Darten

Darten (of darts) is een sport die gespeeld wordt met drie darts (pijltjes) en een dartbord. Een oude Nederlandse, in de Vlaamse spreektaal nog gebruikelijke naam van het spel is ook vogelpik (of vogeltjepik).

Het spel is voornamelijk in Engelse pubs bekend geworden, maar sinds Raymond van Barneveld succesvol werd, is de sport ook in Nederland populair geworden. Het bekendste darttoernooi is het World Professional Darts Championship (voorheen ook wel bekend als The Embassy, nu ook wel bekend als The Lakeside) welke jaarlijks op de Lakeside Country Club in het Engelse Frimley Green wordt gespeeld. In Nederland worden naast de Dutch open ook de World Darts Trophy en de International Darts League georganiseerd. De internationale bond is de World Darts Federation (WDF), in onze contreien zijn er de Nederlandse Darts Bond (NDB) en de Belgische dartsbond (BDB).

Onder invloed van de Engelse commerciële omroep Sky TV is in 1992 een tweede internationale dartbond opgericht: de Professional Darts Corporation (PDC). De belangrijkste darter van deze bond is Phil Taylor. De bekendste Nederlandse darter bij de PDC was tot voor kort Roland Scholten, tot de overstap van Van Barneveld in februari 2006 naar deze bond.

Inhoud

1 Het dartbord
2 De dartpijlen
3 Kansspel of sport
- 3.1 Nummering op het dartbord
4 Afstanden en andere maten
5 Spelverloop
6 Terminologie
7 Externe links
8 Bekende darters
9 Bekende dartsters

[bewerk] Het dartbord

Een standaard Dartboard

Heel vroeger werden dartborden gemaakt van hout. Deze moesten steeds in water gedompeld worden om bespeelbaar te blijven.

Het wedstrijdbord dat tegenwoordig gebruikt wordt komt uit Londen. De basis van het tegenwoordige bord is een ronde vezelplaat van 18 mm dik. Hierop worden sisalvezelborsteltjes gelijmd en geperst onder grote druk. Het geheel wordt omlijst door een metalen band. Daarna wordt het bord voorzien van een vakindeling door middel van verschillende kleuren, vervolgens wordt er een metalen web op bevestigd dat diezelfde vakverdeling heeft. Op de buitenzijde wordt een metalen ring aangebracht waarop volgens de vakverdeling bepaalde cijfers zijn bevestigd. Deze ring is afneembaar, zodat de cijfers ten opzichte van het bord verschoven kunnen worden. Het is de bedoeling dat het vak 20 midden boven zit.

De ervaring leert dat er veel in het vak, in vaktermen bed genoemd, van de 20 gegooid wordt. Hierdoor zal de bodemplaat dan ook in dit vak het eerste kapot gaan. Elke dart die gegooid wordt tast de vezeltjes van het bord aan. Door de lijmlaag valt het bord niet uit elkaar, maar na verloop van tijd wordt op bepaalde plaatsen een opeenhoping van vezeltjes zichtbaar, in de vorm van bulten. Het is dan eigenlijk al te laat. Daarom dient het bord na een aantal wedstrijden altijd gedraaid te worden, zodat het cijfer twintig weer boven een nieuw, minder gehavend bed staat. De 20 staat overigens altijd boven een zwart bed.

Velen denken nog steeds dat het een dartbord ten goede komt als het regelmatig nat gehouden wordt. Met de sisalvezelborden is dit echter beslist niet aan te raden.

[bewerk] De dartpijlen

Enkele dartpijlen en onderdelen van soft-tip darts

Darts bestaan uit vier onderdelen:

Point

De point is van metaal en zit geklemd in de barrel vanwege het taps toelopende gat. Er zijn echter ook points die verend zijn wat het afketsen vermindert als er op de metalen verdeelring van het bord wordt gegooid. Deze points zijn door de gebruiker zelf te vervangen, voor de vaste points moet een beroep worden gedaan op de speciaalzaak.

Barrel

De barrel is het onderdeel dat de darter vasthoudt en bepaalt het gewicht van de dart. Er bestaan verschillende soorten 'grips': van heel veel profiel naar glad. Ook in breedte en lengte variëren barrels.

Shaft

De shaft is het onderdeel tussen de flight en de barrel. De lengte en het materiaal (plastic, staal) varieert.

Flight

De flight is de stabilisator van de dart. Flights variëren in lengte en breedte.

De dart mag niet zwaarder zijn dan 50 gram en niet langer dan 30,5 centimeter.

[bewerk] Kansspel of sport

In 1908 wordt een Engelse kroegbaas voor de rechter gedaagd. In zijn café werd gedart en men dacht dat dit een kansspel was. In de rechtszaal hangt de kroegbaas een dartbord op en gooit drie pijlen in de 20. Vervolgens vraagt hij de rechters hetzelfde te doen, wat geen van hen lukt. De eerste officiële erkenning van darten als sport.

[bewerk] Nummering op het dartbord

Wie de ring met cijfers aan de buitenzijde van het dartbord nader bekijkt, zal zich er misschien over verbazen dat de cijfers zo door elkaar staan. Er zit schijnbaar geen logica in. Toch is het met opzet zo gedaan, darten is een sport waarbij je door je kansen te berekenen een ideale score moet zien te halen en dat kost een hoop rekenwerk. Als we de verdere vakverdeling van het dartbord bekijken wordt het al een stuk duidelijker.

