Portaal:Esperanto

Muzikanten die in het Esperanto zingen komen van over de hele wereld en de muziek bestaat in alle genres. Een aantal bekende groepen zijn

• Akordo (van middeleeuws tot modern, van volksmuziek tot popmuziek, Nederland)
• Dolchamar (hiphop, Finland)
• Esperanto Desperado ("ritmisch/humoristisch", Denemarken)
• JoMo (rock, Frankrijk)
• Ĵomart kaj Nataŝa (volksmuziek, Kazachstan)
• Kaj Tiel Plu (volksmuziek, Catalonië)
• Kajto (volksmuziek, Nederland)
• Krio de Morto (hardrock, Polen)
• Merlin (pop-rock, Brazilië)
• Ralph Glomp (schlagermuziek, Duitsland)
• Radikulo (blues, Verenigde Staten)
• Persone (popmuziek, Duitsland)
• Solotronik (elektro, Spanje).

Het Franse Vinilkosmo is de belangrijkste uitgeverij van Esperantomuziek.

Het Braziliaanse Ĝangalo is het belangrijkste internetportaal in het Esperanto. Op Radio Arkivo vind je een archief van radiouitzendingen in het Esperanto. Dankzij het internet kan je nu makkelijk de Chinese, Cubaanse, Zuid-Franse of Poolse radio-uitzendingen volgen.
Op 5 november 2005 is Internacia Televido, het eerste televisiekanaal in het Esperanto, gestart met uitzenden. Het kanaal zendt uit via het internet.

Finvenkismo is een traditionele ideologische stroming binnen de Esperanto-beweging. De naam is afgeleid van het begrip Fina Venko, "Eindoverwinning", het moment waarop alle wereldbewoners Esperanto als tweede taal spreken.

Aanhangers van het raumismo zijn van mening dat esperantisten zich niet moeten concentreren op de verspreiding van het Esperanto, maar op het beoefenen ervan.

• Homaranismo
• Manifest van Rauma (1980)
• Manifest van Praag (1996)

Er bestaat relatief veel vertaalde en ook originele literatuur in het Esperanto; meer dan over het algemeen wordt verwacht. Daarnaast zijn er o.a. ook gedichten in deze taal, literaire scholen en zelfs Esperantostrips.

Romanschrijvers: Julio Baghy - Raymond Schwartz 
Poëten: William Auld - Antoni Grabowski - Kálmán Kalocsay
Ideologen: Claude Piron (essaies, pedagogie) - Eugène Lanti -
Andere: Gaston Waringhien (taalkundige) - Marjorie Boulton 

Het Universeel Esperantocongres wordt jaarlijks georganiseerd in een ander land en dit sinds 1905. Tegelijkertijd wordt, reeds een 40-tal jaar, ook een apart kindercongresje georganiseerd: het Internacia Infana Kongreseto. Ook het Internacia Junulara Kongreso (sinds 1938) en het REF worden steeds in een ander land georganiseerd. Andere bijeenkomsten worden, op een uitzondering na, steeds in hetzelfde land of dezelfde streek georganiseerd. Een aantal bekende Esperantobijeenkomsten zijn:

• PSKK (Vlaanderen)
• Internacia Junulara Festivalo (Italië)
• Internacia Junulara Semajno (Hongarije)
• Internationaal Seminarie (Duitsland)
• Internationaal Festival (Duitsland)
  

Monato is het bekendste Esperanto-tijdschift. Het verschijnt maandelijks in het Esperanto sinds 1979 en heeft lezers in 65 landen. Andere bekende tijdschriften zijn:

• Esperanto (van de Wereld Esperantobond)
• Kontakto (van de Wereld Esperantojongeren)
• Horizontaal (van de Vlaamse Esperantobond)
• Jongeren Esperanto Nieuws (van de jongeren in Vlaanderen en Nederland)
• La Ondo de Esperanto (Rusland)
• Juna Amiko (kinderen)
• Literatura Foiro (cultureel-literair)
• La Gazeto (wereldcultuur)

Opmerkelijk is dat van Le Monde diplomatique wel een (internet)uitgave bestaat in het Esperanto, maar niet in het Nederlands.

