Emil Zátopek

Emil Zátopek (Koprivnice, 19 september 1922 – Praag, 22 november 2000), bijgenaamd de Locomotief, was een Tsjechoslowaaks lange-afstandsloper. Tussen 1948 en 1954 was hij de absolute vedette op de 10.000 meter, en won 38 wedstrijden op rij. Bij de Olympische Zomerspelen 1952 in Helsinki behaalde hij drie gouden medailles op de 5000 meter, 10.000 meter en marathon, een unieke prestatie.

Zátopek begon zijn atletiekcarrière nadat hij in 1940, zonder enige training, tweede werd in een door zijn bedrijf, schoenenfabriek Bata, georganiseerde wedstrijd over 1500 meter. Enkele jaren later was hij al de belangrijkste Tsjechische middellange- en lange-afstandsloper. Internationaal deed hij voor het eerst van zich spreken met een vijfde plaats op de 5000 meter bij het Europees kampioenschap van 1946.

In 1948 deed hij mee aan de Olympische Spelen van Londen, en ondanks een gebrek aan internationale ervaring haalde hij een eerste plaats op de 10.000 meter en een tweede op de 5000.

Vier jaar later, in 1952, maakte hij zich onsterfelijk door op de Olympische Spelen van Helsinki drie keer goud te halen, op de 5000 meter, de 10.000 meter en de marathon. Een unieke prestatie, te meer omdat het zijn eerste officiële marathon was.

Op Zátopeks stijl van lopen was wel kritiek: hij schudde met zijn hoofd en schokte met zijn lichaam. Zelf tilde hij daaraan niet zwaar, het ging om de snelheid.

Na de Olympische Spelen van 1956, waarin hij zesde op de marathon werd (ondanks een hernia), beëindigde Zátopek zijn loopbaan.

Bij de Praagse lente van 1968 was Zátopek politiek actief, en protesteerde hij tegen de Sovjet-invasie. Hij werd hiervoor uit de Communistische Partij gezet, verloor zijn rang in het leger, en werd gedwongen een baan als mijnwerker in een uraniummijn aan te nemen.

Zátopek was getrouwd met speerwerpster Dana Ingrova, die in 1952 ook een gouden medaille won bij de Olympische Spelen. Het huwelijk had plaats op 19 september 1948, de dag dat beiden ook hun 26ste verjaardag vierden.

Een van de belangrijkste uitspraken van Zatopek was: "Vis zwemt, Vogel vliegt, Mens loopt."

[bewerk] Wereldrecords

[bewerk] 5000 meter

30-05-1954  Parijs     13.57.2

[bewerk] 10.000 meter

11-06-1949  Ostrava        29.28.2
22-10-1949  Ostrava        29.21.2
04-08-1950  Turku          29.02.6
01-11-1953  Stara Boleslav 29.01.6
01-06-1954  Brussel        28.54.2 (eerste onder 29 minuten)

Zátopek vestigde ook wereldrecords op de (incourante) afstanden van 20 en 30 kilometer. Hij was de eerste die de 20 km binnen één uur liep.