Unol Daleithiau America

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.


Baner	Sêl Fawr

Arwyddair: E Pluribus Unum (traddodiadol)
In God We Trust (swyddogol, 1956–presennol)

Anthem: The Star-Spangled Banner

Prifddinas

Washington, D.C.

Dinas fwyaf Dinas Efrog Newydd

Iaith / Ieithoedd swyddogol Dim ar lefel ffederal;
Saesneg

Llywodraeth

Arlywydd
Is-arlywydd

Gweriniaeth Ffederal
George W. Bush
Dick Cheney

Annibyniaeth
- Datganwyd
- Adnabwyd O Brydain Fawr
4 Gorffennaf 1776
3 Medi, 1783

Arwynebedd
- Cyfanswm
- Dŵr (%) 9,631,420 km² (3ydd¹)
4.87

Poblogaeth
- amcangyfrif 2006
- cyfrifiad 2000
- Dwysedd 299,102,661 (3ydd)
281,421,906
31/km² (172ain)

CMC (PGP)
- Cyfanswm
- Y pen amcangyfrif 2006
$13.049 triliwn (1af)
$43,555 (3ydd)

Indecs Datblygiad Dynol (2003) 0.944 (10fed) – uchel

Arian breiniol Doler yr Unol Daleithiau (USD)

Cylchfa amser
- Haf (UTC-5 i -10)
(UTC-4 i -10)

Côd ISO y wlad .us (hefyd .gov .edu .mil .um)

Côd ffôn +1

¹ Dadlir safle arwynebedd gyda China ac weithiau rhoddir ei safle yn 3ydd neu'n 4ydd.

Mae Unol Daleithiau America yn weriniaeth ffederal yng Ngogledd America. Mae hanner cant o daleithiau yn yr undeb.

[golygu] Hanes

Roedd y 13 talaith wreiddiol yn wladfeydd Prydeinig hyd yr 1700au cyn iddynt ennill eu hannibyniaeth yn sgîl Gwrthryfel America (1776-1783).

Ar yr adeg, bu Florida a tiriogaethau eraill yn y de a'r de-orllewin (Texas, California, Arizona a.y.y.b.) yn perthyn i Sbaen; roedd rhan sylweddol o'r tir yng nghanol y cyfandir i'r gorllewin o Afon Mississippi hyd at ffin Canada yn perthyn i Ffrainc, ac roedd Alaska yn perthyn i Rwsia. Yn 1803 prynodd yr Unol Daleithiau y tir Ffrengig am 60 miliwn o ffranciau, neu tua 15 miliwn o ddoleri (y Louisiana Purchase) a dwblodd hynny faint y wlad. Yn 1836 cafodd Texas annibyniaeth oddiwrth México ac ar ol naw mlynedd fel Gweriniaeth Texas ymunodd y dalaith â'r undeb. Ar ol y rhyfel rhwng yr Unol Daleithiau a México, roddodd Cytundeb Guadeloupe-Hidalgo (1848) 200,000 milltir sgwar o dir, sydd heddiw yn cynnwys y rhan fwyaf o daleithiau New Mexico, Arizona, California, Colorado, Utah a Nevada, i'r Unol Daleithiau.

Yn 1868 gwerthodd Rwsia Alaska i'r Unol Daleithiau am 7,200,000 o ddoleri; roedd llawer o bobol yn y Senedd yn meddwl bod hynny'n ormod i'w dalu am "greigiau ac iâ", ond mae llawer o aur ac olew wedi dod o Alaska ers hynny.

[golygu] Cysylltiadau allanol

(Saesneg) Llywodraeth y wlad
(Saesneg) Cyfansoddiadd UDA

Ymraniadau gwleidyddol Unol Daleithiau America

Taleithiau	Alabama \| Alaska \| Arizona \| Arkansas \| Califfornia \| Colorado \| Connecticut \| De Carolina \| De Dakota \| Delaware \| Efrog Newydd \| Fflorida \| Georgia \| Gogledd Carolina \| Gogledd Dakota \| Gorllewin Virginia \| Hawaii \| Idaho \| Illinois \| Indiana \| Iowa \| Kansas \| Kentucky \| Louisiana \| Maine \| Maryland \| Massachusetts \| Michigan \| Minnesota \| Mississippi \| Missouri \| Montana \| Nebraska \| Nevada \| New Hampshire \| New Jersey \| New Mexico \| Ohio \| Oklahoma \| Oregon \| Pennsylvania \| Rhode Island \| Tennessee \| Texas \| Utah \| Vermont \| Virginia \| Washington \| Wisconsin \| Wyoming
Ardal ffederal	Ardal Columbia
Ynysoedd	Creigres Kingman \| Cylchynys Johnston \| Cylchynys Midway \| Cylchynys Palmyra \| Gogledd Ynys Mariana \| Gwâm \| Pwerto Rico \| Samoa Americanaidd \| Ynys Baker \| Ynys Howland \| Ynys Jarvis \| Ynys Wake \| Ynysoedd yr Wyryf Americanaidd

Sefydliad Cytundeb Gogledd yr Iwerydd (NATO)
Yr Almaen \| Bwlgaria \| Canada \| Denmarc \| DU \| Yr Eidal \| Estonia \| Ffrainc \| Gwlad Groeg \| Y Weriniaeth Tsiec \| Gwlad Belg \| Gwlad yr Iâ \| Gwlad Pwyl \| Hwngari \| Yr Iseldiroedd \| Latfia \| Lithwania \| Lwcsembwrg \| Norwy \| Portiwgal \| Rwmania \| Slofacia \| Slofenia \| Sbaen \| Twrci \| UDA