Finlandia - Suomi

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Suomen tasavalta
Republiken Finland
República Finlandesa

Lema nacional: non ten

Linguas oficiais

Finlandés e sueco

Capital

Helsinki

Presidente

Tarja Halonen

Primeiro ministro

Matti Vanhanen

Área Total

337.030 km²

Poboación

5.211.311 (2003)

Independencia

- Declarada
- Recoñecida

da Rusia

6 de decembro de 1917
4 de xaneiro de 1918

Moeda

Euro, dende o 1 de xaneiro do 2002

Fuso horario

UTC +2

Hino nacional

Maamme/
Vårt land

TLD (Internet)

.FI

Código telefónico

358

Finlandia (en finlandés, Suomi) é un país ó norte da Europa que ten como límites a Suecia ó norte; a Noruega ó noroeste; a Rusia ó leste; e ó oeste e sur o Mar Báltico.

[editar] Historia

Descobrimentos arqueolóxicos comproban que a área hoxe comprendida como Finlandia xa estaba poboada durande a Idade da Pedra, cando o xeo resultante da derradeira glaciación recuou. Pénsase que os primeiros habitantes se trataban de pobos cazadores e recolectores que vivían daquilo que o mar (Mar Báltico) lles fornecía.

Durante os séculos IX e X, a cultura Vikinga prosperou na Suecia co comercio e aquel pobo iniciou a conquista de novas terras. A invasión dirixiuse en primeiro lugar para oriente, na dirección da Finlandia, dos Estados Bálticos, Rusia e o Mar Negro.

En 1389, os tres estados escandinavos (Noruega, Suecia e Finlandia) estaban unidos baixo un só monarca - a Unión de Kalmar, que comezou como unha unión persoal.

[editar] Economía

Véxase tamén: Economía de Finlandia.

[editar] Subdivisións

A reforma de 1997 refundiu en só 6 as 12 provincias que compoñían tradicionalmente o mapa finlandés:

Provincia de Finlandia Oriental (Itä-Suomen lääni/Östra Finlands län), capital Mikkeli
Provincia de Laponia (Lapin lääni/Lapplands län), capital Rovaniemi
Provincia de Oulu (Oulun lääni/Uleåborgs län), capital Oulu
Provincia de Finlandia del Sur (Etelä-Suomen lääni/Södra Finlands län), capital Hämeenlinna
Provincia de Finlandia Occidental (Länsi-Suomen lääni/Västra Finlands län), capital Turku
Provincia das Illas de Åland (en sueco Åland, en finlandés Ahvenanmaa), capital Mariehamn

A provincia das Illas de Åland ten un alto grao de autonomía.

[editar] Xeografía

Mapa de Finlandia

Finlandia é un país con millares de lagos e illas, 187.888 lagos e 179.584 illas, máis concretamente. Un destes lagos, o Saimaa, é o 5º maior lago de Europa. A paisaxe finlandesa é predominantemente cha, con algunhas colinas e montes baixos. O punto máis alto do país, o Haltitunturi, con 1.328 m, encóntra-se no extremo norte da Laponia. Ademais dos muitos lagos, a paisaxe está dominada por grandes extensións de flora boreal (preto do 60% da área terrestre) e pouca terra arábel. A maior parte das illas encóntra-se ao sudoeste, formando parte do arquipélago das illas Åland. Finlandia é un dos poucos países do mundo que está a medrar: debido ao levantamento isostático da Escandinavia, que ocorre desde a derradeira idade glaciar, a superfície do país crece preto de 7 km² por ano.

O clima da Finlandia meridional é temperado. Na Finlandia do Norte, e en especial na provincia da Laponia, domina un clima subártico, caracterizado por invernos fríos e ocasionalmente severos e veráns relativamente temperados.

Un cuarto do territorio finlandés sitúase ao norte do Círculo Polar Ártico, e consecuentemente é posíbel experimentar o sol da media-noite — cada vez durante máis días a medida que se camiña cara ó norte. No punto máis setentrional da Finlandia, o sol non se pon durante 73 días no verán e non chega a nacer durante 51 días no inverno.

[editar] Demografía

Hai dúas linguas na Finlandia: o Finlandés, falado polo 92% da poboación e o Sueco, lingua nai do 5.5% da poboación. Os finlandeses de orixe e os finlandeses de orixe sueca suponse que están chamados a formar unha única nación. Os finlandeses de orixe sueca concéntranse nas zonas costeiras, e hai unha lixeira diferenza cultural entre a cultura dos finlandeses de orixe, asentados nos lagos e bosques, e a cultura dos finlandeses de orixe sueca asentados nas costas máis orientais. Esta división pode ser considerada coma una diferenza étnica, pero esta diferenza é moi pequena e non moito máis pronunciada ca diferencia entre os finlandeses do leste e os do oeste. Outras linguas minoritarias inclúen o Ruso e o Estoniano. No Norte, na Laponia atópanse o Sami, cun número de falantes que non chega ós 7.000.

A maioría dos Finlandeses (84%) son membros da Igrexa Evanxélica Luterana da Finlandia, e unha minoría do 1% pertence á Igrexa Ortodoxa da Finlandia. Outras crenzas relativamente pequenas son os Protestantismo, Igrexa Católica Romana, Musulmáns e Xudeus ademais dun 14% da poboación non clasificada en ningún destes grupos.

Mapa da densidade de poboación

Despois da Guerra fría o 12% da poboación da Finlandia tivo que ser reorganizada. Reparacións, desemprego e unha descorcertante oportunidade de manter a soveranía e independencia da Unión Soviética contribuiu a unha considerabel emigración nos primeiros meses de 1970. Despois diso, uns 500.000 finlandeses emigraran, na súa meirande parte á Suecia, aínda que a metade destes emigrantes voltaron de novo.

Desde a década dos noventa, Finlandia está a recibir refuxiados e inmigrantes cun ratio comparabel ós países escandinavos, aínda que a poboación étnica minoritaria mantense moi por debaixo cas dos outros países. Un considerabel número dos inmigrantes chegaran desde a Unión Soviética. Sen embargo, máis de 20 linguas son faladas agora na Finlandia por grupos de considerabel tamaño, é dicir, con máis de mil falantes.

A poboación finlandesa estivo sempre concentrana nas partes do Sur do país, o cal vense pronunciando desde o século XX(urbanización). As maiores e máis importantes cidades na Finlandia son Helsinki, Tampere, Turku e Oulu, sendo Oulu a única destas cidades na parte central do país.

Despois de ter un dos máis altos porcentaxes de morte por enfermidades cardiovasculais do mundo na década dos setenta, un programa do governo para mellorar a dieta e facer máis exercicio fixo que o problema mellorara. Finlandia é agora un dos países máis saudabeis do mundo.

Commons ten máis imaxes sobre:

Finlandia - Suomi

[editar] Ligazóns externas

Ministerio da Defesa da Finlandia en finlandés e inglés
Estatísticas da Finlandia

Unión Europea
Alemaña \| Austria \| Bélxica \| Chequia \| Chipre \| Dinamarca \| Eslovaquia \| Eslovenia \| España \| Estonia \| Finlandia \| Francia \| Grecia \| Hungría \| Irlanda \| Italia \| Letonia \| Lituania \| Luxemburgo \| Malta \| Países Baixos \| Polonia \| Portugal \| Reino Unido \| Suecia
Membros despois de 1 de xaneiro de 2007:
Bulgaria \| Romanía
Países candidatos:
Croacia \| Macedonia \| Turquía