Arnhemse trolleybus
In Arnhem is een van de grootste trolleynetwerken van West-Europa te vinden. De Arnhemse trolleybus wordt tegenwoordig geëxploiteerd door Connexxion.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Al in de jaren dertig waren er plannen om de zwakkere tramlijnen van de in 1911 opgerichte GETA (Gemeente Electrische Tram Arnhem) om te zetten in trolleybuslijnen. De vernieling van de tramremise tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 maakte een direct eind aan de tramexploitatie, waardoor trolleyplannen in een stroomversnelling kwamen. De GETA ging verder onder de naam GVA (Gemeentelijk Vervoerbedrijf Arnhem) en op 5 september 1949 werd door burgemeester Matser van Arnhem de eerste trolleybuslijn, lijn 1 tussen Arnhem en Velp, geopend. In de jaren daarna werd het net uitgebouwd met takken naar Oosterbeek (lijn 1), Geitenkamp (lijn 2), Hoogkamp (lijn 2), Alteveer (lijn 3), Malburgen (lijn 5, later lijn 3) en 't Broek (lijn 3, later lijn 5).
Eind jaren zestig, begin jaren zeventig ging het minder met het trolleybedrijf. De inmiddels verlengde lijn 5 van 't Broek naar Presikhaaf werd in 1970 alweer gesloten en een algehele opheffing van het trolleynet dreigde.
In 1974 nam de rijksoverheid de exploitatietekorten van de GVB's over en in 1975 besloot minister Tjerk Westerterp van Verkeer en Waterstaat de meerkosten (5% ten opzichte van dieselexploitatie) te betalen. Doordat het rijk de tekorten van het GVA overnam, ontstond er weer financiële ruimte voor nieuwe investeringen. Het versleten bovenleidingnet werd vernieuwd en in 1977 werd lijn 3 vanaf Malburgen-Oost verlengd naar Het Duifje met een zijtak naar Immerloo. Beide eindpunten worden om-en-om bereden. Een jaar later kreeg lijn 3 richting Alteveer een zijtak naar 't Cranevelt (in 1990 verlengd naar de nieuwe ingang van dierentuin Burgers Zoo). Ook deze eindpunten worden om-en-om bereden.
In de jaren tachtig werd het trolleynet verder uitgebreid. Met de opening van lijn 9 naar De Laar-West in 1984 kwam er een tweede trolleyverbinding met Arnhem-Zuid. In 1987 volgde een derde verbinding met Arnhem-Zuid in de vorm van trolleylijn Presikhaaf/Elsweide – Holthuizen/Vredenburg.
[bewerk] Jaren negentig
De jaren negentig worden gekenmerkt door de vele fusies van busmaatschappijen. In 1993 fuseert het GVA met de streekvervoerder GSM tot de Gelderse Vervoermaatschappij (GVM). In 1996 fuseert GVM met de TET tot Oostnet en in 1999 gaat Oostnet weer op in Connexxion. Door al deze fusies was begin 2004 niet meer duidelijk wie de eigenaar van de bovenleidingen is.
[bewerk] Trolley 2000
In het midden van de jaren negentig staat de trolleybus weer onder druk. Er wordt in 1996 besloten om de trolleybus te handhaven, maar deze zal dan wel sneller moeten worden. Het ambitieuze HOV-plan Trolley 2000 voorziet in de aanschaf van de gelede lagevloer-trolleybussen en de aanleg van busbanen met verkeerslichtbeïnvloeding.
De nieuwe lagevloer-trolleybussen worden gemeenschappelijk met het trolleybusbedrijf in Solingen gekocht.
Om te kunnen bloeien wordt snoeien wel noodzakelijk geacht: lijn 2 (inmiddels: Hoogkamp – Holthuizen / Vredenburg) wordt in 1997 gesloten en de zijtak van lijn 3 naar Immerloo verdwijnt in 1999. Daar staat tegenover dat op 5 september 1999, precies 50 jaar na de openingsrit van de eerste trolleybus in Arnhem, een nieuwe lijn 7 in gebruik wordt genomen. Minister Tineke Netelenbos opent dan een snelle verbinding tussen het station van Arnhem en de nieuwbouwwijk Rijkerswoerd via winkelcentrum Kronenburg. Snelle verbindingen met Huissen, Westervoort en de Arnhemse nieuwbouwwijk Schuytgraaf worden gepland.
In 2002 is het gehele lijnennet omgegooid. Lijn 5 is verlengd naar De Laar-West en lijn 7 is verlengd naar Geitenkamp. Lijn 9 (De Laar-West – Geitenkamp) kwam te vervallen. Lijn 3 werd Burgers Zoo/Alteveer – Velp en lijn 1 werd Oosterbeek – Het Duifje.
[bewerk] Toekomst
In 2007/2008 moet een zijtak van lijn 5 via station Arnhem Zuid naar de Vinexwijk Schuytgraaf gereed komen. Er is nu al een tijdelijke lijn en bovenleiding waar bussen rijden, maar die zal nog wel een paar keer veranderd worden. Vanaf 2007/2008 is de definitieve lijn er.
Per 1 januari 2007 zal het stadsvervoer in Arnhem openbaar worden aanbesteed. In het Programma van Eisen is opgenomen dat de concessiehouder de trolleybusexploitatie dient voort te zetten. Toch verwacht het KAN, de opdrachtgever van het stads- en streekvervoer in Arnhem, dat vanaf 2010 gekeken zal worden naar vervanging van de trolley door waterstofbussen. In 2005 kwam de gemeente Arnhem met het plan een 'trolleyverwijderingsfonds' in het leven te roepen, waarmee dan vanaf 2015 het trolleynet afgebroken zou kunnen worden.
[bewerk] Trolleynet Arnhem (2005)
| 1 | Oosterbeek (NS) – Het Duifje (Keizershof) |
| 3 | Velp (Beekhuizenseweg) – Alteveer / Burgers' Zoo |
| 5 | De Laar West (Bredasingel) – Elsweide HAN / Presikhaaf (Kamphuizenlaan) |
| 7 | Geitenkamp (Wielewaalstraat) – Rijkerswoerd (E. Hemmingwaystraat) |
