Eddy Merckx

Dit artikel gaat over de Belgische wielrenner. Zie Eddy Merckx (biljarter) voor de gelijknamige biljarter.

**Eddy Merckx**
Persoonlijke informatie

Volledige naam	Eddy Merckx
Bijnaam	De kannibaal
Geboortedatum	17-6-1945
Geboorteplaats	Meensel-Kiezegem, België
Belangrijkste overwinningen	Ronde van Frankrijk, Ronde van Italië, WK
Ploeg
Profjaren	1965-1978
Ploegen	Solo, Peugeot, Faema, Molteni, Fiat France, C&A
Specialisatie	all-round

Edouard Louis Joseph baron Merckx (Meensel-Kiezegem, 17 juni 1945) is een Belg, die als wielrenner actief was van 1961 tot 1978. Hij wordt beschouwd als de meest succesvolle wielrenner aller tijden met 525 gewonnen wedstrijden op zijn palmares.

Inhoud

1 Jeugd en wielercarrière
2 Kritiek
3 Na het wielrennen
4 Nalatenschap
5 Verwijzigingen in films en strips
6 Erelijst (de belangrijkste overwinningen)
7 Trivia
8 Externe link

[bewerk] Jeugd en wielercarrière

Als kind keek Merckx erg op naar Stan Ockers. Toen deze wielrenner in 1956 verongelukte was hij net als veel van zijn landgenoten diep geschokt en verdrietig.

In 1961 begon Merckx zijn wielercarrière. Drie jaar later werd hij wereldkampioen bij de liefhebbers. In 1966 won hij de eerste van zeven Milaan-San Remo's, een record dat nog steeds niet is geëvenaard. Een jaar later werd hij in Heerlen, Nederland wereldkampioen wielrennen op de weg, een onderscheiding die hij nog twee keer zou winnen. Datzelfde jaar huwde hij ook Claudine Acou. Het huwelijk verliep tweetalig, maar toch waren veel Vlamingen boos omdat het jawoord in het Frans uitgesproken werd.

In 1968 won Merckx als eerste Belg de Ronde van Italië (de Giro). Toen hij een jaar later weer aan de wedstrijd meedeed werd hij gediskwalificeerd wegens dopinggebruik. Merckx huilde toen voor het oog van de pers en blijft op de dag van vandaag beweren dat men geknoeid had met de test. Er werd geen tegenexpertise gedaan, hij werd al geruime tijd gehaat door sommige buitenlandse supporters. Hij zou de Giro daarna nog vier keer winnen.

In 1969 won hij voor de eerste maal de Tour: hij won zes ritten, het eindklassement (gele trui), het puntenklassement (groene trui) én het bergklassement (bolletjestrui). Had de witte trui bestaan (beste jongere), had Merckx die ook gekregen. Hij werd een nationale held omdat het 30 jaar geleden was dat een Belg nog eens de Ronde van Frankrijk gewonnen had, (namelijk Sylvère Maes). Tijdens de beklimming van de Tourmalet kan niemand hem meer volgen, waarop hij dan maar de overige 140 kilometer, op de Soulor, op de Aubisque en in de kilometers lange vlakke finale, alleen rijdt. Hij wint met acht minuten voorsprong op de achtervolgers.

Merckx zou de Tour de France nog vier keer winnen: in 1970, 1971, 1972 en 1974. In 1973 reed hij niet mee omdat de Tourleiding liever had dat er eens iemand anders won (dat werd Luis Ocaña. Merckx reed toen in plaats van de Tour mee in de Vuelta (Ronde van Spanje), een wedstrijd die hij ook won. Merckx won de Ronde Van Frankrijk in totaal vijf keer, een record dat voorheen enkel door Jacques Anquetil was geëvenaard en na Merckx ook nog door Bernard Hinault en Miguel Indurain zou herhaald worden. In 2004 verbrak Lance Armstrong het record en won de Tour voor een zesde en in 2005 zelfs een zevende maal.

Eind 1969 kwam Merckx zwaar ten val tijdens een wielerwedstrijd in Blois. Het fietsen, dat tot dan toe voor hem als vanzelf ging, werd vanaf dat moment moeizamer en uitputtender. Om de haverklap begon hij toen de positie van zijn zadel bij te stellen. Des te opmerkelijker is wel dat hij toch nog een zeer groot aantal van de wedstrijden die hij meereed gewonnen heeft, ondanks deze vervelende kwetsuur. In het jaar 1971 won hij zelfs 54 van de 120 wedstrijden die hij reed. Daar waar het in het wielerpeloton gangbaar is de winst in kleinere koersen aan de knechten toe te bedelen, gunde Eddy Merckx niemand anders dan zijn daadwerkelijke meerdere de overwinning. Omdat hij de beste was in zijn honger naar overwinningen de concurrentie zowat verslond kreeg hij de bijnaam De Kannibaal.

In 1972 verbrak hij in Mexico-Stad het werelduurrecord dat pas 12 jaar later door Francesco Moser op een speciaal ontworpen fiets opnieuw gebroken zou worden. In 2000 besloot de UCI dit record niet langer te erkennen. Het record van Merckx werd in ere hersteld en verbeteringen worden alleen erkend wanneer zij op een fiets gereden worden gelijk aan die van Merckx in 1972.

