Dzierżoniów

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Dzierżoniów


Herb Dzierżoniowa	Flaga Dzierżoniowa

Gmina
- rodzaj

Dzierżoniów
miejska

Założono

XII wiek

Burmistrz

Marek Mieczysław Piorun
(e-mail)

Powierzchnia

20,07 km²

Położenie

50° 43' N
16° 33' E

Liczba mieszkańców (2005)
- liczba ludności
- gęstość

35 958
1789 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

58-200 do 58-205

Tablice rejestracyjne

DDZ

TERC10
(TERYT)

5020102021

Miasta partnerskie

Bischofsheim

Lanškroun

Crewe & Nantwich

Ałuszta

Serock

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

Rynek 1
58-200 Dzierżoniów
tel. 74 645-08-02; faks 74 645-08-01
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Dzierżoniów (niem. Reichenbach im Eulengebirge, daw. Rychbach) – miasto i gmina w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu dzierżoniowskiego. Położone w Kotlinie Dzierżoniowskiej u podnóża gór Sowich od południa i Masywu ślężańskiego od północy, nad rzeką Piławą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego. Nazwa miasta nadana na cześć Jana Dzierżona genialnego polskiego pszczelarza.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 34 878 mieszkańców.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Dzierżoniów ma obszar 20,07 km², w tym:

użytki rolne: 63%
użytki leśne: 0%

Miasto stanowi 4,19% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	34 878	100	18 651	53,5	16 227	46,5
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1737,8		929,3		808,5

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1075,1 zł.

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnych artykułach: Historia Dzierżoniowa, Zakony średniowiecznego Dzierżoniowa.

XII w. – prawdopodobne początki miasta.
ok. 1159 – wybudowanie kościoła św. Jerzego (prawdopodobnie za czasów księcia Bolesława Kędzierzawego).
13 lutego 1258 – pierwsza pisemna wzmianka o Dzierżoniowie (wtedy Rychbach). Miasto jest już wtedy grodem z kościołem, murami obronnymi, podgrodziem i sukiennicami.
1290 – miasto otrzymało pieczęć przedstawiającą świętego Jerzego zabijającego smoka na tle murów miejskich – obecny herb miasta.
1291 – miasto przeszło pod władzę Piasta świdnickiego – Bolka I Surowego.
1337 – uniezależnienie się od księcia świdnicko-jaworskiego.
1338 – przekazanie przez księcia Bolka II kościoła św. Jerzego zakonowi rycerskiemu joannitów.
1340 – wybudowanie kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP przez zakon joannitów.
1392 – miasto przeszło wraz z księstwem jaworsko-świdnickim do Korony Czeskiej.
XV w. – rozwój miasta jako ośrodka tkactwa.
1526 – przejście pod zwierzchnictwo Habsburgów.
1618-1648 (wojna trzydziestoletnia) – pożary, wyludnienie i upadek miasta.
1742 – przejście pod panowanie Prus.
1790 – spotkanie dyplomatów Prus, Szwecji, Anglii i Rzeczypospolitej.
1795-1798 – wybudowanie kościoła NMP Matki Kościoła.
1780-1784 – wyburzenie starych domów i budowa w ich miejscu jednopiętrowych domów kalenicowych.
1805 – wybudowanie kaplicy grobowej Sadebecków.
1813 – spotkanie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III oraz cara Aleksandra I.
1945 – 8 maja zdobycie miasta przez wojska radzieckie.
1945 – przejęcie od strony radzieckiej i uruchomienie Państwowej Fabryki Odbiorników Radiowych, późniejszych Zakładów Radiowych DIORA.
1946 – zmiana nazwy miasta z Reichenbach na Dzierżoniów – na cześć ks. Jana Dzierżonia, sławnego pszczelarza.
1999 – uzyskanie przez Urząd Miasta certyfikatu ISO 9002 (pierwsza jednostka samorządowa w Polsce z certyfikatem ISO 9002).

[edytuj] Turystyka

[edytuj] Zabytki

Ratusz Miejski oraz Rynek

Pojoannicki kościół pw. św. Jerzego

Kościół (kaplica) pw. św. Trójcy

Kościół pw. NMP Matki Kościoła

Mury Miejskie

Poaugustiański kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP

Zobacz więcej w osobnym artykule: Zabytki Dzierżoniowa.