Het fundamento beschrijft de 16 basisregels van de grammatica van het Esperanto. De Akademio de Esperanto is een onafhankelijk instituut, dat tot doel heeft deze grammatica in stand te houden en de ontwikkeling van de taal te controleren.

Het belangrijkste Esperanto-woordenboek is de Plena Ilustrita Vortaro, dat 1265 pagina's telt en in 2005 nog werd heruitgebracht. In datzelfde jaar werd ook een nieuw woordenboek Nederlands-Esperanto-Nederlands voorgesteld.

Zie ook: Interlinguïstiek - Esperantologie - Plantaal - Esperanto-alfabet - Tabelwoord in Esperanto - Telwoord in Esperanto

Internationale verenigingen

• Universala Esperanto-Asocio
• Sennacieca Asocio Tutmonda
• Wereld Esperanto-Jongeren
  

Vakverenigingen

• Fietsers
• Internationale Bond van Esperantoleraars
  

Verenigingen in Nederland en Vlaanderen

• Vlaamse Esperantobond
• Esperanto Nederland
• Vlaamse Esperanto-Jongeren
• Nederlandse Esperanto-Jongeren

Volapük (1879) was een vroege concurrent van het Esperanto, terwijl Ido (1907) een initiatief was om de internationale taal te verbeteren. Andere bekende plantalen zijn o.a. het Interlingua (1951), het Novial en het Lojban, dat meer op filosofische grondslagen berust. Tegenwoordig hebben vooral artistieke kunsttalen als het Klingon, het Quenya en het Sindarijns veel aandacht.

Ludwik Lejzer Zamenhof is de grondlegger van de taal "Esperanto".

• 1859 Zamenhof wordt geboren op 15 december 1859 in Białystok.
• 1878 Het ontwerp van de eerste versie van het Esperanto, de lingwe uniwersala.
• 1887 Zamenhof publiceert de Unua Libro, een brochure over de Internationale Taal onder het pseudoniem Doktoro Esperanto.
• 1905 Eerste Esperantocongres in Boulogne-sur-Mer.
• 1908 Oprichting van de UEA - Universala Esperanto-Asocio.
  

Lees verder: Tijdslijn van Esperanto

Kiu demandas, tiu ne eraras. (Wie vragen stelt maakt geen fouten)
Kiu diras la veron, havas suferon. (Wie de waarheid zegt draagt er de (negatieve) gevolgen van)
Ne ŝovu vian nazon en fremdan vazon. ("Steek je neus niet in andermans zaken.")
Oni ne povas kontentigi kaj la katon kaj la raton. (Men kan niet tegelijkertijd kat en rat tevreden stellen.)
Kiu tro certas pri sia vero kreas inferon sur la tero. ("Wie te zeker is van zijn gelijk schept alleen maar haat en nijd.")

Het traditionele Esperanto-symbool is een groene vijfpuntige ster. Ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum van Esperanto lanceerde de Universala Esperanto-Asocio een eigentijds logo in de vorm van twee naar elkaar toegekeerde E's die een ronde (wereld-)vorm hebben.

• La Espero, het "volkslied" van de esperantisten
• Stelo, de munt van de esperantisten

Propedeutische waarde - Felix Zamenhof - Hendrik Zamenhof - Universala Ligo - Eugène Lanti (stichter van SAT) - Amikeca Reto - Vergelijking van Esperanto en Volapük - Vergelijking van Esperanto en Novial - Esperanto fonologie - Esperanto woordenschat - Esperanto Encyclopedie - Internacia Esperanto-Muzeo - William Auld -Koffi Gblego - András Cseh - Cseh-methode - Ivo Lepenna - Atilio Orellana Rojas - Lidia Zamenhof - Edmond Privat - Wim Jansen - Marc van Oostendorp - Ronald Bijtenhoorn - Esperantic Studies Foundation - Internacia Ligo de Esperantistaj Instruistoj - Ligo internacia de Blindaj Esperantistoj - Internacia Fervojista Esperanto-Federacio - Tutmonda Esperntista Ĵurnalista Asocio - Internacia Naturkuraca Asocio