Piastowie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Orzeł piastowski

Herb dynastii Piastów

Piastowie – pierwsza historyczna dynastia polska.

Istnieją hipotezy, że nazwa piast była określeniem urzędu pełnionego, zapewne dziedzicznie, przez członków rodu – urzędu, do którego obowiązków należało opiekowanie się (piastowanie) potomstwem księcia czy też jego domem. Według legendy protoplasta dynastii, Piast, odsunął od rządów Popiela, władcę z poprzedniej, legendarnej dynastii Popielidów. Na prawdopodobieństwo tej hipotezy wskazuje historia frankońskich Karolingów, którzy odsunęli od władzy Merowingów, u których pełnili dziedzicznie urząd majordomusa (= piasta?).

Piastowie z dynastii rządzącej plemiennym księstwem Polan stali się w krótkim czasie najpierw zjednoczycielami ziem polskich, a potem założycielami królestwa (Bolesław I Chrobry). Z przerwami zasiadali na tronie Polski do 1370 r. Końcem ich panowania jako władców królestwa była śmierć Kazimierza III Wielkiego, który nie pozostawił męskiego potomka z prawego łoża. Boczne linie dynastii panowały na tronach księstw, które oddzieliły się od Korony w czasie rozbicia dzielnicowego, aż po wiek XVII.

Poszczególne linie wymierały stopniowo:

1279: małopolska na Bolesławie V Wstydliwym (protoplasta: Kazimierz II Sprawiedliwy)
1296: wielkopolska na Przemyśle II (Mieszko III Stary)
1388: kujawska na Władysławie Białym (także Kazimierz II Sprawiedliwy)
mazowiecka dwukrotnie:
- 1186: pierwotna na Leszku, synu Bolesława Kędzierzawego,
- 1526: wtórna, ostatecznie na Januszu III (także Kazimierz II Sprawiedliwy)
1675: śląska na Jerzym IV Wilhelmie (Władysław II Wygnaniec)

Ostatnimi przedstawicielami dynastii Piastów w linii dolnośląskiej byli Jerzy IV Wilhelm, książę brzesko-legnicko-wołowski zmarły 21 listopada 1675 w Brzegu, oraz jego stryj August hr. Legnicki (zrzekł się prawa do tronu) zmarły w 1679 w swym majątku Kantorowice (Kantersdorf) w ks. brzeskim. Zmarła w 1707 r. siostra Jerzego IV Wilhelma Karolina; była ostatnią Piastówną.

Uwaga! Ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Piastów, jednakże bez prawa do tronu czy nazwiska, był baron Hohenstein – Ferdynand II zm. 3 kwietnia 1706, wnuk Wacława Gotfryda, naturalnego syna przedostatniego księcia cieszyńskiego Adama Wacława.

Pojęcie Piastowie i wywodzenie całej dynastii polskiej od Piasta zawdzięczamy pracom historiografów i genealogów pracujących na dworze legnicko-brzeskiej linii Piastów śląskich.