Brusselse premetro
De Brusselse premetro bestaat uit tramtunnels en -stations die geschikt zijn om eventueel in de toekomst ook echte metrotreinen te ontvangen. Verschillende tramlijnen, die ook op straat rijden, bereiken en verlaten de tunnels door middel van toeritten. Alle huidige lijnen van de Brusselse metro zijn begonnen als premetrolijn.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Na de Tweede Wereldoorlog gingen er stemmen op de tramlijnen ondergronds te brengen en de straten van de stad te reserveren voor het aldoor groeiende autoverkeer. De snelheid van de trams ging door verkeersopstoppingen steeds verder omlaag, waardoor het Brusselse vervoerbedrijf besloot waar mogelijk vrije trambanen aan te leggen en de lijnen in het centrum door tunnels te laten lopen. In 1957 werd de eerste tunnel geopend nabij het overbelaste Grondwetplein, tussen het Zuidstation en het huidige station Lemonnier. De tunnel werd tegelijk aangelegd met diverse andere werken die i.v.m. met de wereldtentoonstelling van 1958 uitgevoerd werden. Deze Grondwettunnel is nu onderdeel van de noord-zuidas.
In 1963 zette de Belgische regering werkgroepen op om de verkeersproblemen van de vijf grootste steden van België (Brussel, Antwerpen, Luik, Gent en Charleroi) aan te pakken. Er werd geld vrijgemaakt voor projecten, waarbij 50% van het budget bestemd was voor Brussel, 25% voor de Vlaamse en 25% voor de Waalse steden. Genoeg geld om op korte termijn volwaardige metrolijnen aan te leggen was er echter niet. Bovendien had de MIVB een aantal jaar daarvoor nieuw trammaterieel aangeschaft om de toevloed van reizigers naar Expo 58 het hoofd te bieden. Men besloot daarom trams te laten rijden door de tunnels, die evenwel op zodanige schaal werden gebouwd, dat het mogelijk was ze later als echte metrolijnen te exploiteren.
[bewerk] Ontwikkeling van de lijnen
De eerste tunnel werd geopend op 20 december 1969 tussen het De Brouckèreplein in het centrum van de stad en station Schuman in de Europawijk. Deze lijn werd als eerste omgebouwd tot volwaardige metrolijn en maakt sinds 20 september 1976 deel uit van lijn 1A/B.
In december 1970 was de tweede premetrotunnel, onder de kleine ring, tussen Madou en de Naamsepoort, gereed voor ingebruikname. Deze lijn werd op 18 augustus 1974 in het noorden verlengd tot het Rogierplein, in het zuiden werd op 19 augustus 1985 het Louizaplein bereikt. Ook de kleine ring kreeg uiteindelijk de metrostatus en heropende na ombouwwerkzaamheden op 2 oktober 1988 als metrolijn 2.
In het oosten van de stad werd op 2 mei 1972 een kort stuk tunnel met één station, Diamant, in gebruik genomen, als onderdeel van de "Grote ring". Op 30 januari 1975 werd deze tunnel naar het zuiden verlengd tot station Boileau, waarbij op station Montgomery een overstapmogelijkheid op metrolijn 1B ontstond.
De MIVB nam op 4 oktober 1976 de "Noord-zuidas" als laatste premetrolijn in gebruik, tussen het Noordstation en station Lemonnier. Op 3 december 1993 werd de tunnel via het Zuidstation verlengd naar Albert.
[bewerk] Premetrostations
Veel van de stations werden uitgerust met perrons van verschillende hoogte: de lage perrons (aan de buitenkant, d.i. rechts volgens de rijrichting) waren geschikt voor trams, terwijl tussen de sporen hoge perrons werden voorzien maar niet gebruikt; deze waren aangepast aan de metrostellen. Ook de tramperrons zijn overigens eigenlijk hoge perrons, waarvan een gedeelte verlaagd is dat later eventueel "opgevuld" zou kunnen worden.
In 2004 en 2005 werden evenwel in de stations op de as Noordstation - Zuidstation de hoge "metroperrons" afgebroken en vervangen door lage perrons, wat erop wijst dat het plan om op deze lijnen metrostellen in te zetten, is afgevoerd. Passagiers kunnen sindsdien aan weerszijden van de trams in- of uitstappen (de "Spaanse methode").
[bewerk] Huidige lijnen
De premetrolijnen in Brussel hebben geen apart nummer zoals de "echte" metrolijnen, de trams die van de tunnels gebruikmaken voeren alle hun eigen lijnnummer.
Momenteel zijn er twee premetrolijnen in gebruik:
- Noord-zuidas (voormalig lijn 3): trams 3, 18*, 52, 55, 56, 81, 82* en 90*
- Grote ring (voormalig lijn 5): trams 23, 24 en 90
De met * gemarkeerde tramlijnen berijden de tunnel slechts gedeeltelijk. De trams 3, 55 en 90 rijden ook op het stuk Zuid-Albert.
[bewerk] Kaart
[bewerk] Zie ook
 |
Portaal Openbaar vervoer |
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie STIB-MIVB van Wikimedia Commons. |
| Noord-zuidas van de Brusselse premetro |
|---|
| Noordstation/Gare du Nord - Rogier - De Brouckère - Beurs/Bourse - Anneessens - Lemonnier - Zuidstation/Gare du Midi - Hallepoort/Porte de Hal - Sint-Gillis Voorplein/Parvis de Saint-Gilles - Horta - Albert |
| Grote ring van de Brusselse premetro |
|---|
| Diamant - Georges Henri - Montgomery - Boileau |
