Rohan reist hij met de hobbit Pepijn naar de Witte Toren van Minas Tirith, waar hij de strijders van Gondor leidt als de stad wordt aangevallen door de gezamenlijke troepen van Mordor. Bovendien redt hij tweemaal het leven van Faramir, de zoon van de stadhouder. Vervolgens volgt hij de ongekroonde koning Aragorn naar de Zwarte Poort. Tijdens de daaropvolgende slag voltooit Frodo zijn missie en gooit de Ene Ring in de Doemberg. Gandalf vraagt de adelaars om Frodo en Sam uit Mordor weg te dragen. Hierna speelt hij een belangrijke rol bij de kroning van Aragorn, en keert enkele jaren later vanuit de Grijze Havens terug naar Valinor.
[bewerk] Andere namen
- Olórin, zijn naam te Valinor. Het is Quenya en betekent "dromer" of "van dromen", van de stam olor-.
- Mithrandir, zijn naam te Gondor. Het is Sindarin en betekent "de Grijze Pelgrim".
- De Witte Ruiter
- Stormkraai
- Incánus
- Tharkûn
- Gandalf Grijsmantel
[bewerk] Externe links
Er is een Engelstalige, niet van de Wikipedia deel uitmakende, afzonderlijke Tolkien-wiki
| Het reisgenootschap van de ring | |
|---|---|
| Aragorn | Boromir | Frodo | Gandalf | Gimli | Legolas | Merijn | Pepijn | Sam | |
| Ainur van Arda | |
|---|---|
| Ainulindalë | |
| Vorsten van de Valar: | Manwë | Ulmo | Aulë | Oromë | Námo (Mandos) | Irmo (Lórien) | Tulkas |
| Koninginnen van de Valar: | Varda | Yavanna | Nienna | Estë | Vairë | Vána | Nessa |
| De Vijand: | Melkor (Morgoth) |
| Maiar (waaronder de Istari): | Aiwendil (Radagast) | Allatar | Arien | Balrog | Curunír (Saruman) | Eönwë | Gothmog | Ilmarë | Melian | Olórin (Gandalf) | Ossë | Pallando | Uinen | Salmar | Sauron | Tilion | Uinen | Urwen |
