Acroniem
Een acroniem (Grieks: ακρον, akron, "lid" + ονομα, onoma, "naam" = naam uit de uiteinden) of letterwoord is een type afkorting waarbij een uitspreekbaar woord ontstaat. Een acroniem moet om die naam te verdienen strikt genomen zijn samengesteld uit de eerste letters van andere woorden en op zich ook weer uit zijn te spreken als een woord. Niet alle afkortingen zijn dus acroniemen.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Algemeen kan gesteld worden dat een acroniem een woord is waarvan de letters een afkorting vormen. Een acroniem is dus uitspreekbaar, net als een woord. Een ‘normale’ afkorting is dat niet, daarvan worden de letters één voor één uitgesproken.
Sommige acroniemen worden geheel met hoofdletters geschreven (NAVO), andere met kleine letters (havo), en weer andere met beide (Avro).
Sommige acroniemen kennen naast hun afkorting, ook een betekenis van de samenstellende delen:
- Erasmus: European Community Action Scheme for the Mobility of University Students. Het verwijst tegelijk naar de humanist Erasmus, die in de 16e eeuw aan verschillende universiteiten in Europa studeerde, als naar een uitwisselingsprogramma voor universiteitsstudenten in de 20e eeuw.
- of wat gedacht van: Spirit (Sociaal progressief internationaal regionalistisch integraal-democratisch en toekomstgericht) als partijnaam.
[bewerk] Geschiedenis
Een zeer oud acroniem is het christelijke ICHTHUS (in de oorspronkelijke Griekse letters ΙΧΘΥΣ), dat staat voor " Ιησους Χριστος Θεου Υιος Σωτηρ" (Iesous CHristos THeou hUios Soter). Dit betekent: Jezus Christus, Zoon van God, is de Redder. Omdat het woord 'Ichthus' in het Grieks vis betekent, wordt hiermee de vis een, vroeger geheim, symbool voor Jezus (denk ook aan de visjes achterop auto's).
Een acroniem dat in de 19e eeuw in Italië een rol speelde bij de vorming van wat nu die staat is, was VERDI: Vittorio Emmanuele Re D'Italia (Victor Emanuel, koning van Italië). Iemand die de graffiti 'viva Verdi' op de muur schreef kon dus zowel van opera houden (Giuseppe Verdi) als een fervent royalist zijn. In de Tweede Wereldoorlog gebruikten Nederlanders onder elkaar, tijdens of na een gesprek, wel het stopwoordje "O zo"! Hier werd dan bedoeld Oranje zal overwinnen!
Een bijzondere ondersoort is die waarbij een van de samenstellende delen zelf ook een acroniem of afkorting is: Ahold is AH Holding, waarbij AH weer staat voor Albert Heijn.
Van al lang bestaande acroniemen weten veel mensen niet meer wat de oorspronkelijke betekenis is: zo is radar samengesteld uit het Engelse Radio Detecting And Ranging, laser uit Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, BASIC uit Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code.
Op internet en in computerjargon worden vele acroniemen als afkortingen gebruikt. Voorbeelden zijn ASAP (As Soon As Possible), FAQ (Frequently Asked Questions) en WYSIWYG (What you see is what you get). Ook worden in die kringen soms recursieve acroniemen gebruikt: acroniemen waarvan een van de samenstellende delen weer hetzelfde acroniem is: GNU (GNU is Not Unix) of PNG (spreek uit: ping; PNG's Not GIF).
