Kurdki
Wikipediya ra, ensiklopediya xosere
Kurdki, zıwanê do İrankiyo zımeo-rocawao (şımalo ğerb) ke Anadoliy u Mezopotamya de, dıwelanê resmiyan miyan de Tırkiya, İran, Iraq u Suriya de, taê ki Ermenıstan, Gurcıstan u Qazaxıstan de qısey beno.
Contents |
[bıvurne / bınusne] Zıwanê Kurdan
Gorey zıwanzanan LeCoq u Gipperti Kurdki be Siwendi ra pia kewno bınqıfley Karmani. İranologê zey D.N. MacKenzie u Ludwig Pauliê ke Kurdki sero gureyaê, zıwanê Kurdan tesbit kerdê ke Kurdki 3 zıwanan ra yeno pêra:
- 1. Kurdkiyê Zımey (şımali): Kurmanci
- 2. Kurdkiyê Mıyan: Sorani
- 3. Kurdkiyê Veroci (cenübi): Kelhuri, Kırmanşahi, Feyli
Zıwan u diyaletktanê Kurdki sero xeylê kesan gorey xo lehcey tesbit kerdo ki, anci hetê ilmê zıwani ra ni vinayışi nêvêrenê, çıke isbatê xo kemio, çıke bıngehê nê vinayışi de siyaset u verhukm esto. Se ke xeylê merdumê politika rıke bıkerê ki, Zazaki u Goranki zıwananê Kurdan miyan de nêmariyenê, cia hesebiyenê.
[bıvurne / bınusne] Weziyetê Kurdki
Kurdki heta nıka daim yew statüyo resmi nêgırewto, labelê Iraq de xoseriya xo esta, mıntıqa otonome Kurdıstan de Kurdki de mekteb u universıtey estê. Ermenıstan de ki radyo, TV u mekteban de yeno qısey-kerden u salıx-daene. İran de eyaletê Kurdıstani esto, radon u TV de kemi bıbo ki, qısey beno. Tırkiya de Halê xoyo tewr bındest Suriya u Tırkiya dero ke xeylaê serri zey zıwananê nêresmiyanê binan yeno inkar-kerdene, hona statüyo resmi nêgırewto.
Ê Kurdki radio u kanalê xoyê televizyoni estê, her ro phêl danê.
[bıvurne / bınusne] Çımey u bınnoti
- "Kürtçe Grameri (Kurmanci Lehçesi)", Emir Celadet ve Roger Lecot, Paris Kürt Enstitüsü, 1990.
- Ali Karduxos, Kürt dilinin etimolojisine giriş, 2005.
- Kürdoloji çalışmaları ve Alfabeler [1]
- MacKenzie, D.N.: Kurdish Dialect Studies, I-II, London, 1961-1962.
- Schmitt, Rüdiger (2000): Die Iranischen Sprachen in Geschichte und Gegenwart, Dr. Lud-wig Reichert Verlag, Wiesbaden.
- Schmitt, Rüdiger (Hrsg.) (1989): Compendium Linguarum Iranicarum [CLI], Dr. Ludwig Reichert Verlag, Wiesbaden.