[bewerk] Kritiek

Veel buitenlandse wielersupporters konden het niet verkroppen dat Merckx zo vaak won. Vooral in Frankrijk werd hij gehaat. Zelfs Jacques Goddet, de organisator van de Tour de France vroeg Merckx om in 1973 eens niet aan zijn wedstrijd mee te doen. De wielrenner ontving ook dreigbrieven en andere haatuitingen, maar vaak zonder echt negatieve gevolgen. Het ernstigst was de leverslag die hij in 1975 van een Franse omstander kreeg tijden de beklimming van de Puy de Dome toen hij trachtte voor de zesde maal de Tour te winnen. De man diende een symbolische schadevergoeding van 1 frank te betalen, maar Merckx was na deze kwetsuur niet meer dezelfde. Bernard Thévenet won dat jaar de Tour en Merckx eindigde op de tweede plaats.

Buiten zijn overwinningen kreeg Merckx midden jaren '70 ook kritiek omdat hij als sportman reclame had gemaakt voor sigaretten.

[bewerk] Na het wielrennen

Zijn laatste officiële wielerwedstrijd reed Eddy Merckx in Kemzeke: De Omloop van het Waasland van 1978. Vervolgens trok hij zich op 18 mei dat jaar terug uit de wielerwereld en richtte een succesvol fietsenbedrijf op. Hij wordt nog regelmatig gevraagd als commentator bij wielerwedstrijden.

In 1996 werd hij door de koning tot baron verheven. In 2000 riep het blad Knack hem uit tot "Belg van de eeuw." De Pop Poll uitslagen, die jaarlijks door het blad Humo georganiseerd worden, stelden in 2004 de vraag; "Wie vindt u dat er de grootste Belg moet worden?" waarna de lezers Merckx tot de winnaar stemden.

In 2005 werd Eddy Merckx genomineerd als een van de 111 kansmakers op de titel 'De Grootste Belg'. In de Vlaamse versie eindigde hij op de derde en in de Waalse op de vierde plaats.

Zijn zoon Axel Merckx is in zijn vaders voetsporen getreden en is tegenwoordig ook profwielrenner.

[bewerk] Nalatenschap

Zoals eerder vermeld, wordt Merckx nog altijd gezien als de grootste wielrenner die ooit geleefd heeft. Hij is voor zijn sporttak wat Pelé voor het voetbal en Mohammed Ali voor het boksen is. Hoewel bv. Lance Armstrong de Ronde van Frankrijk vaker gewonnen heeft dan hij is Merckx' palmares toch onvergelijkbaar omdat de Belg ook in vele andere wielerwedstrijden won. Van de 1800 wedstrijden die hij meereed won hij er 525, waaronder 445 van de 1582 als beroepsrenner. Hij won drie keer in één seizoen zowel de Ronde van Italië als de Ronde van Frankrijk.

Ook in de deeldisciplines zoals het tijdrijden, de baan, weg; sprint en het gebergte behoorde hij tot de top. Hij werd drie keer wereldwijd tot sportman van het jaar uitgeroepen.

Zijn status is buiten België zelfs groter dan in zijn thuisland. In Italië is het nog altijd nieuws wanneer hij hun land bezoekt. Talloze grote namen uit het wielrennen wijzen hem aan als hun grote voorbeeld. Ook andere grote namen uit de sportwereld respecteren hem, zoals Mohammed Ali en Pele. Hij is ook een van de beroemdste Belgen ter wereld.

Toen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice in 2005 België bezocht, wou ze naar gewoonte als ze een land bezoekt ook een verdienstelijk inwoner van dat land ontmoeten. De eer viel Baron Merckx te beurt.

Naar hem werd het 'merckxisme' genoemd. Grofweg vertaald betekent dat zoveel als zó goed zijn dat je eigenlijk geen concurrentie meer hebt.

[bewerk] Verwijzigingen in films en strips

In de Franse filmkomedie "Les Aventures de Rabbi Jacob" (1973) met Louis de Funès luistert de Funès een gesprek af tussen een gijzelnemer en een gegijzelde revolutionair en denkt hij aan Eddy Merckx wanneer de revolutionair zegt; "Een revolutie is als een fiets, ze kan vallen of blijven staan".
In de stripreeks Asterix komt Merckx in het album Asterix en De Belgen voor als "een van de snelle renners die door de Belgen worden uitgestuurd om de andere stammen ervan op de hoogte te brengen dat ze tegen Julius Caesar gaan vechten.
Wanneer dictator Idi Amin Dada in het Nero-album, "Daris doet Het" Clo-Clo voor de krokodillen wil gooien roept Tuizentfloot: "Heeft een ter dood veroordeelde geen recht op een laatste wens? Een laatste sigaret of zo?" Waarna Dada onbewogen antwoordt; "Hij rookt niet. Hij is Eddy Merckx niet."
In Kiekeboe-album nr. 3, "De Dorpstiran Van Boeloe Boeloe" breit Charlotte een gele trui voor dictator Bibi Pralin Gaga. Wanneer Kiekeboe haar zegt dat een trui toch geen geschikt cadeau is voor een staatshoofd, antwoordt Charlotte; "Een gele trui is een vorstelijk geschenk. Vraag maar aan Eddy Merckx."
In het Suske en Wiske album "Het Kostbare Kader" (nr. 247) speelt Merckx een gastrol.
In American Flyers uit 1985,een Amerikaanse film over wielrennen met Kevin Costner, verricht Eddy Merckx als "zichzelf" het startschot van een belangrijke wielerwedstrijd.

