Finlandiya

Konum: Kuzey Avrupa, Baltık Denizi kıyısında, İsveç ve Rusya arasında yer almaktadır. Coğrafi konumu: 64 00 Kuzey enlemi, 26 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Avrupa Yüzölçümü: 337,030 km² Sınırları: toplam: 2,628 km sınır komşuları: Norveç 729 km, İsveç 586 km, Rusya 1,313 km Sahil şeridi: 1,126 km İklimi: Tipik kuzey iklimi etkisini gösterir. Finlandiya'nın güneyinde kış ve yaz mevsimi ülkenin kuzey bölümüne oranla bir ay erken başlar. Arazi yapısı: Çoğunlukla alçak, düz ve inişli çıkışlı ovalar göllerin ve yüksek olmayan tepeliklerin arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Baltik Denizi 0 m en yüksek noktası: Haltiatunturi 1,328 m Doğal kaynakları: Kereste, bakır, çinko, demir, gümüş Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %8 sürekli ekinler: %0 otlaklar: %0 ormanlık arazi: %76 diğer: %16 (1993 verileri) Sulanan arazi: 640 km² (1993 verileri)

[değiştir] Nüfus Bilgileri

Nüfus: 5,261,000 (Temmuz 2005 verileri) Nüfus artış oranı: %0.16 (2001 verileri) Mülteci oranı: 0.61 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Yeni doğanlarda ölüm oranı: 3.79 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 77.58 yıl erkekler: 73.92 yıl kadınlar: 81.36 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 1.7 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.05 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,100 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri) Ulus: Finli Nüfusun etnik dağılımı: Fin %93, İsveçli %6, Sami %0.11, Roma %0.12, Tatar %0.02 Din: Lutherciler %86, Ortodokslar %1, diğer dinler %1, dinsizler %12 Diller: Fince (resmi dil %94), İsveççe (Nüfus toplamının %6 sının resmi dili) İngilizce, Almanca Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfus: %100 (1980 verileri)

[değiştir] Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Finlandiya Cumhuriyeti kısa şekli : Finlandiya Yerel tam adı: Suomen Tasavalta yerel kısa şekli: Suomi ingilizce: Finland Yönetim biçimi: Parlamenter Cumhuriyet Başkent: Helsinki İdari bölümler: 6 bölüm; Åland, Etelä-Suomen lääni, Itä-Suomen lääni, Länsi-Suomen lääni, Lapin lääni, Oulun lääni Bağımsızlık günü: 6 Aralık 1917 (Rusya'dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 6 Aralık (1917) Anayasa: 17 Temmuz 1919 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CBSS (Baltik Ülkeleri Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), EIB (Avrupa Yatırım Bankası), EMU (Avrupa Ekonomi ve Para Birliği), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), Avrupa Birliği, FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G- 9, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, NC, NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NIB (İskandinavya Yatırım Bankası), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNFICYP (BM Barış Gücü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNIFIL (BM Geçici Gücü), UNIKOM (BM Irak-Kuveyt Gözlem Misyonu), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOGIP (BM Hint Pakistan Askeri Gözlem Grubu), UNMOP (BM Prevlaka Gözlem Misyonu), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WEU (Batı Avrupa Konseyi), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC

[değiştir] Tarihi

Finlandiya 1155 tarihinde İsveç Krallığına dahil edilmiştir. İsveç hakimiyeti altında olduğu 1809 tarihine kadar süren dönemde batı tarzında yargı, kamu idaresi, siyasi sistem ve sosyal hizmetler alanlarında sağlam kuruluşların temelleri atılmıştır. Laik kuruluşların yanı sıra Katolik Kilisesi ve 16. yüzyıldaki Reformların ardından Evangelik Lüteryen Kilisesi güçlü kuruluşlar arasındaki yerlerini almıştır.

18. yüzyılın sonunda, İsveç gücü azaldıkça, bağımsız Finlandiya fikri ortaya çıkmıştır. 1809 tarihinde Finlandiya Rus Çarına bağlı Özerk Çar Dukalığı olmuştur. Finlandiya kendi hukuk sistemini, gelişen ulusal ekonomisini ve ordu birimlerini korumuştur. 1865 tarihinde Finlandiya kendi para birimi olan Markka’yı çıkarmıştır. Parlamenter bir hükümet sistemi ile hukukun üstünlüğüne dayalı bir hükümet geliştirmiştir. Böylece Bağımsız Finlandiya yolunda önemli bir adım atılmıştır.

Rusya devrimi ile Finlandiya bağımsızlığını ilan etmek için 6 Aralık 1917 tarihinde büyük bir fırsat elde etmiştir. Sovyet Rusya Hükümeti 31 Aralık’ta Fin bağımsızlığını tanımıştır. Komşu devletler ve batı ulusları tarafından da tanınma süreci hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Fransız sistemine benzeyen Finlandiya Anayasası 17 Temmuz 1919 tarihinde kabul edilmiştir.

Sovyetler Birliğinin Finlandiya’ya 1939’da düzenlediği saldırının ardından, tarafsız Finlandiya bir anda İkinci Dünya Savaşının içine çekilmiştir. Finlandiya 1939-1940 ve 1941-1944 yılları arasında Sovyetler Birliği ve 1944-1945 yılları arasında Almanya ile savaşmıştır. Savaşın sonunda Finlandiya topraklarının %10’u ile 100,000 insan kaybetmiştir. Bu sonuç ile zamanında dört milyon nüfusa sahip olan ulus çok ağır bir bedel ödemiştir.

