Iraq

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere

İraq mıntıqa ra rocawanê (ğerbê) qıta Asya dero. Zımey (Şımalê) İraq de Tırkiya; veroc (cenub) de Xelicê İrani, Suudi Erebıstan u Quweyt; rocawan (ğerb) de Suriya u Ürdun; rocakewtene (rocvetış, şerq) de İran estê. Paytextê İraqi Bağdado. İraq 18 eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkıla) u ezaê Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN) Yewina (Jewbiyaena) Ereb u OPECia. Sistemê idarey demokrasiyo.

Contents 1 Tarix 2 İklim u Suki 3 Nıfus 4 İqtisad 5 Çımey

[bıvurne / bınusne] Tarix

Tarix u medeniyetê İraq zaf dewletiya. Medeniyetê khani İraq ra veciyê. Sumeran, Akkadan, Babilan u Asuran erdê İraq de ronişte biyê. Nuşteyê yewini, matematik, qanun, felsefe İraq ra veciyê.

Wextê serseranê 6ine de, Erebi amey İraq u hukım kerd. Ereban dıme, erdê İraqi zaf işqali di: Hetê Moğolan, Tırkan, İngilizan uêb. ra... Serra 1932 de İraq xo reyna ra, xoser ilan kerd. Serra 1979 de Saddam Huseyin bi reisê Cumhuriyetê İraqi. Feqet şarê İraqi Saddami ra rehet nêdi. Serranê 1980 - 1988 de, Dewletê Amerikaê YewbiyaeySaddami rê yardım kerd u ey hucım kerd ro İrani; feqet Saddam zaf zerarın veciya. Serra 1990 de Saddami hucım kerd be Quweyti. Feqet Dewletê Amerikaê Yewbiyaey u dewletê Ewropa mudaxele kerd; semedê petroli ra. Serra 2000 de G. W. Bush bi reisê Cumhuriyetê D.A.Y.an u serra 2003 de hucım kerd ro İraqi. Feqet eskerê D.A.Y.an zaf merdumê İraqi kışti. Heta nıka işqal dewam keno u eskerê D.A.Y.an hewna İraq dero.

[bıvurne / bınusne] İklim u Suki

İklimê İraq vuriyeno. Çoli tey estê, zaf huşkê. Roanê /Çhemê Dicle u Fırati zerrê İraq ra şınê. Dicle u Fırat heyat danê İraqi.

Sukê (Bacarê) Gırdi:

• 1. Bagdad, Nıfuse: 7,400,000
• 2. Basra, Nıfuse: 2,600,000
• 3. Musul, Nıfuse: 1,739,800
• 4. Nejef, Nıfuse: 755,700
• 5. Kerkuk, Nıfuse: 585,600

Sukê İraq zaf peyser mendê. Cengan sukê İraq zaf kerdê xırabe. Feqet Bağdad de zaf binay hetê mımarine ra mıkemmel vıraziyê. Bağdad merkezê iqtısad u siyasetê İraqio.

[bıvurne / bınusne] Nıfus

Nıfusê İraqi 28 milyono. Zaf mıxtelıf mılet tede cıwiyeno, zey şarê Ereban, Kurdan, Turkmenan, Asuriyan u şarê bini. İraq de xeylê dini yenê diyaene. Dinê İraqi İslamo, mezhebi ki Şıi u Sunniyê. Ehlê Heqi, yew zi taê İsewi/Xrıstiyani, Bahai u Musewi/Cuhudiy estê. Zıwano resmi Erebkiyo, Xeylê merdumi Kurdki, Asurki, Tırki qısey kenê. Nuskar u wendoğê xo zaf niyê.

[bıvurne / bınusne] İqtisad

Iqtısadê İraqi zaf qewetın niyo. Standardê heyati zaf xırabıno. Semedê herban ra heyat zaf biyo xırabe. Labelê İraq zaf petrol u qaz roşeno.

[bıvurne / bınusne] Çımey

• Resmi Sitey ê Iraq

	Dewleti Asya
Armenıstan • Azerbaycan • Çin • FılIstin • Hindıstan • Japonya • Korya Veroc • Iraq • İran • İsrail • Malayziya • Pakıstan • Rusya (Urusya) • Suudi Erebıstan • Suriya • Singapur • Sri Lanka • Taywan • Tırkiya