Escandinavia

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Este artigo é parte da serie Escandinavia

A Era Vikinga

Ting

Unión de Kalmar

Dinamarca-Noruega

Suecia-Noruega

Unión Monetaria

Unión de defesa

Idiomas

Montañas

Península

Varanxianos

Vikingos

Historia da Suecia

Historia da Noruega

Historia da Dinamarca

Escandinavia é a rexión cultural e histórica da Península Escandinava. Os países escandinavos son Noruega, Suecia e Dinamarca, que se recoñecen mutuamente como partes da Escandinavia. O rótulo colectivo "Escandinavia" reflicte a similaridade cultural, e mailos fortes lazos históricos, entre eses países a pesar da súa independencia política.

O uso e o sinificado do termo fóra da Escandinavia é un tanto ambiguo, ás veces incluese Finlandia e Islandia e outras veces exclúese Dinamarca. Eses significados alternativos son considerados incorrectos na Escandinavia, e ocasionalmente algunhas persoas podense ofender con tal uso.

Para evitar ambigüidades, úsase o termo países nórdicos incluindo os reinos escandinavos da Noruega, Suecia, Dinamarca e mailas repúblicas da Finlandia e Islandia.

Os termos Fenoscandia e Feno-Escandinavia poden tanto ser usados para incluir á península Escandinava, á península de Kola, Karelia e Finlandia no mesmo termo que alude ao Escudo Fenoscandiano, como podense usar nun senso máis cultural, máis ou menos como sinónimo de países nórdicos, significando o contacto historicamente estreito entre as culturas e pobos fínicos, sami e escandinavos.

Fóra da Europa, a Holanda ás veces tamén considerase, de modo erróneo, Escandinava. A razón para isto semella ser unha confusión con Dinamarca: ambolos son pequenos países teutónicos con fronteiras no Mar do Norte e os adxetivos en inglés Dutch e Danish (holandés e dinamarqués, respectivamente) son un pouco semellantes.

Índice 1 Linguas 2 Política 2.1 Estrutura política histórica 3 Vexa tamén

[editar] Linguas

Artigo principal: Idioma xermánico septentrional

A maioría dos dialectos de dinamarqués, sueco e noruegués son mutuamente intelixibels, e os escandinavos poden comprender, con pouca dificuldade, as lingua estándar uns dos outros impresos, na radio e na televisión.. Están relacionados, mais sen ser intelixibels, cos outros idiomas xermánicos septentrionais, islandés e faroense, todos eles derivados do nórdico antigo. Mais o dinamarqués, o sueco e o noruegués están, dende a época medieval, máis influenciados polo baixo-saxón.

Os idiomas escandinavos non posúen relación co finlandés nen co estonio que, como linguas linguas fina-úgricas, están distantemente relacionados co húngaro. Inda que os falantes de sueco constitúan unha pequena mais influente minoría na Finlandia — e falantes finlandeses constitúan unha minoría na Suecia, de tamaño relativamente similar, a pesar de menos influente — e a maioría dos finlandeses étnicos teña estudado sueco como materia escolar obrigatoria, a distancia lingüística entre as familias de idiomas é frecuentemente vista como indicativo dunha distancia cultural e unha forte razón para non clasifica-los finlandeses como escandinavos.

Os finlandeses e islandeses que estudan sueco e dinamarqués, respeitivamente, coma linguas estranxeiras frecuentemente tamén atopan difícil comprender os outros idiomas escandinavos. No outro caró da balanza están os noruegueses que, con dous patróns de escrita paralelos, e costume que se apeguen aos dialectos locais, están acostumados á variación e poden comprende-lo dinamarqués e mailo sueco como se fosen uns dialectos un pouco máis distantes [1].

[editar] Política

O uso moderno do termo Escandinavia debese ao movemento político escandinavista, que estaba activo na metade do século XIX, principalmente entre a Primeira Guerra de Schleswig (1848-1850), na cal a Suecia-Noruega contribuiu cunha considerabel forza militar, e a Segunda Guerra de Schleswig (1864).

O movemento propuña a unificación da Dinamarca, Noruega e Suecia nun único reino. O escenario para o movemento foron os turbulentos sucesos durante as guerras napoleónicas no comezo do século, que levaron á división de Suecia (a parte oriental tornándose no Gran-Ducado ruso da Finlandia en 1809) e de Dinamarca (a través da cal a Noruega, de iure en unión con Dinamarca dende 1387, inda que de feito só unha provincia, tornouse independente en 1814 e despois diso foi forzada axiña a aceptar unha unión con Suecia).

Finlandia, sendo unha parte do Imperio Ruso, tería que ser deixada fóra de calquer ecuación para unha unión política entre os países nórdicos. Un novo termo que excluíse a Finlandia de tales aspiracións tivo tamén que ser inventado, e ese termo foi Escandinavia. A Escandinavia xeográfica incluía a Noruega e a Suecia, mais a Escandinavia política tamén incluiría a Dinamarca. Politicamente, Suecia e Noruega uníronse baixo a rexencia dun monarca. Dinamarca tamén incluía os territorios dependentes de Islandia, as Illas Faroe e Grenlandia no Océano Atlántico (que, nembargantes, historicamente pertenceran a Noruega, mais permaneceron con Dinamarca dacordo co Tratado de Kiel).

O fin do movemento político escandinavo ocorreu cando se lle negou a Dinamarca apoio militar da Suecia-Noruega para anexar o Ducado (dinamarqués) de Schleswig que, xunto co Ducado (alemán) de Holstein, estivera en unión persoal con Dinamarca. A Segunda Guerra de Schleswig ocorreu en 1864. Esa foi unha breve mais desastrosa guerra entre Dinamarca e máis Prusia (apoiada por Austria). Schleswig-Holstein foi conquistado por Prusia e, despois do éxito de Prusia na Guerra Franco-Prusiana, creouse un Imperio Alemán conducido por prusianos, e estableceuse un novo equilibrio de poder nos países do Mar Báltico.

Mesmo se unha unión política Escandinava nunca acontecese, había unha Unión Monetaria Escandinava establecida en 1873, coa krona/krone como moeda común, e que durou ata a I Guerra Mundial.

A cooperación Escandinava moderna despois da I Guerra Mundial tamén incluiu á independente Finlandia e (dende 1944) Islandia; e sustituise o termo escandinavo, como un termo político, polo termo países nórdicos e derradeiramente, en 1952, pola institución Consello Nórdico.

[editar] Estrutura política histórica

Século	Escandinavia e os Países Nórdicos
XX	Dinamarca	Islandia	Noruega	Suecia	Finlandia
XIX	Dinamarca		Suecia-Noruega		GD da Finlandia
XVIII	Dinamarca-Noruega			Suecia
XVII
XVI
XV	Unión de Kalmar
XIV	Dinamarca	Noruega		Suecia
XIII
XII		CW Islandés	Noruega
Pobos	dinamarqueses	islandeses¹	noruegueses	suecos	finlandeses

1/ Os colonizadores orixinais de Islandia eran de orixe nórdica (principalmente norueguesa) e celta (da Gran Bretaña e Irlanda).

[editar] Vexa tamén

• Escandinavia (etimoloxía)