Christiaan X van Denemarken
| 1870-1947 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Denemarken | ||||||
|
||||||
|
Christiaan X (Charlottenlund bij Kopenhagen 26 september 1870 - Amalienborg 20 april 1947) was van 1912 tot 1947 koning van Denemarken, waartoe tot 1944 ook IJsland behoorde. Hij was de oudste zoon van koning Frederik VIII en Louise, dochter van Karel XV van Zweden. De Noorse koning Haakon VII was zijn broer.
Onder Christiaans bewind vonden beide wereldoorlogen plaats. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Haakon VII en de Nederlandse koningin Wilhelmina ontvluchtte hij tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn land niet. Hij bleef in Kopenhagen duidelijk aanwezig als symbool van de Deense zaak. Hij maakte dagelijks te paard een rit door de stad, niet begeleid door lakeien of bewakers.
Bekend is de mythe dat Christiaan toen de Deense joden werden verplicht een gele armband met jodenster te dragen zelf ook een dergelijke armband droeg. In navolging hiervan zouden de Denen deze armband toen ook allemaal zijn beginnen te dragen zodat de joden niet meer opvielen. In werkelijkheid is er van dit verhaal niets waar. De Denen droegen nooit een jodenster en de Duitse bezetter heeft de joden zelfs nooit verplicht er een te dragen.
Desondanks werkte Christiaan de Duitsers wel degelijk sterk tegen en sympathiseerde hij met de joden. Na een brandstichting in een Kopenhaagse synagoge in december 1941 zond hij bijvoorbeeld een steunbetuiging aan de rabbijn. Adolf Hitler zond Christiaan op diens zeventigste verjaardag een felicitatieboodschap. De koning antwoordde met het zéér beknopte "hartelijk bedankt", hetgeen Hitler natuurlijk als een belediging zag.
De bezetting van Denemarken maakte communicatie met IJsland onmogelijk. Het IJslandse parlement nam op 10 april 1940 het heft in eigen handen. Een maand later bezetten de Britten het eiland en op 17 juni 1944 stemde het IJslandse volk in een referendum vóór afscheiding van Denemarken.
De bejaarde Christiaan viel in oktober 1942 van zijn paard. Dit veroorzaakte chronische gezondheidsproblemen en hij verscheen sindsdien nauwelijks meer in het openbaar. Op 9 mei 1945 woonde hij - zichtbaar verzwakt en in een rolstoel - de heropening van de Deense Rijksdag bij. Hij stierf op 20 april 1947. Op zijn kist werd een armband geplaatst zoals de leden van het verzet tijdens de oorlog droegen.
Christiaan X was getrouwd met Alexandrine, dochter van groothertog Frederik Frans III van Mecklenburg-Schwerin. Ze hadden twee kinderen:
- Frederik IX (11 maart 1899 – 14 januari 1972)
- Knoet Christiaan (27 juli 1900 – 14 juni 1976)
