Portugalia

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë


(Detaje)	(Detaje)

Moto Kombëtare: Pelo bem da Nação

Gjuhë zyrtare

Portugalishtja

Kryeqyteti Lisbon

Sistemi Republik

President Jorge Sampaio

Kryeministër José Sócrates

Sipërfaqja
-totale
-ujore 92,391 km² - ( 109 -ta)
0,5 %

Popullsia
- Totale
- Dendësia 10,566,212 - ( 76 -ta)
114 b. / km²

BPV (nominal)
- Totali
- BPV/banorë 185,091 milion -( 33 -ta)
18,105 -( 31 -ta)

Monedha Euro (€)^*

Zona kohore UTC verës + 1:00

Pavarësia
nga Mbr.Castile-Leon 868 - (shpallur)
1128, 1143

Në OKB nga 14 Dhjetor 1955

Himni kombëtar A Portuguesa

Kodi i internetit TLD .pt

Prefiksi telefonik + 351

^*Deri më 1999 , Escudo

redaktoni

Republika Portugeze apo Portugalia (Portugalisht: República Portuguesa) është shtet i ndodhur në pjesën jug-perëndimore të Evropës, me dalje në Oqeanin Atlantik. Kufirin tokësor i vendit më të njohur gjatë shekullit XV, përshkruhet nga i vetmi shtet fqinjë, Spanja. Në përbërje të shtetit Portugezë hyjnë edhe disa ishuj në Oqeanin Atlantik, si: ishujt e Açores dhe Madajra.

Vendi në të cilën është krijuar kjo republikë, ka pasur një lulëzim konstant po thuaj gjatë 3100 viteve të dominimit të perandorive dhe kulturave të ndryshme që nga iberianët, tartesonët, keltët, fenikasit, kartagjenasit, grekët, romakët, fiset gjermane dhe murishtë. Të gjitha kulturat e këtyre perandorive, mbretërive e popujve të njohur, kanë lënë gjurmë në këtë vend.

Vetë emri i Republikës "Portugali" duket se vjen nga vendi i lashtë sipas emrit romak "Portus Cale", që mendohet të jetë një fjalë e kombinuar latino-greke me kuptimin "Porti i bukur" apo ndonjë kombinacion i fjalëve të popujve të tjerë që kanë lënë gjurmë në bërthamën e perandorisë më të njohur në shekullin e XV dhe të XVI , që shtrihej nga Brazili deri te India.

[redaktoni] Historia

Historia e shtetit

[redaktoni] Politika

Politika e shtetit

[redaktoni] Njësitë administrative

Artikulli kryesor : Njësitë administrative në Portugali

Portugalia ka një strukturë të komplikuar të ndarjes administrative. Baza e kësaj strukture janë 308 komunat (portugalisht concelhos dhe njëjës concelho), të cilat ndahen në 4,000 bashkësi lokale (portugalisht freguesias, dhe njëjës - freguesia). Të gjitha këto përmblidhen në nivele më të larta, disa në rrethe administrative e disa në bashkësi të tjera të ndara sipas interesave p.sh.m. në komuna turistike të quajtura ndryshe edhe zona turistike), Përveç kësaj ka edhe bashkësi të krijuara sipas interesit historik si: Alentejo, Algarve, Beira, Douro Litoral, Estremadura, Minho, Ribatejo, dhe Trás-os-Montes.

[redaktoni] Gjeografia

Artikulli kryesorë : Gjeografia e shtetit

Sipërfaqja e përgjithshme e Portugalisë së bashku me ujdhesat është 92,391 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 39 30 V, 8 00 L dhe 91,951 km ² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 440 km ² ujë.

Vija bregdetare e Portugalisë është 1,793 km e gjatë ndërsa kufiri tokësorë 1,214 km i gjatë.

Klima e Portugalisë është oqeanike e ndryshueshme, e ftohtë dhe me reshje në veri ndërsa në jug e ngrohtë.

Pjesa më e madhe e relievit të Portugalisë është terren malorë në veri të lumit Tagus dhe terren i vrazhdë në jug. Pika më e ultë e relievit gjendet përgjatë bregdetit të oqeanit Atlantik dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,351 metrave në vendin e quajtur "Pika e vjetër" (por.:Ponta do Pico) në Azores.

[redaktoni] Ekonomia

Ekonomia e shtetit

[redaktoni] Demografia

Popullsia e Portugalisë është në një përqindje të madhe homogjene si nga gjuha dhe religjioni. Për nga përbërja etnike e popullsisë, ajo është një kombinim i popullsive para Romake, Iberianët dhe Keltëve të cilët dominonin në këto troje në kohën e Romës antike.

Demografia e Portugalisë (INE, Lisbon)
Viti	Banorë	Rritja	Viti	Banorë	Rritja
1864	4,188,419	-	1950	8,510,240	10.2%
1890	5,049,729	20.5%	1960	8,851,240	4.0%
1911	5,969,056	18,2%	1970	8,648,369	-2.3%
1920	6,032,991	1,1%	1981	9,833,041	13.7%
1930	6,825,883	13.1%	1991	9,862,540	0.3%
1940	7,722,152	13.1%	2001	10,356,117	5.0%