Biłgoraj

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Biłgoraj


Herb Biłgoraja	Flaga Biłgoraja

Gmina
- rodzaj

Biłgoraj
miejska

Założono

1578

Prawa miejskie

1578

Burmistrz

Janusz Zbigniew Rosłan
(e-mail)

Powierzchnia

20,85 km²

Położenie

50° 33' N
22° 44' E

Wysokość

212 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

26 972
1293,6 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

23-400 do 23-403

Tablice rejestracyjne

LBL

TERC10
(TERYT)

3060802011

Miasta partnerskie

Bilina, Crailsheim, Nowowołyńsk, Kelme, Krugłoje, Stropkov

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

pl. Wolności 16
23-400 Biłgoraj
tel. 84 686-25-11; faks 84 686-13-70
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Wiadomości w Wikinews

Biłgoraj w Wikicytatach

Strona internetowa miasta

Biłgoraj to miasto i gmina w województwie lubelskim, siedziba powiatu biłgorajskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa zamojskiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 26 972 mieszkańców.

[edytuj] Dane ogólne

Biłgoraj położony jest ok. 90 km na południe od Lublina. Znajduje się na Równinie Biłgorajskiej, na pograniczu Roztocza Środkowego, nad rzeką Ładą. Licząc ok. 27 tys. mieszkańców, znajduje się na 9. miejscu w województwie, a na 155. w kraju.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Biłgoraj ma obszar 20,85 km², w tym:

użytki rolne: 55%
użytki leśne: 9%

Miasto stanowi 1,24% powierzchni powiatu.

[edytuj] Osiedla

Administracyjnie Biłgoraj jest podzielony na 12 osiedli:
I. Śródmieście
II. Roztocze
III. Nadstawna
IV. im. Stefana Batorego
V. Rapy
VI. Bojary
VII. Sitarska (Kępy)
VIII. Ogrody
IX. Piaski
X. Bagienna
XI. Rożnówka
XII. Puszcza Solska

[edytuj] Osiedla podmiejskie

Biłgoraj jest otoczony wieńcem wsi, z których większość liczy ponad 1000 mieszkańców. Planowane jest połączenie ich w przyszłości z miastem, jak to miało miejsce z wioskami Rapy, Bojary i Puszcza Solska, które dziś są dzielnicami miasta. Są to:

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	26 972	100	13 931	51,6	13 041	48,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1293,6		668,2		625,5

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1387,47 zł.

[edytuj] Historia

[edytuj] Nazwa miasta

Najprawdopodobniej słowo Biłgoraj (dawniej Biełgoraj) jest nazwą topograficzną. Oznacza ono wzniesienie nazywające się Biały Goraj, na którym w XVI w. lokowano miasto.

Istnieje legenda mówiąca o tym, iż nazwa miasta ma inne źródło. Wg niej w XIV w. rozgrała się tu zwycięsta potyczka z Tatarami. Na jej pamiątkę pozostawiono kamień z napisem: Tu bił Goraj ¹ Tatarów. Z czasem napis zatarł się i pozostały litery składające się na słowo Biłgoraj.

¹ Zobacz Gorajscy, Dymitr Gorajski

[edytuj] Biłgoraj do XIX w.

Miasto zostało założone przez Adama Gorajskiego w latach 70. XVI w. Akt lokacyjny nadający Biłgorajowi prawa miejskie został podpisany 10 września 1578 r. przez króla Stefana Batorego. Po śmierci założyciela Biłgoraj przeszedł w ręce jego syna - Zbigniewa Gorajskiego, a następnie Teodora Gorajskiego. Gdy ten ostatni zmarł bezpotomnie, miasto objęła Teofilia Rejowa. W 1693 r. sprzedała ona Biłgoraj wraz z okolicznymi dobrami Stanisławowi Antoniemu Szczuce. W 1735 r. miasto znalazło się w posiadaniu Potockich.

W XVI w. Biłgoraj zajmował 9. miejsce pod względem wielkości w Małopolsce.

