Bahasa Indonesia

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Ar bahasa Indonesia, pe an Indonesian, pe an Indoneseg, a so yezh ofiçiel an Indonesia, hag ur yezh merkabl a-walc'h war meur à boent.

Da gomañs, n'emà ked yezh-vamm anezi nemed d'ur lodig bihan (7%) deus an indonesianed ; ewid an darn vrassañ deusoute emà un eil-yezh. Lakaet e oa bet memes-trà da yezh naçional, dre mà oa-hi aes, peus-anavezet, ha demokratik (ar yezhoù all deus ar vro (yezh Jawa...) a verk kals statudoù an daou zen o koms).

En ur mod emà modern-tre : kent na oa bet lakaet yezh ofiçiel en 1945, da vare an indepandañs, ne oa ked bet kaos deusouti ; ur yezh buhezeg eo, hag a zalc'h da amprestet gerioù.

Ar Bahasa Indonesia a so un dialekt standardiset deus ar bahasa Malayu (malayeg) : an diw so hañval tre. Ur yezh aostronesian (pe malayo-polinesian) eo, bet implijet e-gis lingua franca/yezh vehikular e-barzh Eneseg an Indonesia e-pad kantvejoù. Aesig a-walc'h emà heh fonoloji hag heh yezhadur : studïal ar yezh-se e-pad diw pe deir sizhun a so a-walc'h ewid bud gouest da goaseal gant an dud du-se.

Ar bahasa Indonesia hag ar bahasa Malayu assambles a vez komset mad-a-walc'h gant 200 million à dud. Ur mod da gommunikiñ important-tre eo, e-barzh un dachenn deus ar bed e-lec'h mà vez implijet ouzhpenn 300 yezh. Implijet e vez ewid ar c'homers, an administraçion, an deskadurezh ha toud ar mass-mediaioù.

[kemmañ] Yezhadur

E-keñver yezhoù european ne verk ked kals ar seks yezhadurel : n'eus ked med ur ger ewid lâred "eñv" ha "hi", ewid "é" ha "he", hag all. Da skwer adik a hall sinifïañ "breur yaouankañ" pe "c'hoar yaouankañ". Ma'z eus ezomm speçifïañ ar seks e vez lakaet un adjektiv : adik laki-laki ewid "breur (yaouankañ)". (Dishañvalet e vez memes-tra putri ("merc'h") ha putra ("mab"), ha traou all mod-se ; gerioù sort-se so bet kemeret deus yezhoù all).

Ar pluriel a vez merket oh lâroud ar ger diw wezh - mar n'emà sklaer dijà deus ar c'hontekst hebkén, a-hend-all ne vez ked merket. Setu "un den" a so orang, ha "tud" so orang-orang, ha "kant den" a vez lâret seratus orang : evel en brezhoneg n'eus ked da verkañ ar pluriel diw wezh.

Daou stumm zo ewid troiñ "ni", herwez mar vez kontet pe ged an den emaer o koms dehañ.

An urzh-gerioù a so SVO normalamant. Ar verboù ne vezent ked displeget. Mar be afer, e vez merket an amser gant adverboù ("dec'h"...) pe gant merkerioù-amser all, evel sudah, hag a sinifi "dijà". Deus an tu all, zo ur sistem affixow kompliketoc'h ewid merkañ traou all :

• maz eo passiv pe aktiv ar frasenn
• mar eo trañsitiv pe antrañsitiv ar verb
• ...

Un dra drol a-walc'h : urzh-gerioù ar bahasa a so tost-tre deus heni ar brezhoneg. Setu un nebeud skwerioù gwirion (tennet deus troidigezhoù Mozilla) e-lec'h mà en em heuilh an diw yezh ogosig ger-ha-ger :

• Konfigurasi Roda Tetikus
  • "Konfigurassion rod al logodenn"
• Untuk menjimatkan masa muaturun dan ruang cakera
  • "Ewid espern amser-downloadiñ ha plass-disk:"
• Jangan muaturun mesej secara lokal yang lebih besar daripada ...
  • "Arabad diskargañ du-mañ messajoù brassoc'h eged ..."
  • ("Arabad diskargañ messajoù ent-lokal ha so muioc'h bras eged ...")

[kemmañ] Distagadur

Skrivet e vez gant an alfabet latin, distaget evel en brezhoneg, lâromp, nemed ar letrennoù-mañ :

• c so "tch" (/tʃ/)
• j so "dj" (/dʒ/)
• kh so "c'h" (/x/)
• ny so "gn" (/ɲ/)
• s so "ss" (/s/)
• sy so "ch" (/ʃ/)
• u so "ou" (/u/)
• ba fin ar gerioù ar letrenn k a vez klewet evel ur "glottal stop"...

[kemmañ] Geriaoueg

A-hed hec'h istor, ar yezh-se he-deus bet kemeret gerioù deus yezhoù a-beb-sort :

• sanskrit : 750 ger ; d.s. kerja (labour), warna (liw), guru (kelenner), kepala (penn), negara (bro...), budi (furnezh...), bumi (douar), putera (priñs)...
• arabeg : 1000 ger ; d.s. alamat (adress), kamus (geriadur), dunia (bed), selamat hari/... (dewezh/... mad, cf. salam aleikom)
• portugeg (assambles gant spagnoleg ha italianeg) : 125 ger ; d.s. sekola (skol), kereta (karr), biola (vïoloñs), gereja (ilis), sabun (soavon), meja (an daol), minggu (sul), jendela (prenestr)...
• chineseg : un nebeudig gerioù hebkén : pisau (kountell), kongsi (antrëpris...) ;
• ha surtoud nederlandeg : 10 000 ger ; d.s. polisi (poliç), kualitas (kalite), telepon (telefon), bis (bus), kopi (kafe), rokok (sigaretenn), universitas (skolveur)...

An darn vrassañ deusoute so "gerioù internaçional". Ar re all ne vezent ked kavet en bahasa Malaysia, peogwir e oa bet koloniset Bro-V-Malaysia gant an anglision.

An darn vrassañ deus gerioù ar bahasa Indonesia, memes-tra, a so aostronesian à orin.