Deventer moordzaak

De Deventer moordzaak is de naam die gegeven wordt aan de moord op de Nederlandse weduwe Wittenberg, een moordzaak die landelijke bekendheid kreeg. De zaak is vooral bekend omdat de Hoge Raad in 2003 besliste dat er gronden waren voor revisie. De zaak kreeg een onverwachte wending toen vervolgens het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch tegen de verwachting in toch weer tot een veroordeling kwam wegens moord. In 2006 kwam er een nieuwe wending toen de top van het Openbaar Ministerie besloot dat er nieuw onderzoek gedaan moest worden.

[bewerk] De moord

De weduwe Jacqueline Wittenberg werd in september 1999 in haar woning in Deventer vermoord. Twee maanden later werd de accountant van de vrouw, Ernest Louwes, gearresteerd. De verdenking jegens Louwes concentreerde zich in eerste instantie op twee aspecten. Uit telefoongegevens was gebleken dat Louwes op de dag van de moord als laatste telefonisch contact had gehad met de weduwe, en uit een geurproef zou gebleken zijn dat er een link bestond tussen Louwes en het potentiële moordwapen. Ten aanzien van het telefoongesprek bestond, en bestaat, er discussie over de vraag of Louwes dit vanuit Deventer voerde, wat justitie zegt, of vanaf de A28, wat Louwes beweert.

Ondanks die aanwijzingen was de Rechtbank te Zwolle niet overtuigd van zijn schuld en sprak hem in maart 2000 vrij. In hoger beroep oordeelde het Gerechtshof te Arnhem in december 2000 echter anders. Louwes werd veroordeeld wegens moord en kreeg een straf van twaalf jaar.

Louwes vocht daarna jarenlang om zijn onschuld aan te tonen. Daarbij werd hij gesteund door een aantal medestanders die van mening waren dat het dossier niet compleet was, en bovendien bepaald niet overtuigend de schuld van Louwes aantoonde.

In juli 2003 slaagde Louwes er met hulp van zijn advocaat Geert-Jan Knoops in om de Hoge Raad zo ver te krijgen dat de zaak werd heropend. Het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch diende de zaak opnieuw te beoordelen. Daarbij besliste de Hoge Raad tevens dat de gevangenisstraf werd geschorst, zodat Louwes voorlopig vrij kwam.

Tijdens die behandeling kwam het OM met nieuw DNA-bewijs. Op grond van dat nieuwe bewijs kwam het Hof in februari 2004 tot het oordeel dat Louwes wel terecht veroordeeld was en werd de uitspraak van het Arnhemse Hof bevestigd. Ook de gevangenisstraf van twaalf jaar werd door het Hof in stand gelaten, Louwes werd direct weer gevangen genomen. Het cassatieverzoek tegen het arrest van het Hof werd op 22 februari 2005 door de Hoge Raad afgewezen.

[bewerk] Nieuw onderzoek

Op 31 januari 2006 maakte het Ministerie van Justitie bekend dat er een nieuw orienterend vooronderzoek wordt gestart. Aanleiding daarvoor waren een verzoek van professor Peter van Koppen en nieuwe aanwijzingen verzameld door Maurice de Hond c.s. die er op zouden wijzen dat er fouten in het strafrechtelijke onderzoek zijn gemaakt en niet Louwes, maar Michael de Jong - de klusjesman van de weduwe - de moord gepleegd zou hebben. Overigens loopt er ook nog een klacht tegen Nederland in deze zaak bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens

Op 31 maart 2006 werd DNA-bewijs - waarop Louwes eerder werd veroordeeld - onderuitgehaald door de Britse Forensic Science Service. De bewijsstukken waren niet zorgvuldig bewaard en het DNA-materiaal kan er volgens de FSS op een ander tijdstip op terechtgekomen zijn.

In juni 2006 besliste het OM dat er geen nieuw onderzoek komt naar de Deventer moordzaak. Het orienterend vooronderzoek dat het college van procureurs-generaal liet uitvoeren, leidde volgens het OM niet tot andere conclusies dan die de strafrechter eerder al had getrokken. Deze kwamen erop neer dat fiscaal-jurist Ernest Louwes de dader is, en zou zelfs tot meer DNA- en bloedsporen geleid hebben die in de richting van Louwes wijzen. Het OM weigert de eigen rapportage openbaar te maken.

Advocaat Knoops heeft in juli 2006 een nieuw herzieningsverzoek ingediend bij de Hoge Raad.

[bewerk] Twijfel blijft

Volgens Maurice de Hond c.s. blijft er twijfel over de schuld van Ernest Louwes en is Michael de Jong de werkelijke dader. Deze 'andere verdachte' heeft zijn alibi meerdere keren veranderd en volgens schriftdeskundigen is zijn vriendin de schrijfster van twee briefjes die de politie op een dwaalspoor moesten brengen. De Hond roept het Openbaar Ministerie op het rapport van het nieuwe vooronderzoek openbaar te maken. Daarnaast wil hij dat de Tweede Kamer een onafhankelijk onderzoek naar de zaak instelt.

[bewerk] Opening graf

De Hond heeft niet altijd beweerd dat het moordwapen, een mes, onder de grafsteen van weduwe Wittenberg ligt. Hij zei alleen dat het mogelijk was. Hij vroeg aan de rechter het graf te laten heropenen, waarvoor de rechter op 9 november 2006 toestemming gaf. Het Openbaar Ministerie liet dezelfde dag nog in een persbericht weten dat er in het graf geen mes is gevonden of iets wat daar op lijkt. Ook werd vastgesteld dat de grafrust niet eerder was geschonden. Het grafmonument is overigens niet direct na de begrafenis van de weduwe Wittenberg geplaatst, maar pas enige tijd nadien.