Pinotxo
Wikipedia(e)tik
Pinotxo (italieraz Pinocchio) Pinotxoren abenturak izeneko liburuko protagonista da.
Carlo Collodi-k sortutako pertsonaia da eta liburua 1883an argitaratu zen Italian. Haur-literaturako klasikoa da eta berari buruzko 20 filmetik gora egin da, haien artean, Disneyek 1940an egindako marrazki bizidunak, Luigi Comencini-ren 1972ko filma eta arrakasta handiegirik izan ez zuen 2002ko Roberto Benigni-rena.
Hasiera batean, Collodiren asmoa ez zen haurrentzako ipuin bat idaztea, jatorrizko bertsioan Pinotxo urkatu egiten dute egindako hutsengatik. Beranduagoko bertsioetan istorioaren amaiera ezaguna sortu zen, non Pinotxo benetako haur bihurtzen den.
Estiloari dagokionez, istorioa berritzailea eta modernoa izan zen eta eragina izan zuen idazle askorengan. Florentziar jatorriko hitz eta esaerez aberastutako italieraz idatzia dago. Liburuan azaltzen diren hainbat kontzeptu gizartean sustatu dira, hala nola, gezurtiei sudurra haztearena.
Pinotxok arrakasta izan zuen berehala, baina familia aberatsen artean ez zen haurrentzako egokitzat jo.
Aleksei Nikolaevich Tolstoi-ek moldaketa ezagun bat idatzi zuen errusieraz, Burratinoren abenturak izenekoa (burratino hitzak italieraz txotxongilo esan nahi du).
Disneyren filma (1940eko otsailaren 7an estreinatua) moldaketa askea den arren, animazio maisulana da eta Estatu Batuetako Kongresuko Liburutegiak "kulturalki garrantzitsu" izendatu du. Horregatik, herrialde honetako Film Erregistroan babesteko aukeratua izan zen.
Iritzi-emale askoren ustez, haurrentzako ipuina baino, gaur egungo gizartearen alegoria da.
