Florentijnse Republiek

De Florentijnse Republiek was de staatsvorm die van kracht was in Firenze van 1494 tot 1512. De republikeinen verdreven de Medici van de macht in 1494 en werden op hun beurt ten val gebracht door paus Julius II in 1512, waarna de Medici mochten terugkeren naar Firenze. Het bestuur van Firenze (Signoria) was gevestigd in het Palazzo Vecchio aan de Piazza della Signoria. De dominicaanse monnik Girolamo Savonarola, gonfaloniere Piero Soderini en secretaris Niccolò Machiavelli waren de bekendste figuren van de Florentijnse Republiek.

[bewerk] Drie democratische bestuursorganen

Er waren drie democratische organen om de Florentijnse Republiek te besturen.

• De Signoria was de regering van de Florentijnse Republiek. Er werden acht priori (ministers) verkozen voor een termijn van zes maanden. Uit hun midden duidden ze een gonfaloniere della giustizia (president) aan, wat letterlijk vaandeldrager van de rechtvaardigheid betekent. Ze werden bijgestaan door zestien lage baanderheren van de stedelijke vaandels en twaalf achtenswaardige mannen. Piero Soderini werd in 1502 benoemd tot gonfaloniere voor het leven.

• De Raad van Tachtig (Consiglio degli Ottanta) was het parlement. Uit de duizend leden van de Grote Raad werden er om de zes maanden tachtig vertegenwoordigers verkozen om in de Raad van Tachtig te zetelen.

• De Grote Raad (Consiglio Grande/Maggiore) was de Florentijnse volksvergadering. In een stad van 70.000 inwoners waren er meer dan 3.000 verkiesbare burgers uit de maatschappelijke bovenlaag die minstens dertig jaar moesten zijn. Duizend mochten er zetelen in de Grote Raad. Door zijn grote omvang kon deze volksvergadering niet vaak bijeenkomen. De Signoria en de Raad van Tachtig moesten het eigenlijke politieke werk doen.

[bewerk] Twee kanselarijen

Het bestuur liet zich bijstaan door twee kanselarijen, beide met een secretaris aan het hoofd. Deze ambtenarencorpsen hadden eigen bevoegdheden, maar in de praktijk kwamen de twee kanselarijen herhaaldelijk op mekaars terrein. Door hun permanente aanstelling beschikten de ambtenaren over een schat aan politieke ervaring.

• De Eerste Kanselarij was in theorie bevoegd voor buitenlandse zaken. Marcello Virgilio Adriani was de secretaris van de Eerste Kanselarij. Hij verdiepte zich vooral in juridische kwesties.

• De Tweede Kanselarij was in theorie bevoegd voor binnenlandse zaken. Ze stond onder het gezag van de Eerste Kanselarij. Niccolò Machiavelli werd in 1498 benoemd tot secretaris van de Tweede Kanselarij. Hij was vooral actief in de buitenlandse politiek.

[bewerk] Twee bijzondere politieke raden

Het bestuur van de Florentijnse Republiek richtte twee bijzondere politieke raden op voor militaire zaken. Deze maatregelen werden genomen onder druk van de penibele politieke toestand van Firenze.

• De Raad van Tien (Dieci di Balia) was het ministerie van oorlog. De bestuurders werden voor zes maanden verkozen. Niccolò Machiavelli werd in 1498 benoemd tot secretaris van de Raad van Tien.

• De Raad van Negen (Nove ufficiali dell'ordinanza e milizia fiorentina) was het centrale overheidsorgaan voor de Florentijnse militie. Zij moesten de oprichting van het eigen leger in goede banen leiden. Het werd in december 1506 voor het eerst in het leven geroepen op initiatief van Machiavelli. Niccolò Machiavelli werd dan in januari 1507 benoemd tot secretaris van de Raad van Negen.