Dictateur romain
Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.
Cet article fait partie du Cursus honorum |
|
Magistratures ordinaires | |
Questure | |
Édilité | |
Tribunat de la plèbe | |
Préture | |
Consulat | |
Censure | |
Promagistratures | |
Propréture | |
Proconsulat | |
Magistratures extraordinaires |
|
Magistère de cavalerie | |
Dictature | |
Série Rome antique |
Le dictateur romain est un magistrat extraordinaire dans la République romaine antique, institué en 501 av. J.-C. Le titre original était magister populi (« maître du peuple »). Il est généralement nommé en cas de forts troubles, par l'un des consuls en exercice, parmi les anciens consuls, et pour une durée maximale de six mois. Il remplace les deux consuls de l'année.
Il reçoit les pleins pouvoirs, les autres magistrats sont alors suspendus, exceptés les tribuns de la plèbe.
Il désigne un maître de cavalerie (magister equitum) comme chef d'état-major.
D'autres magistrats aux pleins pouvoirs étaient nommés pour de courtes durées : l'interrex, qui assurait l'interim quand les consuls d'une année n'étaient plus en fonction mais que leurs successeurs n'avaient pas encore pris leurs fonctions ; et les rex chargés d'inaugurer un temple.
Cette magistrature tombe en désuétude après le IIe siècle av. J.C., car Rome est désormais à l'abri de toute menace directe.
en -81, Sylla pervertit ce système en se faisant octroyer une dictature à vie. Jules César procèda de même en -46. À sa mort, Marc Antoine promulgua la lex Antonia abrogeant la dictature. Octave se garda de la rétablir : avec l'Empire, la dictature perd toute raison d'être, l'empereur accumulant l'imperium consulaire, la puissance tribunicienne, la charge de grand pontife et le titre de « prince du sénat ».
[modifier] Liste chronologique des dictateurs romains
Cette liste n'est pas exhaustive
- 501 - Titus Larcius Rufus (ou Lartius ou Largius), lors d'une guerre contre Fidènes (en 498 d'après Denys d'Halicarnasse)
- 499 - Aulus Postumius Albinius (496 d'après Denys d'Halicarnasse)
- 494 - Manius Valerius Volusus Maximus
- 460 - Lucius Quinctius Cincinnatus
- 439 - Lucius Quinctius Cincinnatus
- 437 - M. Aemilius Mamercinus
- 435 - Q. Servilius Structus Priscus Fidenas
- 434 - M. Aemilius Mamercinus
- 431 - A. Postumius Tubertus
- 426 - M. Aemilius Mamercinus
- 418 - Q. Servilius Structus Priscus Fidenas
- 408 - P. Cornelius Rutilus Cossus
- 396 - Marcus Furius Camillus "alter conditor Romae"
- 390 - Marcus Furius Camillus
- 385 - A. Cornelius Cossus
- 380 - T. Quinctius Cincinnatus Capitolinus
- 368 - Marcus Furius Camillus et L. Aemilius Mamercinus, abdique, remplacé par [P. Manlius Capitolinus]
- 367 - Marcus Furius Camillus
- 363 - L. Manlius Capitolinus Imperiosus
- 362 - Appius Claudius Crassus Inregillensis
- 361 - T. Quinctius Pennus Capitolinus Crispinus ou Titus Quinctius Poenus (Tite-Live)
- 360 - Q. Servilius Ahala
- 358 - C. Sulpicius Peticus
- 356 - C. Marcius Rutilus
- 353 - T. Manlius Imperiosus Torquatus
- 352 - Julius Julus
- 351 - M. Fabius Ambustus
- 350 - L. Furius Camillus
- 349 - T. Manlius Imperiosus Torquatus
- 345 - L. Furius Camillus
- 344 - Publius Valerius Publicola
- 342 - Marcus Valerius Corvus
- 340 - L. Papirius Crassus
- 339 - Quintus Publilius Philo
- 337 - C. Claudius Crassus
- 335 - L. Aemilius Mamercinus
- 334 - Publius Cornelius Rufinus
- 332 - M. Papirius Crassus
- 331 - Cn. Quintilius Varus
- 327 - M. Claudius Marcellus
- 324 - Lucius Papirius Cursor
- 322 - A. Cornelius Cossus Arvina
- 321 - Q. Fabius Ambustus et M. Aemilius Barbula Papus
- 320 - C. Moenius, L. Cornelius Lentulus et T. Manlius Imperiosus Torquatus
- 316 - L. Aemilius Mamercinus Privernas
- 315 - Quintus Fabius Maximus Rullianus
- 314 - C. Maenius
- 313 - C. Paecelius Libo Visolus
- 312 - C. Sulpicius Longus
- 309 - Lucius Papirius Cursor
- 306 - P. Cornelius Scipio Barbatus
- 302 - Caius Iunius Bubulcus Brutus
- 302 - Quintius Fabius Maximus Rullianus et M. Valerius Corvus, dictature consécutive à la deuxième guerre samnite
- 292 - Appius Claudius Caecus (?)
- 287 - Q. Hortensius et Appius Claudius Caecus, lors d'une sécession de la plèbe sur le Janicule
- 280 - Cn. Domitius Calvinus Maximus
- 276 - P. Cornelius Rufinus
- 263 - Cn. Fulvius Maximus Centumalus
- 257 - Q. Ogulnius Gallus
- 249 - M. Claudius Glicia et Aulus Atilius Caiatinus, à la suite de la défaite navale de Drepanum, au cours de la première guerre punique
- 246 - Tib. Coruncanius
- 231 - C. Duilius
- 224 - L. Caecilius Metellus
- 221(?) - Quintus Fabius Maximus Verrucosus
- 216 - Veturius Philo et Quintus Fabius Maximus Verrucosus Cunctator, (le temporisateur) durant la seconde guerre punique
- 216 - Marcus Junius Pera et Marcus Fabius Buteo
- 213 - C. Claudius Centho
- 210 - Q. Fulvius Flaccus
- 208 - T. Manlius Torquatus
- 207 - M. Livius Salinator
- 205 - Q. Caecilius Metellus
- 203 - Publius Sulpicius Galba Maximus (?)
- 203 - M. Servilius Pulex Geminus
- 82 à 80 - Lucius Cornelius Sulla, "Felix", "Dictator - rei publicae constituendae causa"
- 46 et 45/44 - Gaius Julius Caesar, "Dictator - rei gerendae causa" et, à partir de 44, "Dictator perpetuus"
[modifier] Sources
- Histoire Romaine, Tite-Live [1]
- Antiquités, Denys d'Halicarnasse (traduction anglaise)
- Généalogie des gentes romaines [2]
- Liste consulaire sur roman-empire.net
Portail de la Rome antique – Accédez aux articles de Wikipédia concernant la Rome antique. |
[modifier] Lien externe
http://users.skynet.be/remacle/institutions/dictateur.htm Pour en savoir plus