Ratusz – wybudowany w XIII w. jako dom handlowy i centrum kupieckie. Od 1337 siedziba władz miejskich. W latach 1972-1975 gruntownie przebudowany.
Wieża ratuszowa – pozostałość po starym średniowiecznym ratuszu. Pełniła wtedy rolę strażnicy i punktu obronnego. Dziś jest punktem widokowym, skąd można podziwiać panoramę miasta i okolic.
Kościół św. Jerzego – wybudowany początkowo jako drewniany, prawdopodobnie za czasów księcia Bolesława Kędzierzawego w 1159. W 1338 przekazany przez księcia Bolka II zakonowi rycerskiemu joannitów. Przebudowany na przełomie XV/XVI w.
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP – wybudowany w 1340 przez zakon joannitów.
Kościół Maryi Matki Kościoła – klasycystyczny kościół wybudowany w latach 1795-1798 według projektu architekta Carla Gottharda Langhansa.
Kościół Świętej Trójcy – wybudowany w XIII w. jako kaplica cmentarna.
Kaplica grobowa rodu Sadebecków – wzniesiona w 1805 przez patrycjuszowski ród Sadebecków, mająca postać rotundy.
Mury obronne – wzniesione pod koniec XIII w. na polecenie księcia świdnickiego Bolka II. Wzmocnione basztami i półbasztami łupinowymi. Po wojnie husyckiej dobudowano mury wewnętrzne tworząc w ten sposób pas zieleni (międzymurze). W XVIII w. częściowo zlikwidowane.
Synagoga w Dzierżoniowie - synagoga wybudowana w 1870 r.

[edytuj] Hotele

Delta In - ulica Bielawska
Metaxa - ulica Cicha
OSIR - ulica Podwalna
Ziemowit - ulica Wrocławska
Pokoje gościnne - ulica Bukowa

[edytuj] Urzędy

Urząd Miasta - ulica Rynek
Starostwo Powiatowe - ulica Rynek
Prokuratura Rejonowa - ulica Rolna
Straż Miejska - ulica Rzeźnicza
Sanepid - ulica Krasickiego
Zarząd Dróg Powiatowych - ulica Garbarska
Zakład Ubezpieczeń Społecznych - ulica Władysława Andersa
Urząd Gminy - ulica Szkolna
Komenda Powiatowa Policji - ulica Ząbkowicka
Sąd Rejonowy - ulica Świdnicka
PZU - ulica Parkowa
Urząd Celny - ulica Brzegowa

[edytuj] Kultura

Kina i teatry w Dzierżoniowie:

Dzierżoniowski Ośrodek Kultury (DOK) - położony jest na skrzyżowaniu ulic Świdnickiej i Parkowej. Do Dzierżoniowskiego Ośrodka Kultury należy też kino Zbyszek.
Kino-teatr Zbyszek (Kino im. Zbigniewa Cybulskiego), należące do Dzierżoniowskiego Ośrodka Kultury, kino położone jest przy ulicy Ignacego Daszyńskiego. Zostało nazwane imieniem Zbigniewa Cybulskiego, dlatego że dawniej mieszkał w Dzierżoniowie.

[edytuj] Gospodarka

Największe firmy to: Tailor, Technika Szpitalna i Technika Szpitalna bis, Dionar, Kamitech, Galwanizer, Hak-Hol, Diotech, Faro i S.I."Elektromet" oraz działające w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej INVEST-PARK podstrefa Dzierżoniów: Metzeler Automotive, Henkel Ceresit, Orion, Broen DZT, Libra, Ermosoga, Pamax, Domex.