[bewerk] Erelijst (de belangrijkste overwinningen)

De fiets waarop Eddy Merckx in 1972 het werelduurrecord behaalde

5x eindoverwinning Ronde van Frankrijk (1969-72, 1974), en 96 dagen de gele trui
5x eindoverwinning Ronde van Italië (1968, 1970, 1972-74)
1x Wereldkampioenschap op de weg (1964 bij de liefhebbers)
3x Wereldkampioenschap wielrennen (1967, 1971, 1974)
1x eindoverwinning Ronde van Spanje (1973)
1x eindoverwinning Ronde van Zwitserland (1974)
2x eindoverwinning Ronde van België (1970-71)
1x Belgisch kampioenschap op de weg (1970)
34x ritoverwinning Ronde van Frankrijk (6x in 1969, 8x in 1970, 4x in 1971, 6x in 1972, 8x in 1974, 2x in 1975)
3x puntenklassement Ronde van Frankrijk (1969, 1971-72)
2x bergklassement Ronde van Frankrijk (1969-70)
3x Parijs-Nice (1969-71)
12 jaar houder van het werelduurrecord (49,431 km, 1972-84)
1x Dauphiné Libéré (1971)

32 zeges in internationale klassiekers, waaronder:

7x Milaan-San Remo (1966-67, 1969, 1971-72, 1975-76)
2x Omloop Het Volk (1971, 1973)
2x Ronde van Vlaanderen (1969, 1975)
3x Gent-Wevelgem (1967, 1970, 1973)
3x Parijs-Roubaix (1968, 1970, 1973)
3x Waalse Pijl (1967, 1970, 1972)
5x Luik-Bastenaken-Luik (1969, 1971-73, 1975)
2x Amstel Gold Race (1973, 1975)
1x Rund um den Henninger-Turm of de Grand Prix Frankfurt (1971)
1x Grand Prix des Nations (1973)
1x Parijs-Brussel (1973)
2x Ronde van Lombardije (1971-72)

(Bordeaux-Parijs en Parijs-Tours zijn de enige belangrijke wielerkoersen die hij niet gewonnen heeft.)

7 keer eindwinnaar van de Super Prestige (1969-75)
17 overwinningen in zesdaagsen.

De belangrijkste van de eerbewijzen:

3x Wereldwijd Sportman van het Jaar - ISK (1969, 1971, 1974)
1x UCI trofee voor de Beste Wielrenner van de 20ste eeuw
1x Belgisch Atleet van de Eeuw (20ste eeuw)

[bewerk] Trivia

Hij won nooit Parijs-Tours. Dit bracht Noël Vantyghem, die wel een keer Parijs-Tours won, tot de uitspraak: Samen met Eddy Merckx won ik alle klassiekers die er te winnen waren. Ik Parijs-Tours en hij al de rest. Of dit correct is, hangt overigens af van de exacte definitie van wielerklassieker: Ook Bordeaux-Parijs wordt daar soms onder gerekend, en is nooit door Merckx (noch door Van Tyghem) gewonnen.
Om het mogelijk te maken renners uit verschillende perioden met elkaar te vergelijken, stelde de Franse sportkrant l'Équipe ook een gewogen erelijst op, rekening houdend met het ontstaan, het verdwijnen en het wijzigend belang van wielerwedstrijden. Slechts één renner, Bernard Hinault, haalt in die lijst meer dan de helft van de score van Eddy Merckx. Ook de Pool Daniel Marszalek houdt al jarenlang een dergelijke gewogen rangschikking bij van de beste wielrenners sinds 1892, een rangschikking waarnaar internationaal gerefereerd wordt. In de huidige laatste rangschikking (tot en met 2004) is Eddy Merckx in de algemene rangschikking beter dan 2de Bernard Hinault (5844,80 tegen 3312,80 punten), in de rangschikking klassiekers beter dan 2de Roger De Vlaeminck (2348,75 tegen 1531 punten), in de rangschikking rittenwedstrijden beter dan 2de Bernard Hinault (3496,05 tegen 2375,30 punten), en in de rangschikking voor het beste seizoensresultaat bezet Eddy Merckx de eerste 6 plaatsen voor 7de Freddy Maertens (van 618,85 tot 791,30 tegen 583,50 punten). Als slechts de vijf beste seizoenen van Merckx zouden worden meegeteld, zou hij nog steeds hoger komen dan de andere rijders (3571,80 punten tegen 3312,80 punten voor nummer 2 Bernard Hinault).