Diplomatie
Diplomatie is de kunst en kunde van het voeren van overleg tussen twee groepen om daarmee een bepaald doel te bereiken. Meer specifiek worden met diplomatie de geformaliseerde relaties tussen soevereine staten bedoeld.
Inhoud |
[bewerk] De basis van de diplomatie
De basis van de diplomatie bestaat uit het overleg tussen twee niet-gerelateerde groepen over een bepaald punt dat ze gemeen hebben. Een bekend voorbeeld hiervan is natuurlijk het vredesoverleg tussen de twee landen die in oorlog zijn, maar ook de handelsovereenkomst tussen twee landen is diplomatie.
Diplomatiek overleg kenmerkt zich door de deelname aan dat overleg van twee (of meer) groepen die niet aan elkaar gerelateerd zijn en waar dan ook duidelijke verschillen tussen bestaan. Diplomatie is niet nodig als er geen verschillen zijn, diplomatie is ervoor om de tegenstellingen die uit verschillen voortkomen te overbruggen.
Van belang is ook om duidelijk onderscheid te maken tussen het overleg tussen verschillende groepen en tussen onderdelen van dezelfde groep – dit laatste is geen diplomatie, maar politiek. Een onderhandeling over wegenbouw tussen Duitsland en Nederland is een diplomatieke aangelegenheid, de wegenbouw binnen Nederland alleen is een zaak van de Nederlandse politiek. Het diplomatieke overleg tussen Nederland en Duitsland wordt dan echter wel gevoerd door vertegenwoordigers (diplomaten) van de twee politieke lichamen van beide landen en wordt ook achteraf door de politiek van beide landen goed- of afgekeurd.
[bewerk] Diplomatieke ontwikkeling
Het uitwisselen van gezanten tussen staten kwam reeds voor in de oudheid. Na de val van het West-Romeinse rijk namen de Germaanse koningen het gebruik om gezanten uit te wisselen over. Permanente gezantschappen ontstonden tussen Venetië en het Oost-Romeinse rijk in de twaalfde eeuw. Onder invloed van de Venetiaanse diplomatie werd het gebruik om permanent vertegenwoordigers uit te wisselen in West-Europa verspreid vanaf de vijftiende eeuw
De opkomst van de moderne, diplomatieke structuren van West-Europa en aanverwanten was aan het begin van de 18e eeuw afgerond en is eigenlijk nooit meer weggeweest. Het begon destijds met de uitwisseling van ambassadeurs als vertegenwoordigers van koningen en/of het landsbestuur in den vreemde en is uitgegroeid tot allesomvattende organisaties op regionaal (Europese Unie) en mondiaal niveau (Verenigde Naties en aanverwante organisaties).
[bewerk] Diplomatie van Nederland
De huidige diplomatie is (voor een gemiddeld, West-Europees land) een zaak met een grote complexiteit. Nederland heeft daar als volgt orde in gebracht.
- Nederland heeft meer dan 150 ambassades, consulaten en permanente vertegenwoordigingen bij internationale organisaties. Zij zijn verspreid over de hele wereld. Daarnaast bestaan er zo'n 360 honoraire consulaten met beperkte bevoegdheden.
- De ambassade vertegenwoordigt het Koninkrijk der Nederlanden op het gebied van politiek, economie en handel, ontwikkelingssamenwerking, consulaire zaken en pers- en culturele zaken. De ambassadeur vertegenwoordigt als zodanig de ministers en het staatshoofd (een bekend verhaal is dat van de Nederlandse ambassadeur aan het Turkse hof, die de consorten van de Sultan vermaakte door zijn functie te omschrijven als si je porte mon pantalon blanc, je suis la Reine – als ik mijn witte broek draag, ben ik de Koningin). Een ambassadeur wordt geassisteerd door zijn staf, bestaande uit de ambassaderaad of "tweede man" en de ambassadesecretarissen (eerste, tweede en derde).
- Een consulaat houdt zich voornamelijk bezig met belangenbehartiging op het terrein van handel en consulaire zaken. In de structuur van het postennetwerk vallen de consulaten onder de hoofdpost. Dat is altijd een ambassade. Een consulaat-generaal staat meestal onder leiding van een beroepsconsul. Een consulaat staat meestal onder leiding van een honorair consul. Honorair wil zeggen dat de consul alleen een onkostenvergoeding krijgt. Een honorair consul kan geen paspoorten afgeven of visa verstrekken.
Ambassadeur, ambassaderaad, ambassadesecretarissen en consuls samen vormen de diplomatieke missie van Nederland in dat land. Daarbij dient te worden aangetekend dat diplomatieke ambtenaren (ambassadeur, ambassaderaad en secretarissen) de regering bij de autoriteiten in hun land van vestiging vertegenwoordigen, terwijl consulaire ambtenaren slechts de Nederlandse autoriteiten bij de autoriteiten in het desbetreffende land vertegenwoordigen.
- Een permanente vertegenwoordiging is de ‘ambassade’ bij internationale organisaties als de EU, de NAVO, de VN, de OESO, de Wereldbank etc. De PV vormt de schakel tussen Den Haag, Willemstad en Oranjestad en een internationale organisatie. Aan het hoofd van een PV staat een ambassadeur, met onder hem een staf.
Om deze hele machinerie in gang te houden, steekt Nederland veel werk in zijn Corps Diplomatique. Voor deelname is een met succes afgeronde academische vooropleiding vereist. Na een strenge selectie dient vervolgens een diplomatentraining (het 'klasje') te worden doorlopen.