Już w XVII w. Biłgoraj słynął jako ośrodek sitarski, włosiankarski (wytwarzanie siatek z włosia końskiego) i łubiarski (wycinanie drewnianych łubów na ramy do sit). Pierwsze dane o istnieniu cechu sitarzy pochodzą z 1710 roku. Biłgorajskie sita były sprzedawane w Rosji, Niemczech, Francji, a sitarze dorabiali się nieraz ogromnych majątków.

Większość budynków znajdujących się w Biłgoraju budowana była z drewna, przez co miasteczko łatwo padało ofiarą wielu pożarów. Największy z nich miał miejsce w 1648 r., po podpaleniu miasta przez Kozaków.

Po upadku powstania kościuszkowskiego Biłgoraj znalazł się w granicach Austrii. Po 1809 r. miasto na krótko weszło w skład Księstwa Warszawskiego, po czym w 1815 r. Biłgoraj został zagarnięty przez Rosję. Rozwój miasteczka został bardzo spowolniony, a jego mieszkańcy zaczęli biednieć.

Liczba mieszkańców miasta w latach 1797 - 1914^[1]
Lata	Liczba	Lata	Liczba
1797	2 944	1880	6 601
1807	3 082	1890	7 812
1820	2 472	1900	8 951
1840	4 435	1910	10 912
1865	5 983	1914	11 173

Ludność Biłgoraja na przełomie XVIII i XIX w. liczyła ok. 3 tysięcy mieszkańców, by wzrosnąć w 1865 r. do sześciu tysięcy. Pod tym względem Biłgoraj zajmował wówczas wśród miast guberni lubelskiej trzecie miejsce (większy był Lublin i Hrubieszów).

Od 1806 właścicielem Biłgoraja był Stanisław Nowakowski, po czym miasto przejął Walerian Płatonow. Po upadku powstania styczniowego, w 1864 r. Biłgoraj został sprzedany rządowi rosyjskiemu i zaczął pełnić funkcję miasta powiatowego.

Od XVII do XIX w. w Biłgoraju produkowano słynne w całym kraju Zielone piwo biłgorajskie, ponoć jeden z ulubionych napojów królowej Marysieńki Sobieskiej. Niestety, w późniejszych latach zaginął przepis, według którego produkowano ten trunek.

Podczas Powstania styczniowego w okolicach Biłgoraja działały liczne oddziały powstańcze. Stoczono tu wiele bitew i potyczek, np. potyczka pod Józefowem, która odbyła się 24 kwietnia 1863 r.

[edytuj] Biłgoraj w XX w.

Herb powiatu biłgorajskiego.

Skwer przy ul. Kościuszki

Biłgoraj nocą

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Biłgoraj podjął próby podniesienia się z porozbiorowej biedy i zacofania. Budżet miasta z każdym rokiem powiększał się; powstawały nowe miejsca pracy. W 1928 r. Biłgoraj został zelektryfikowany. Zwiększała się liczba domów murowanych, jednakże większość mieszkań aż do 1939 r. była budowana z drewna.

Podczas Kampanii wrześniowej Biłgoraj poniósł znaczne straty. 11 września 1939 r. miasto zostało podpalone przez hitlerowskich dywersantów, spłonęło wtedy ponad 1000 budynków. 8 i 14 września Biłgoraj został zbombardowany. Polska artyleria przeciwlotnicza zestrzeliła wtedy jeden niemiecki bombowiec, a drugi uszkodziła. 9 września polska żandarmeria wojskowa aresztowała i rozstrzelała biłgorajskiego nadleśniczego - Ryszarda Műllera, który okazał się niemieckim szpiegiem. W dniach 14 i 15 września odbyła się tzw. "bitwa o Biłgoraj" - miasto kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk. Dopiero 17 września, po kolejnym pożarze, Biłgoraj został zajęty przez wojska niemieckie. Od 28 września do 3 października 1939 r., zgodnie z paktem Ribbentrop-Mołotow Biłgoraj znajdował się pod okupacją radziecką.