1944 yılının sonbaharı Finlandiya için çok zor geçmiştir. Savaşta kaybedilerek Sovyetler Birliğine bırakılan Karelia ilindeki 400,000 insan ülkedeki başka yerlere yerleştirilmiştir. Lapland büyük oranda tahrip edilmiş ve yeniden yapılandırmak zorunda kalınmıştır. Sovyetler Birliği ile yapılan barış antlaşması Finlandiya’nın zamanında birçok ekonomi uzmanının imkansız gördüğü oranlarda savaş tazminatı ödemesine neden olmuştur.

Finlandiya bütün bu zorlukların üstesinden gelmiştir. Kıtadan İkinci Dünya Savaşına katılan tüm Avrupa ülkelerinden, sadece Finlandiya yabancı birlikler tarafından işgal edilmemiştir ve daha da önemlisi Fin demokrasisine dokunulmamıştır.

1947 Paris Antlaşması çerçevesinde, Finlandiya Sovyetler Birliğine savaş tazminatı ödemek ve belli bir toprak parçasını bırakmak zorunda kalmıştır. Finlandiya’nın güçlü bir ekonomik yönetime sahip olmasından gelen ünü, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasındaki dönemde yabancı borçlarını ödemesine ve İkinci Dünya Savaşının ardından Marshall yardımı almadan yeniden yapılanmasına dayanmaktadır.

[değiştir] Ekonomik Göstergeler

Ekonomiye genel bakış: Eskiden büyük çapta tarım - ormancılığa dayalı Fin ekonomisi, son on yılda radikal bir yapısal değişikliğe uğramış ve yerini değişken - modern bir sanayi sektörüne bırakmıştır ki bu sektör, her ne kadar çalışan kesimin üçte ikisini hizmet sektörü görevlendiriyor da olsa, ülkenin ekonomik gücünü tayin eden alan niteliği kazanmıştır ve ülke ihracatının %85' ini oluşturmaktadır. En önemli sanayi dalı, ülke üretiminin ve ihracatının yarısına tekabül eden Metal- ve Elektronik sanayidir. İhracatta özellikle Telekomünikasyon araçlarıyla Elektro sektörü dikkate değer önemli başarılar elde etmiştir. GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 118.3 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: %5.6 (2000 verileri) GSYİH - sektörlere göre: tarım: %3.5 endüstri: %29 hizmet: %67.5 (1999) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3.4 (2000 verileri) İş gücü: 2.6 milyon (2000 verileri) İşsizlik oranı: %9.8 (2000 verileri) Endüstri: Metal ürünler, gemi yapımı, kağıt, bakır arıtımı, gıda maddeleri, kimyasallar, tekstil, giysi Endüstrinin büyüme oranı: %7.5 (2000) Elektrik üretimi: 75.792 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 81.611 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 232 milyon kWh (1999) Elektrik ithalatı: 11.356 milyar kWh (1999) Tarım ürünleri: Tahıl, şeker pancarı, patates, süt ürünleri, deniz mahsulleri İhracat: 44.4 milyar $ (2000) İhracat ürünleri: Kağıt, selüloz, muhtelif orman ürünleri, makineler, elektronik, elektroteknik, demir - çelik, kimyasal ürünler, gemiler İhracat ortakları: AB %58 (Almanya %13, İsveç %10, İngiltere %9, Fransa %5, Hollanda %4), ABD %8, Rusya, Japonya (1999) İthalat: 32.7 milyar $ (2000) İthalat ürünleri: Gıda maddeleri, petrol ve petrol ürünleri, kimyasallar, taşımacılık araçları, demir - çelik, makine, tekstil iplikleri ve kumaşlar, hububat İthalat ortakları: AB %60 (Almanya %15, İsveç %11, İngiltere %7), ABD %8, Rusya %7, Japonya %6 (1999) Dış borç tutarı: 30 milyar $ (Aralık 1993) Para birimi: Euro (EUR) Para birimi kodu: EUR Mali yıl: Takvim yılı

[değiştir] İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 2.861 milyon (1997) Telefon kodu: 358 Radyo yayın istasyonları: AM 2, FM 186, kısa dalga 1 (1998) Radyolar: 7.7 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 130 (1995) Televizyonlar: 3.2 milyon (1997) Internet kısaltması: .fi Internet servis sağlayıcıları: 23 (2000) Internet kullanıcıları: 2.27 milyon (2000)

[değiştir] Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 5,865 km (1998) Karayolları: 77,796 km (1999) Su yolları: 6,675 km Boru hatları: doğal gaz 580 km Limanları: Hamina, Helsinki, Kokkola, Kotka, Loviisa, Oulu, Pori, Rauma, Turku, Uusikaupunki, Varkaus Hava alanları: 159 (2000 verileri)

[değiştir] Dış bağlantılar

Finlandiya'nın Bölgeleri
Åland \| Doğu Uusimaa \| Gerçek Finlandiya \| Güney Karelia \| Güney Ostrobothnia \| Güney Savonia \| Kainuu \| Kuzey Karelia \| Kuzey Ostrobothnia \| Kuzey Savonia \| Kymenlaakso \| Laponya \| Orta Finlandiya \| Orta Ostrobothnia \| Ostrobothnia \| Pirkanmaa \| Päijänne Tavastia \| Satakunta \| Gerçek Tavastia \| Uusimaa