Sam Gewissies
| Personage in Midden-aarde | |
|---|---|
| Sam Gewissies | |
| Andere namen | De Grote Tuinman |
| Titel(s) | Burgemeester van de Gouw |
| Ras | Hobbit |
| Geslacht | Man |
| Vader | Ham Gewissies |
| Moeder | Onbekend |
| Echtgeno(o)t(e) | Roos Katoen |
| Kind(eren) | 13, waarvan Elanor de Schone de oudste was |
| Geboortejaar | 1380 (Gouwtelling) |
| Jaar van overlijden | Onbekend |
Sam Gewissies (Engels: Samwise Gamgee) is een personage uit In de ban van de ring, een boek van de Britse schrijver J.R.R. Tolkien. Hij begeleidt de centrale held Frodo Balings tijdens diens taak om de Ene Ring van het kwaad te vernietigen, om zo Midden-aarde te redden.
Sam Gewissies werd geboren in 1380 Gouwtelling als jongste zoon van Ham (‘de Gabber’) Gewissies, tuinman van de Balingsen van Balingshoek. Nadat geen van de twee oudste zonen van de Gabber hem in zijn beroep wilde opvolgen, was het de jonge Sam die bij zijn bejaarde vader (wonend op Balingslaantje 3) bleef en de tuin van Balingshoek verzorgde. De Gewissies uit Hobbitstee waren bekend om hun behoudende instelling en gebrek aan eerzucht. Dit kwam voort uit eerbied en liefde voor het nederige ambacht van tuinman. De gezette en wat achterdochtige Sam was vaak in de herberg ‘De Groene Draak' te vinden. Zijn vrienden omschreven hem als een aardige kerel, goed met zijn handen, maar een beetje een dromer. Sam was in zijn kindertijd verzot op de verhalen van Bilbo Balings en was vooral zeer geïnteresseerd in elfen. Ook had Bilbo hem leren lezen. Zijn vader zei altijd tegen hem: "Elfen en Draken! Kolen en aardappelen zijn beter voor mij en jou. Zorg dat je niet betrokken raakt bij de zaken van je meerderen, of je zult in moeilijkheden komen die te groot zijn voor je." (In de Ban van de Ring: De Reisgenoten, hoofdstuk 1. Vertaling: Max Schuchart)
[bewerk] Samenvatting van Sams avonturen.
In Gouwjaar 1418 werd Sam in goed vertrouwen, door twee vrienden van zijn meester (Merijn Brandebok en Pepijn Toek) in een ‘samenzwering’ betrokken. Zij hadden hun vermoedens omtrent Frodo’s reisplannen, en Sam kreeg opdracht om te zien of hij iets te weten kon komen omtrent de bezoeken van de tovenaar Gandalf. Nadat hij op een morgen door de tovenaar betrapt werd toen hij voor luistervink speelde, kregen de ‘samenzweerders’ echter niets meer van hem te horen. Het voorval leidde er bovendien toe dat Gandalf hem uitkoos om Frodo op een reis naar Rivendel te vergezellen; enerzijds om de kwestie van de Ring geheim te houden en anderzijds omdat Gandalf in hem een stoutmoedige, nuttige en trouwe metgezel voor Frodo zag.
In het huisje te Krikhol onthullen de samenzweerders uiteindelijk hun complot aan Frodo, en voelt Sam zich zeer ongelukkig als Frodo zich afvraagt wie hij nog kan vertrouwen. Gedurende de verdere reis bewijst Sam echter zijn trouw vele malen, en blijft hij voordurend aan Frodo’s zijde. Als Frodo in Rivendel de taak op zich neemt om de Ene Ring te vernietigen is Sam de eerste die aangeeft dat hij hem zal vergezellen, en op Amon Hen dwarsboomt hij Frodo’s plannen om alleen verder te gaan, en voegt zich aan zijn zijde. Bovendien is het Sam die Frodo direct helpt als hij gewond raakt op de Weertop, en die Frodo te hulp schiet in de mijnen van Moria als een Ork-opperhoofd hem bevecht.
Vanaf het moment dat Frodo en Sam alleen verder reizen beschouwt Sam het als zijn persoonlijke taak om op Frodo’s welzijn te letten. Hij draagt voordurend het merendeel van de bagage, kookt maaltijden en houdt vele malen de wacht. Hoewel Sam het er niet mee eens is dat Gollem de twee Hobbits gaat begeleiden als gids, berust hij in de beslissing die Frodo gemaakt heeft. Dit belet hem er echter niet in om het schizofrene wezentje voordurend in de gaten te houden. Als Sam ten overstaande van Faramir van Gondor zich vergist, en hem onbedoeld het doel van Frodo’s queeste onthult, bepleit hij vol vuur de zaak van zijn meester. Mede door de oprechte woorden van Sam besluit Faramir hen vrij te laten en te helpen op hun reis naar Mordor.
Op de grens van Mordor redt Sam nogmaals de missie. Als Frodo vermoedelijk gedood is door de monsterspin Shelob verjaagt hij het gruwelijke wezen, en neemt de ring met het plan de tocht zelf te volbrengen. Daarmee wordt hij één van de 'ringdragers'. Als Sam vervolgens ontdekt dat Frodo nog in leven is, redt hij hem uit de Ork-toren Cirith Ungol, waarna hij de Ring teruggeeft aan Frodo. Gedurende deze periode heeft Sam de Ring gebruikt om aan de Orks te ontsnappen, waardoor hij iets van Frodo’s last begint te begrijpen. Als hij op de Doemberg vervolgens de kans krijgt om zich op de verrader Gollem te wreken, blijkt zijn begrip voor deze voormalige Ringdrager van doorslaggevend belang. Hij laat Gollem in leven, waardoor de Ring door diens toedoen vernietigd wordt.
Terug in de Gouw had hij een essentieel aandeel in de strijd die daar gevoerd werd. Hierna ontfermde Sam zich over het gehavende landschap van de Gouw, waardoor de gouden zomer van 1420 van uitzonderlijke schoonheid was. Om deze prestatie werd Sam onder Hobbits zeer geëerd. Daarnaast werd hij een befaamd persoon in de Gouw omdat hij zevenmaal het Burgemeesterambt vervulde. Hij trouwde met Roos Katoen, de vriendin uit zijn jongensjaren, en zij schonk hem dertien kinderen van wie Elanor, bijgenaamd ‘De Schone’ de oudste was. In 1421 begeleidde hij Frodo naar de Grijze Havens, waarna hij Frodo’s erfgenaam werd. Hij woonde tot 1482 Gouwtelling op Balingshoek en reed op zijn 102e jaar naar de Havens, als laatste van de Dragers van de Ring.
[bewerk] Trivia
- Sam wordt door vele lezers beschouwd als de echte held van het verhaal, omdat hij de enige is die de ring uit vrije wil opgeeft.
- In Peter Jacksons filmtrilogie The Lord of the Rings speelde Sean Astin de rol van Sam.
| Het reisgenootschap van de ring | |
|---|---|
| Aragorn | Boromir | Frodo | Gandalf | Gimli | Legolas | Merijn | Pepijn | Sam | |
| Bron(nen): |
|