De buitenste ring op het bord is de nummering en een dart die in dit vlak blijft steken levert geen punten op. De smalle ring die volgt (we werken dus steeds verder naar binnen) heet de double. Degene die zijn dart hierin werpt scoort het aantal punten dat bij het betreffende vakje staat (zie nummering) x 2. De bredere ring die nu volgt heet bed en levert eenmaal het puntenaantal van het betreffende vak op. Dan volgt weer een smalle ring, deze heet treble (in het Nederlands meestal triple genoemd) en het woord zegt het al: wie hierin scoort mag het aantal met drie vermenigvuldigen. De middelste brede ring is weer een bed en dan volgen de Bull en de Bull’s eye, resp. 25 en 50 punten. Triple 20 is dus hoger dan de Bull's eye.

De nummering van het dartbord is een vinding uit 1896 en staat op naam van de toen 44-jarige timmerman Brian Gamlin uit Bury. Het zou natuurlijk een stuk makkelijker zijn geweest als Gamlin de nummers in telvolgorde had geplaatst, maar dan zou er veel minder nagedacht hoeven te worden en dat is niet de opzet.

Wat opvalt als we met de klok mee steeds de punten van twee naast elkaar liggende vlakken optellen is, dat de som van deze vlakken schommelt tussen de 16 en 26. Wie op de 14 mikt, loopt weinig risico op een lage score. Een ideaal bed dus voor de nog niet zo trefzekere beginner: de scorekans is hoog, al zou de score hoger kunnen (als je op 20 gaat gooien, maar daar is de 1 en 5 het alternatief). Voor de beginnende gooier zijn er nog andere combinaties. Als je eenmaal zo je kansen gaat bepalen, ben je op weg een professionele speler te worden. In de meeste berekeningen die worden gemaakt ontdekken we dat de Bull en Bull’s eye niet genoemd worden. Wel is het een feit dat de Bull de meeste scoringskansen biedt voor de onervaren speler.

[bewerk] Afstanden en andere maten

Het dartbord moet dusdanig worden opgehangen dat het midden van het dartbord 1,73 meter boven de vloer is. De werplijn (oche) waarachter de darters moeten staan is 2,37 meter vanaf de voorkant van het bord.

De darts zijn slechts beperkt in hun maximale totale lengte (30,5 cm) en gewicht (50 g).

[bewerk] Spelverloop

Er zijn verschillende manieren om te darten, maar de bekendste gaat als volgt: elke speler krijgt 501 punten (dit kan in andere varianten ook 301, 701 of zelfs 1001 zijn) die hij/zij moet wegspelen door de om de beurt drie pijltjes te gooien. De speler moet precies op 0 uitkomen, de laatste beurt wordt niet meegerekend als het puntenaantal daarmee onder de 0 zou komen. De laatste pijl moet altijd een double zijn (dus de buitenste ring of de Bull's eye). Degene die als eerste op 0 uitkomt wint de game of leg. Zo kan doorgespeeld worden. Meestal wint diegene die als eerste drie legs wint, de set, soms wordt ook gespeeld met het twee legs is 1 set principe. De uiteindelijke winnaar hangt af van de afspraak: bij bijvoorbeeld een best-of-9-sets wint de speler die het eerste vijf sets wint.

Een andere bekende spelvorm, en zeker voor beginners interessant, is tac-tics. Hierbij moet iedere speler proberen zo snel mogelijk de getallen 10 t/m 20 en de bull drie keer te raken (dicht gooien). Punten kunnen gescoord worden voor iedere keer dat een speler een getal raakt nadat hij/zij dit getal dicht heeft gegooid en de tegenstander nog niet. De winnaar is degene die als eerste alle getallen heeft dichtgegooid en de meeste punten heeft. Bij grotere groepen kan dit spel ook met teams worden gespeeld, van bijvoorbeeld 2 of meer personen, of zelfs met meerdere teams, hoewel dan de punten moeten worden vervangen door strafpunten.

Dan zijn er verder nog minder bekende spelsoorten die als oefening of gewoon voor de lol gebruikt worden, zoals: follow me (of big 6), killers, cricket, etc.

[bewerk] Terminologie

Zoals bij elke sport heeft ook darten zijn eigen terminologie. Aangezien de oorsprong in Engeland ligt zijn alle termen Engels, hoewel er voor sommige wel Nederlandse vertalingen zijn.

9-darter: game bij 501, die met het minimum van 9 pijlen gegooid is.
Bouncer: dart die van het bord terug komt en geen score tot gevolg heeft.
Bull('s eye) (of roos): midden van het bord (roos); 50 punten.
Single: dart in de 2e, 4e of 5e ring van buitenaf. Hierbij is de score gelijk aan het aangegeven getal. Voor de 5e ring (single bull) betekent dit 25 punten.
Double (of dubbel): dart in de buitenste ring of in de bull's eye. Hierbij is de score het dubbele het aangegeven getal.
Treble (of triple): dart in de 3e ring van buitenaf. Hierbij is de score het driedubbele van het aangegeven getal.
Maximum: score van 180, het maximaal haalbare met drie darts.
Maximum finish: hoogste uitworp: 170 (t20,t20,bull's eye).
Shanghai: een combinatie van een triple, een double en een single alle drie van hetzelfde getal. Wordt meestal alleen gebruikt als term met het getal 20. 120 wordt namelijk zo goed als altijd op deze wijze uitgegooid (Shanghai 20).
Tops: het vakje in de 1e ring van de 20 (d20).
Robin Hood: situatie waar de punt van een pijl in de flight van een andere pijl die al in het bord zit wordt gegooid.(pijl op pijl) Dit is te vergelijken met de legende van Robin Hood die een pijl splijt met de volgende pijl die hij afschiet.
Bed & Breakfast: één pijl in de single 5, één in de single 20 en één in de single 1
Bottom of the house: dubbel 3
Madhouse: dubbel 1
Double Trouble: het niet kunnen finishen op een dubbel