Londen

Londen (Ingelsk: London) is de haadstêd fan Grut-Brittanje en ek fan Ingelân. London leit yn it súdeasten fan Ingelân oan de Teems, 80 km. fan de Noardsee.

[bewurkje seksje] Skiednis

Londen waard yn 43 stifte troch de Romeinen as Londinium, op in plak oan de noardkant fan de Teems, dêr't nei alle gedachten noch âldere Keltyske bewenning wie. Yn 61 waard Londinium ferwoeste troch de Britten. De stêd waard op 'e nij opboud en op it plak dêr't oarspronklik in wacht- en hannelspost by in furde wie, waard yn de 2e ieu de earste brêge fan Londen boud. Londinium waard ien fan de grutste plakken yn it Romeinske ryk, mar nei dy tiid rûn de stêd werom oant der hast net ien mear libbe.

Nei't Eatelbert fan Kent yn Londen in katedraal stifte, woeks de stêd wer. De ynwenners krigen of koften yn de rin fan de tiid ferskate privileezjes fan de keningen, dêr't de stêd hieltiid machtiger troch waard en hieltiid hurder woeks. Yn de 12e ieu waard Londen dan ek de haadstêd fan Ingelân. Yn 1348 ferstoar in trêde fan de befolking oan de Swarte Dea. Yn 1665 ferstoaren 70.000 minsken oan de pest en yn 1666 waard mear as de helte fan de stêd delbaarnd. Yn 1940 en 1941 is de stêd slim bombardearre wurden. Dochs is Londen hieltiid grutter wurden. Fan 1825 oant 1925 wie it de grutste stêd fan de wrâld en ek no is it noch ien fan de grutste.

[bewurkje seksje] Ferbinings

Londen hat altyd it plak west dêr't in wei it wetter fan de Teems krúste. Om't de Teems oant Londen altyd maklik farber west hat, hawwe harren yn Londen grutte havengebieten ûntwikkele. Der wienen ek lytsere rivierkes yn dy omkriten, mar mei it grutter wurden fan Londen binne dy allegear troch pipen yn de grûn laat. Yn stee dêrfan is der in kanaalstelsel, dat Londen ferbinet mei oare rivieren. Londen hat ek in grut netwurk fan wegen om de stêd tagonklik te meitsjen, mar dêrtroch rekket de binnenstêd oerbelêst. Der binne ferskate maatregels naam om dit tsjin te gean. Faaks de ferneamste, en doelmjittigste, is de Undergrûnske. Under de stêd leit in netwurk fan spoaren dy't minsken ta en út it sintrum bringe moatte. Foar ferbinings mei de rest fan de wrâld hat Londen njonken Heathrow noch trije fleanfjilden. Oare fleanfjilden yn de omkriten lizze oan it spoar, sa't se ek maklik in part fan it fleanferkear foar Londen opnimme kinne.