Aandacht
Aandacht is het cognitieve proces van selectieve concentratie op een ding terwijl je de rest negeert. Een voorbeeld is het luisteren naar een persoon en de andere gesprekken in de kamer negeren. Aandacht kan ook opgesplitst worden, bijvoorbeeld met de verschillende taken die bij autorijden horen. Er is wel een beperking op de hoeveelheid aandacht, bellen en autorijden tegelijk gaat meestal minder goed.
Aandacht is een van de meest onderzochte onderwerpen binnen psychologie en cognitieve neurowetenschappen. Van de verschillende cognitieve processen in het menselijke brein (beslissen, geheugen, emotie, enz.) wordt verondersteld dat aandacht de meest concrete is, omdat het veel te maken heeft met perceptie. Aandacht is daarom de poort naar de rest van cognitie.
De beroemdste definitie van aandacht is gegeven door William James, een van de eerste grote psychologen:
„Everyone knows what attention is. It is the taking possession by the mind in clear and vivid form, of one out of what seem several simultaneously possible objects or trains of thought... It implies withdrawal from some things in order to deal effectively with others.“
{{{2}}}
[bewerk] Waarop kan men aandacht richten?
Aandacht heeft een aantal verschillende dimensies.
- Actief vs. passief
James (1890) maakte onderscheid tussen actieve en passieve modes van aandacht. Aandacht is actief als het gecontroleerd wordt in een top-down manier door de individu zijn doelen of verwachtingen, het is passief als het gedaan wordt in een bottom-up manier door externe stimuli.
- Intern vs. extern
Verder kan de aandacht gericht zijn op de externe omgeving zoals de geluiden en beelden van de wereld om ons heen of sensaties van het lichaam, maar aandacht kan zich ook richten op interne gebeurtenissen zoals gedachtes en dan heet dit concentratie. Het gros van de onderzoeken betreft externe aandacht.
- Overt vs. covert
Tenslotte kan men een onderscheid maken tussen open (overt attention) en gesloten aandacht (covert attention). Als we ergens naar kijken schenken we er niet per se aandacht aan. Het is mogelijk om in de ene richting te kijken maar eigenlijk dingen opmerken in de andere richting. Overte aandacht is het richten van de ogen of oren naar een stimulus bron. Coverte aandacht is het mentaal focussen op een bepaalde stimulus. Coverte aandacht wordt beschouwd als een neuraal process dat het signaal van een bepaald deel van het zintuigelijke panorama versterkt.
