Congres van Berlijn

Tijdens het Congres van Berlijn in 1878 wordt onder leiding van de Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck de zogenaamde Oosterse kwestie opgelost.

Tijdens de Russisch-Turkse oorlog (1877-1878) maakte Groot-Brittannië zich zorgen over haar aandelen in het Suez-kanaal. Na afloop van deze oorlog had Rusland de Turken de Vrede van San Stefano opgelegd, die Rusland en Bulgarije de macht over de Balkan zou verschaffen. De verdere inname van Centraal-Azië door Rusland stond de grote Europese machten bovendien niet aan. Oostenrijk-Hongarije en Engeland protesteerden en al snel dreigde een oorlog.

Bismarck had hier geen behoefte aan, en nodigde daarom Engeland, Frankrijk, Rusland, Oostenrijk-Hongarije, Italië en Turkije uit op het Congres van Berlijn. Hier zou de kwestie worden opgelost en de wereld opnieuw worden ingedeeld. In feite kwamen slechts de landen aan het woord die Bismarck aan het woord wilde laten. De Turken waren slechts uitgenodigd om hun grondgebied af te staan, en werden overigens genegeerd en vernederd. Maar zij kwamen tenminste nog aan het woord. Andere landen mochten al blij zijn als hun diplomaten op culturele evenementen rondom de conferentie aanwezig mochten zijn. Slechts de Grieken werd het veroorloofd een halfuur te spreken. De Roemenen konden dit slechts via hun beschermheer Italië, terwijl Servië en Bulgarije nauwelijks werden genoemd.

De Franse expansieplannen in Afrika worden aangekaart. Groot-Brittannië en Italië klagen over de Russische invloed in de Middellandse Zee. Oostenrijk-Hongarije en Italië zijn ongelukkig met de Russische uitbreiding in de Balkan.

De Vrede van San Stefano, werd als eerste gematigd. Rusland wordt gedwongen het grootste deel van zijn overwinningen af te staan aan de grootmachten. Bismarck bemiddelt en Groot-Bulgarije wordt verdeeld onder Turkije, Servië en Roemenië. Zuid-Bulgarije, beter bekend als Oost-Roemelië, wordt aan de Turkse sultan teruggegeven. Slechts een klein semi-onafhankelijk Noord-Bulgarije blijft over. Oostenrijk-Hongarije wordt tot ongenoegen van Servië belast met het toezicht op Bosnië-Herzegovina.

Tegen de wil van Turkije neemt Groot-Brittannië Cyprus in bezit. Als compensatie voor het Russische verlies wordt haar de Kaukasus aangeboden. En omdat Frankrijk hier een probleem in ziet wordt hen Tunesië aangeboden. Thessalië wordt aan Griekenland gegeven, Dobroedsja gaat naar Roemenië, maar deze moet dan wel Bessarabië afstaan aan Rusland.

Bismarck had zijn doel bereikt. Groot-Brittannië was namelijk tevredengesteld met Cyprus en Frankrijk met Afrika (wat het land hopelijk zou afleiden van het verdriet over het verlies van Elzas-Lotharingen), terwijl de Oostenrijkse bondgenoot een deel van de koek kreeg en daarmee sterker aan Duitsland werd gebonden. Toch was er wrevel: Rusland was teleurgesteld over Bulgarije, terwijl Engeland en Oostenrijk vonden dat het al veel te veel kreeg. De Turken waren boos en voelden wrevel tegen alle grootmachten, terwijl de Britten zorgelijk naar de Franse uitbreiding in Afrika keken. Er was vrede, maar de Europese machten waren tegen elkaar uitgespeeld. De kans op een anti-Duitse coalitie was hierdoor kleiner dan ooit.... en dat was natuurlijk precies Bismarcks bedoeling!