Londe

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.

---

Londe (Ingels London) is de hoofstad vaan 't Vereineg Keuninkriek en ein vaan de groetste stei vaan Europa. De agglomeratie Londe, gevaange in de county Greater London, heet zeve miljoen inwoeners. 't Is zetel vaan de Britse keuningin en vaan 't parlemint en de regering, e veurnaom financieel centrum en e veurnaom toeristische attractie. De stad weurt doorsnoje door de revier de Teems (Thames).

[bewirk] Indeiling

't Graofsjap Greater London besteit oet de City of London en 32 London boroughs (aw stei, door Londe geannexeerd). Us begrip vaan neet allein Londe, meh ouch vaan 't centrum vaan Londe, strèk ziech allewijl oet euver väöl mier es de City, jeh Westminster heet zjus de gebouwe die allewijl weure aongezeen veur geziechbepalend voor Londe.

[bewirk] Historie

Roond 't jaor 50 vestegde de Roemeine ziech in de huidege city, boe ze 'n börreg stiechte, Londinium. Allewijl tot dao gein archeologisch of historisch bewies veur te vinde is nump me op groond vaan de naom aon tot de stad awwer is es de Roemeinse aonwezegheid in Groet-Brittannië.

In de Angelsaksischen tied woort eve boete de vesting e dörp, Lundewic, opgeriech, wat 't aajd Londe vervink. In de negende iew moot die vesting weer bewoend geraak zien. In de èlfde iew greujde Londe en Westminster, zetel vaan de keuninge, aonein, boemèt dit groet Londe de groetste en mechtigste stad vaan Ingeland woort. In de twelfde iew woort Londe ouch hoofstad vaan Ingeland, in plaots vaan Winchester.

Daonao greujde 't snel door. In 1666 lag de Groete Stadsbrand vaan Londe de stad veur e good deil in de as, wat de greuj vaan de stad evels neet kós remme. In 't begin vaan de negentiende iew waor de stad de groetste op Eerd.

In d'n Twiede Wereldoorlog woort Londe hendeg zwoer gebombardeerd door de Duitse Luftwaffe. 30.000 lui voonte d'n doed. In de twintegste iew raakde Londe beröch door zien miljeuprobleme mèt smog: (steinkole)rouk vermingk mèt nevel. Tege 't eind vaan die iew waor 't probleem door 't gebroek vaan zuverder brandstoffe groetendeils opgelos. In 2000 woort de umstreje meh populaire politicus Ken Livingstone tot börregemeister vaan Londe gekoze. Op 7 juni 2005 woort Londe 't doel vaan 'nen aonslaag vaan Al-Qaedah, dee veural op de metro geriech waor.

[bewirk] Toerisme en bekinde gebawwe

't Toeristisch "Iezere Rippertoir" besteit oongevier hei-oet:

• De Londese Tower: iers paleis vaan de keuninge, later gevaangenis, allewijl es museum gebruuk;
• De Houses of Parliament, Westminster: Neo-gotische gebouwe boe-in 't Hoegerhoes en 't Lagerhoes vergadere;
• Westminster Abbey: Gotische kèrk, sins iewe in gebroek veur ceremonië;
• Buckingham Palace: 't Woen- en wèrkpaleis vaan d'n Ingelse keuning (neet touwgenkelik);
• Saint Paul's Cathedral: Classicistische kathedraal;
• Hyde Park: Drökbezoch stadspark;
• Tower Bridge: Negentiende-iewse brök euver de Teems;
• London Eye: E reuzeraad, opgeriech in 1999.