Китай

Китай (китай. 中国 Чжунго, «вăтам çĕр çинчи патшалăх» пек вуланать), — Азин Хĕвелтухăç енче вырнаçнă патшалăх. Çын шучĕпе чи нумайи шутланать. Пурĕ 1,3 млрд. яхăн çын пурăнать. Культури питĕ пуян та авалхискер. Официаллă Китай Халăх Республики ятлă. Кĕскен КХР.

Çĕр лаптăкĕпе Китайран пысăккисем Раççей, АПШ, Канада. КХРпа юнашар пурĕ 14 патшалăх вырнаçнă: Афганистан, Бутан, Мьянма, Инди, Казахстан, Киргизи, Лаос, Монголи, Непал, КХДР, Пакистан, Раççей, Таджикистан тата Вьетнам.

Тупмалли

1 Халăхĕсем
- 1.1 Китай историийĕн тапхăрĕсем
2 Тавралăхĕпе транспорчĕ
3 Китай хулисем
4 Çавăн пекех пăхăр

[тӳрлет] Халăхĕсем

Китайри халăх йышлăхĕ, 2005.

[тӳрлет] Китай историийĕн тапхăрĕсем

Китай историллĕ ăслăлăхĕнче йышăннă хронологиллĕ таблица

Çулсем	Патшалăх (ăру)
Пирĕн эрăччен
пирĕн эрăччен 2357 — пирĕн эрăччен 2255	Кăссайлă тăрăм Яо
пирĕн эрăччен 2255 — пирĕн эрăччен 2205	Кăссайлă тăрăм Шунь
2205 до н. э. — 1766 до н. э.	Кăссайлă ăру Ся
пирĕн эрăччен 1766 — пирĕн эрăччен 1122	Шан-Инь ăрăвĕн йăла-йĕрки хыпарĕсем
пирĕн эрăччен 1122 — пирĕн эрăччен 247	Чжоу ăрăвĕн йăла-йĕрки хыпарĕсем
пирĕн эрăччен 246 — пирĕн эрăччен 207	Цинь ăрăвĕн йăла-йĕрки хыпарĕсем
206 до н. э. — 220 н. э.	Шан-Инь ăрăвĕн йăла-йĕрки хыпарĕсем (çав шутра Анăç Хань — пирĕн эрăччен 206 — 25, Тухăç Хань — 25 — 220)
Пирĕн эра
220 — 264	Вэй ăрăвĕ, Виçпатшалăх
265 — 420	Цзинь ăрăвĕ (Анăç Цзинь: 265 —316, Тухăç Цзинь: 317 —420)
420 — 479	Сун ăрăвĕ
479 — 501	Ци ăрăвĕ
502 — 556	Лян ăрăвĕ
557 — 588	Чэнь ăрăвĕ
589 — 618	[Суй ăрăвĕ]]
618 — 907	Тан ăрăвĕ
907 — 959	Пилĕк ăру тапхăрĕ
960 — 1279	Сун ăрăвĕ
1280 — 1368	Юань ăрăвĕ (монгол)
1368 — 1644	Мин ăрăвĕ
1644 — 1911	Цин ăрăвĕ (маньчжур)
1912 — 1949	Китай республики
юпа, 1 1949	Китай Халăх Республики

[тӳрлет] Тавралăхĕпе транспорчĕ

Китайăн чукун çулĕсен эрешĕ (China Railways)

Автомобиль çулĕсен тăсăлăвĕ (ялсенчисене шута илсе) 3,5 млн çм. Хальхи нумай ярăмлă автострадăсен пĕтĕмлĕ тăсăлăвĕ 2006 çул вĕçне 45,3 пи çм (2006 çулта 4,3 пин çм автострада туса хунă) çитнĕ.

Чукун çулĕсен пĕтĕмлĕ тăсăлăвĕ China Railways 2006 çул вĕçнелле 76,6 пин çм (2006 году 1,2 пин çм хутшăннă) çитнĕ.^[1] 2006 çулта чи çӳллĕ сăртлă (тинĕс шайĕнчен 5072 м çуллĕ) чукун çула Тибетре тума $4,2 млрд ĕçе янă .

[тӳрлет] Китай хулисем

Баоцзи
Гуанчжоу
Далянь
Даньдунь
Урумчи
Иньчуань

Кашгар
Куньмин
Ланьчжоу
Лхаса
Муданьцзян
Нанкин

Наньчан
Сиань
Синин
Сюйчжоу
Сянган
Тайбэй

Тайюань
Тяньзинь
Шицзячжуан
Чанша
Чженчжоу
Чунцин

Чэнду
Цзинань
Циндао
Хайкоу
Ханчжоу
Харбин

Хуайнань
Хух-Хото
Ухань

[тӳрлет] Çавăн пекех пăхăр

Азири патшалăхсем
Азербайджан \| Армени \| Афганистан \| Бангладеш \| Бахрейн \| Бруней \| Бутан \| Хĕвелтухăçри Тимор \| Вьетнам \| Грузи \| Египет¹ \| Иордан Юханшывĕн Хĕвеланăç Çыранĕ \| Израиль \| Инди \| Индонези \| Иордани \| Ирак \| Иран \| Йемен \| Казахстан² \| Камбоджа \| Катар \| Кипр \| Киргизи \| Китай \| КХДР \| Кувейт \| Лаос \| Ливан \| Малайзи \| Мальдив \| Монголи \| Мьянма \| Непал \| ПАЭ \| Оман \| Пакистан \| Раççей² \| Саудов Аравиĕ \| Газа Секторĕ \| Сингапур \| Сири \| Таджикистан \| Таиланд \| Тайвань \| Туркмени \| Турци² \| Узбекистан \| Филиппин \| Шри-Ланка \| Кăнтăрти Корея \| Япони
¹ Ытларах енĕпе Африкăра вырнаçнă ² пĕчĕк пайĕ çавăн пекех Европăра вырнаçнă

Азири патшалăхсем