Frederik I van het Heilige Roomse Rijk
| 1122-1190 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Rooms koning | ||||||
|
||||||
| Graaf van Bourgondië | ||||||
|
||||||
|
Frederik I, bijgenaamd Barbarossa ("roodbaard"), (Waiblingen, 1122 – Anatolië, 10 juni 1190) was een telg van het huis Hohenstaufen, en van 1155 tot aan zijn dood keizer van het Heilige Roomse Rijk.
Frederik I was door erfopvolging hertog van Zwaben. Op 4 maart 1152 werd hij te Frankfurt tot koning van Duitsland gekozen.
Op 18 juni 1155 zalfde de paus hem te Rome tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Door zijn huwelijk in juni 1156 met gravin Beatrix I van Bourgondië, dochter van graaf Reinout III van Bourgondië, verwierf hij in 1178 het graafschap over Bourgondië.
Hij was keizer van Duitsland maar had er maar een wankele machtsbasis daar Duitsland in die tijd bestond uit honderden (autonome) territoriale vorstendommen. Slechts enkelen waren 'rijksonmiddellijk', dat wil zeggen dat ze rechtstreeks onder het gezag van de keizer vallen. Onder zijn bewind krijgt Duitsland ook zijn sacraal karakter door de benaming 'Heilig Rijk'.
Door de koppeling van de keizerskroon aan het Duitse koningschap viel Italië hem ook toe. Om zijn gezag daar te herstellen had hij grote ambities. Echter, de stadstaten in Noord-Italië kwamen in verzet en verenigden zich in de Lombardische Liga en dienden Frederik een zware nederlaag toe in de slag bij Legnano op 29 mei 1176. In 1183 werd er dan toch een akkoord bereikt en erkenden de steden het keizerlijk gezag.
In Midden-Italië kwam hij in conflict met de paus omwille van het feit dat Frederik door het systeem van de Rijkskerk als het ware bisschoppen kon benoemen in de achtertuin van de paus. In het zuiden zorgde hij ervoor dat zijn zoon Hendrik VI trouwde met de erfdochter van Sicilië. Hij wist Sicilië op de Normandiërs in te nemen en zorgde er zo voor dat Italië weer (even) een politieke eenheid werd.
Zijn bijnaam Barbarossa kreeg hij in Italië door de rode schijn in zijn baard.
Frederik en gravin Beatrix I van Bourgondië kregen 5 kinderen:
- Frederik (1164-1191), hertog van Zwaben
- Hendrik VI (1165-1197)
- Otto I (1167-1200)
- Koenraad (1172-1196), hertog van Zwaben
- Filips I van Zwaben (1176-1208).
Hij stierf op 10 juni 1190 toen hij tijdens de Derde kruistocht het riviertje de Saleph (in Anatolië) wilde doorwaden.
Frederik speelt ook een rol in Umberto Eco's roman Baudolino.