[edytuj] Handel

Sklepy sieci:

Intermarche - sklep położony przy ulicy Piastowskiej, na przeciwko Targowiska Miejskiego i placu Solidarności.
Intermarche - drugi sklep tej samej sieci w Dzierżoniowie, otwarty w 2006 roku, niedaleko skrzyżowania ulic Piastowskiej i Świdnickiej.
Bricomarche - nowy sklep, położony przy ulicy Piastowskiej.
Biedronka - sklep położony w północnej części miasta, przy ulicy Janusza Korczaka.
Biedronka - drugi sklep z tej samej sieci położony przy ulicy Parkowej.
Lidl - dyskont położony na skrzyżowaniu ulic Świdnickiej i Nowowiejskiej.
Plus - dyskont położony przy ulicy Józefa Piłsudskiego.
Plus - drugi sklep przy ulicy Mikołaja Kopernika.
Leader Price - nowy sklep położony na osiedlu jasnym pod spółdzielnią mieszkaniową (już zlikwidowany, w tym miejscu będze Tesco)

Miejsca handlu:

Targowisko Miejskie - położone przy ulicy Wrocławskiej, niedaleko stadionu Lechii Dzierżoniów. Obok Targowiska znajduje się jeden z dwóch supermarketów sieci Intermarche. Czynne jest we wtorki, czwartki i soboty - podobnie jak na targowisku w Bielawie.

Domy handlowe:

Eltus
Odra

[edytuj] Osiedla

Osiedle Makowe
Osiedle Andrzeja Strugi
Osiedle Słoneczne
Stare Miasto
Osiedle Kolorowe
Osiedle Jasne
Osiedle Różane I
Osiedle Różane II
Osiedle Błękitne
Osiedle Złote
Osiedle Tęczowe
Osiedle Pogodne
Osiedle Zielone
Osiedle Młodych

[edytuj] Sport

Zobacz więcej w osobnym artykule: Sport w Dzierżoniowie.

W Dzierżoniowie funkcjonuje jeden basen kryty i jeden odkryty, dwa boiska piłkarskie. Działa piłkarski klub Lechia Dzierżoniów oraz klub piłki ręcznej Żagiew Dzierżoniów. Ten drugi w sezonie 2005/2006 walczy w II lidze.

[edytuj] OSIR

OSIR Dzierżoniów położony jest przy ulicy Podwalnej, niedaleko dworca kolejowego. Składa się ze: Stadionu, dwóch basenów kąpielowych, kortów tenisowych, hali sportowej, hotelu OSIR , oraz parkingu.

[edytuj] Znane osoby związane z Dzierżoniowem

Sylwester Chęciński – reżyser (m.in. trylogia filmowa "Sami swoi", "Nie ma mocnych" i "Kochaj albo rzuć"), absolwent I LO
Zbigniew Cybulski – znany aktor, był uczniem dzierżoniowskiego I LO
ks. Jan Dzierżon – patron miasta, sławny pszczelarz
Paweł Sibik – piłkarz m.in. Lechii Dzierżoniów i Odry Wodzisław Śląski; uczestnik Mistrzostw Świata 2002
Katarzyna Glinka – aktorka, absolwentka II LO
Adam Lizakowski – poeta, urodzony w Dzierżoniowie, absolwent I LO
Ewa Tylecka – Miss Polonia 1995

[edytuj] Burmistrzowie Dzierżoniowa po 1989

Andrzej Bartoszyński 1989-1991
Jacek Adamczyk 1991-1993
Leszek Tymcio 1993-1998
Marek Nowakowski 1998-2002
Marek Piorun 2002 – do teraz

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Bischofsheim	Niemcy	31. 03 1990
Lanškroun	Czechy	1990
Crew and Nantwich	Wielka Brytania	?
Ałuszta	Ukraina	11. 12 2001
Serock	Polska	?

[edytuj] Sąsiednie gminy

Bielawa, Dzierżoniów, Pieszyce.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Linki zewnętrzne

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Dzierżoniów

Miasta i gminy powiatu dzierżoniowskiego

Miasta: Bielawa • Dzierżoniów • Niemcza • Pieszyce • Piława Górna
Gminy: Dzierżoniów • Łagiewniki • Niemcza

Dzielnice i osiedla Dzierżoniowa

Osiedle Makowe • Osiedle Andrzeja Strugi • Osiedle Słoneczne • Stare Miasto • Osiedle Kolorowe • Osiedle Jasne • Osiedle Różane I • Osiedle Różane II • Osiedle Błękitne • Osiedle Złote • Osiedle Tęczowe • Osiedle Pogodne • Osiedle Zielone • Osiedle Młodych

Źródło: "http://pl.wikipedia.org../../../d/z/i/Dzier%C5%BConi%C3%B3w.html"

Kategorie: Dzierżoniów • Miasta Polski