Paus Julius II
| Giuliano della Rovere 1443 – 21 februari 1513 |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Paus | ||||||
|
Julius II (1443 - 21 februari 1513) was paus van 31 oktober 1503 tot 21 februari 1513. Hij werd geboren in 1443 te Albissola als Giuliano della Rovere, kind van een arme edelman, en was een neef van paus Sixtus IV, die hem tot kardinaal benoemde op 15 december 1471.
Zijn pontificaat werd gekenmerkt door zijn pogingen de Kerkelijke Staat te versterken.
Onder het bewind van Julius II werd ook een begin gemaakt met de bouw van de nieuwe Sint-Pieterskerk, een zeer duur project, waarvan de financiering deels door aflaten werd gedekt; met name de aflatenprediker Johann Tetzel vormde een aangrijpingspunt voor (binnen- en buitenkerkelijke) kritiek. Onder zijn opvolger zou Maarten Luther dan ook zijn stellingen publiceren (1517). Paus Julius II riep het Vijfde Lateraans Concilie bijeen (1512 - 1517) om een schisma binnen de kerk te voorkomen.
In de periode voor Julius II was als gevolg van de renaissance en een toenemende roep om de scheiding van kerk en staat de pauselijke macht afgenomen. Daarom besloot Julius II dat een grote campagne nodig was om de paus weer almachtig te maken.
Een van de belangrijkste methoden om dit streven te volbrengen was het verrijken van het Vaticaan met talloze kunstwerken. In 1505 vroeg hij, naar voorbeeld van de Romeinse keizers, Michelangelo zijn grafmonument af te maken. Het bekendste beeldhouwwerk van dit grafmonument is de Mozes. Tegenwoordig bevindt het zich in de San Pietro in Vincoli te Rome,de Kardinaalskerk van Julius, hoewel het oorspronkelijke idee was het in de vernieuwde Sint Pieter tegen de achterwand te plaatsen. Het is nooit afgewerkt, omdat de paus in 1508 Michelangelo vroeg de Sixtijnse kapel, de privekapel van zijn oom, met fresco's te versieren. Ook de Stanze della Signatura en andere privevertrekken werden onder zijn pontificaat versierd, door Michelangelo's tegenstander Rafael. Het portret dat deze van Julius II geschilderd heeft, leek zo goed op hem dat zijn bedienden het vreesden. Andere kunstenaars die hij van werk voorzag zijn Bramante, Sangallo en de toen al beroemde Leonardo da Vinci, hoewel de laatste zonder opdracht terugkeerde naar Milaan.
Een andere manier om de macht van de paus te vergroten was een langdurige reeks oorlogen, onder andere tegen Bologna en Florence, waarbij Julius persoonlijk de troepen leidde als ware hij een wereldlijk vorst in plaats van een kerkvorst. Dit kwam hem op scherpe kritiek te staan van de latere kardinaal Egidio van Viterbo, die het Lateraanse Concilie opende.
Inzet van de oorlogen was het vermeerderen van het territorium van de Heilige Staat. Daarbij schuwde Julius geen middelen, wat hem de bijnaam "Il Papa Terrible" (de Verschrikkelijke Paus) opleverde. In deze strijd maakte hij gebruik van de voor die tijd bijzonder moderne Zwitserse huurlingen, voornamelijk piekeniers, zodat de latere Zwitserse Garde onder zijn regime z'n fundament vindt. Tijdens zijn veldtocht naar Bologna, besloot de paus te zeilen op het Trasimeense Meer, waar hij aan alle kanten militaire kapellen omheen liet plaatsen, zodat hij tijdens het zeilen vermaakt werd door muziek. Een deel van het leger liep malaria op, en stierf.
Op een van zijn veldtochten kreeg de paus een koortsaanval, waarna hij naar Rome werd gebracht. Daar overleed hij in 1513. Kort na zijn dood circuleerde er een boekje, waarvan men stellig aanneemt dat het van Erasmus' hand is en wat algemeen 'de Juliande' genoemd wordt. Het gaat over de paus die bij de hemelpoort komt en er vervolgens door Petrus (zijn voorganger) niet in gelaten wordt. Deze satire zegt iets over de waardering van zijn pontificaat, hoewel hij toch vooral herinnerd wordt als de beschermer van de kunsten.
| Bron(nen): |
|
Barbara Tuchman, De mars der dwaasheid, Elsevier, 1984, pp. 104-117 (vertaling Minze bij de Weg, Nico Kuipers en Emile Henssen) |
