Cultuurrelativisme

Cultuurrelativisme is de stelling dat culturen niet eenvoudigweg met elkaar kunnen vergeleken worden. Normen en waarden zouden niet universeel zijn maar slechts kunnen begrepen worden uit de cultuur waaruit ze ontstaan zijn.

Het begrip wordt ook niet door iedereen hetzelfde geïnterpreteerd: voor sommigen betekent het de gelijkwaardigheid der culturen, anderen bestrijden deze interpretatie omdat volgens hen zaken die niet vergeleken kunnen worden ook niet gelijkwaardig kunnen zijn. Ook het begrip tolerantie wordt vaak met cultuurrelativisme in verband gebracht, critici vinden dit niet gepast omdat er slechts sprake kan zijn van tolerantie bij het verdragen en toelaten van toestanden waarvan men eigenlijk niet zo’n positief oordeel over heeft.

Wetenschappelijk cultuurrelativisme wordt gelinkt aan de native point of view, die vertrekt vanuit de visie van de mensen die bestudeerd worden. Onderzoekers moeten zich dan losmaken van de eigen cultuur en verplaatsen naar de positie van het bestudeerde volk zoals de taal en de kleding van de plaatselijke stammen bijvoorbeeld. Het verband is misschien ver te zoeken maar cultuurrelativisme vergelijkt niet graag de culturen en daarom past de onderzoeker zich aan aan de plaatselijke cultuur.

Cultuurrelativisme in ideologische zin gaat uit van de gelijkwaardigheid van culturen. Positief aan deze zienswijze is dat men vertrekt vanuit een respectvolle en niet vanuit een superieure houding tegenover vreemde culturen. De vraag stelt zich of door deze visie sommige door Westerlingen universeel geachte waarden niet ondergraven worden. Moet men bijvoorbeeld, gebruiken, tradities, wetten en religieuze voorschriften die strijdig zijn met de Rechten van de Mens en de Westers democratische geplogenheden als gelijkwaardig en respectabel beschouwen?