Belgische Werkliedenpartij
De Belgische Werkliedenpartij (BWP), opgericht in 1885, was de eerste socialistische partij van België.
De partij ontstond in 1877 als eerste socialistische partij in Vlaanderen met de naam 'Vlaamsche Socialistische Arbeidspartij' (VSP). De Gentse voorman Edmond Van Beveren maakte het programma van de partij. Op het stichtingscongres Mechelen hadden zestien Vlaamse afdelingen afgevaardigden gestuurd. Merkwaardig genoeg konden de toen bestaande socialistische groeperingen uit Wallonië geen bindende ideologie creëren.
In 1880 fuseerde de partij met Brusselse socialistische groepen en nam een nieuwe naam aan: Belgische Socialistische Partij (BSP) (een naam die men in 1945 opnieuw aan zou nemen). In 1885 verbond men zich met de Waalse socialistische partij onder de naam Belgische Werkliedenpartij.
Het voornaamste strijdpunt van de BWP was het algemeen stemrecht voor mannen. Door de grote aanhang voor dat punt kon er een socialistische zuil ontstaan. Al in 1893 was het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen een feit.
De ideologie van de partij werd vastgelegd in het Charter van Quaregnon, dat in 1894 werd opgesteld.
De partij verkreeg electoraal succes in Brussel en Wallonië; in Vlaanderen was dat vooralsnog alleen in Gent het geval. Het bleef sowieso heel lang een partij die enkel in de steden succes scoorde. Edward Anseele was de eerste Vlaamse BWP-volksvertegenwoordiger in de België.
Rond 1900 verschenen de socialistische bladen Vooruit en Volksgazet voor het eerst waarmee een groter publiek bereikt kon worden. In 1909 bereikte de BWP in Gent een mijlpaal toen hun eerste schepenen benoemd werden.
Tijdens de bezetting gedurende de Eerste Wereldoorlog slaagde de BWP er ondergronds in een duurzame samenwerking aan te gaan met andere sociale organisaties. Edward Anseele werd na de oorlog de eerste socialistische minister met als portefeuille Openbare Werken en Wederopbouw. Hij realiseerde zaken als de achturige werkdag, de oprichting van het Nationaal Krisisfonds voor werklozen en de afschaffing van de beperkingen op het stakingsrecht. Daardoor sloeg de partij ook aan in Vlaanderen waar een kwart van het electoraat BWP ging stemmen.
In het Interbellum bleef de BWP een constante regeringspartij. In 1935 werd Hendrik De Man Minister van Openbare Werken en Opslorping van Werkeloosheid. Tijdens deze periode ontwikkelde hij de ideeën voor zijn Plan van de Arbeid waarin hij een strakke plan-economie met corporatistische trekken voor België trachtte uit te stippelen. In 1939 werd hij partijvoorzitter.
In juni 1940, ruim een maand na de inval van de Duitsers, ontbond Hendrik De Man de partij. Hij besloot, met enkele medestanders, mee te gaan werken aan De Nieuwe Orde die de bezetter in Europa zou doorvoeren en werd zodoende een collaborateur.
De rest van de partijtop werkte echter, voornamelijk in ballingschap, aan de heroprichting na de bevrijding. Op het Congres van de Overwinning in Brussel, van 9 tot 11 juni 1945, werd de BWP omgedoopt tot de Belgische Socialistische Partij (BSP).