Okolice Biłgoraja były terenem nasilonych działań oddziałów partyzanckich. Miasto, położone wśród lasów Puszczy Solskiej stanowiło ważny punkt strategiczny. Oddziały partyzanckie (głównie AK i BCh) przeprowadziły wiele akcji dywersyjnych. Największy rozgłos zyskało zaatakowanie biłgorajskiego więzienia i odbicie 72 więźniów przez oddział pod dowództwem Tadeusza Szumberka-Rychtera "Żegoty" 24 września 1943 r.

Na terenie powiatu dokonano licznych pacyfikacji i mordów. W samym Biłgoraju często odbywały się "łapanki" i publiczne rozstrzeliwania ludności. Od kwietnia 1944 r. w miasteczku działał też obóz przejściowy dla partyzantów. 4 lipca 1944 r. w lesie Rapy na peryferiach miasta Niemcy rozstrzelali 64 żołnierzy AK i BCh ujętych podczas akcji "Sturmwind II". Biłgoraj został wyzwolony przez Armię Czerwoną 24 lipca 1944 r. Z wojny miasto wyszło z sięgającymi blisko 80% zniszczeniami i utratą połowy ludności (4,5 tys.).

W powojennej odbudowie miasta miał duży udział Józef Dechnik. W latach 70. czynił on starania, aby Biłgoraj uzyskał status miasta wojewódzkiego. Z czasów powojennych warto również wspomnieć o założonej w 1984, pierwszej w Polsce "Wiosce Dziecięcej SOS" im. Dzieci Zamojszczyzny - placówce obejmującej zespół domków jednorodzinnych dla rodzin zastępczych. W 1978 r., w rocznicę 400-lecia powstania miasta Biłgoraj został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

[edytuj] Żydzi biłgorajscy

Liczba Żydów zamieszkujących Biłgoraj
Lata	Żydzi	Pozostali	Razem
1778	418	2408	2 826
1860	2070	3364	5 434
1890	3430	4714	8 144
1914	5595	5578	11 173

Znaczny odsetek mieszkańców Biłgoraja stanowili Żydzi. Trudnili się głównie handlem - do nich należała większość sklepów istniejących w mieście. Nieliczni zajmowali się sitarstwem lub innymi rzemiosłami. Liczba Żydów stale rosła. W XVII w. w Biłgoraju mieszkało ich kilkudziesięciu, ale już w sto lat później kilkuset. Na początku XX w. Żydzi stanowili większość mieszkańców miasta.

Żydzi jako mieszkańcy miasta byli traktowani na równi z Polakami. W przeciwieństwie do innych miast, gdzie często panował antysemityzm, w Biłgoraju zjawisko takie praktycznie wcale nie występowało. W większości Żydzi zamieszkiwali centrum miasta. Ich mieszkania znajdowały się na rynku oraz kilku pobocznych ulicach. Część Żydów mieszkała również na przedmieściach (razem z Polakami).

Członkowie kupieckich rodzin żydowskich byli najbogatszymi mieszkańcami miasta. Wielu z nich posiadało konta w bankach szwajcarskich i austriackich. Ci, którzy swój majątek ulokowali w Wiedniu, wszystko stracili w 1938 r. po aneksji Austrii przez Niemcy. Jednakże większość Żydów żyła poniżej granicy ubóstwa. Wielu z nich nie stać było na zaspokojenie podstawowych potrzeb. W ich mieszkaniach nie było prądu, mimo że Biłgoraj został zelektryfikowany pod koniec lat 20. XX wieku.

Żydzi ortodoksyjni ubierali się w długie, czarne płaszcze zapięte pod szyję, tzw. "chałaty". Nosili czarne czapki, tzw. "jarmułki". Pod koniec XIX w. większość biłgorajskich Żydów ubierała się tak samo jak Polacy.

W okolicach Biłgoraja Żydzi uroczyście obchodzili dwa święta - Szabat (zwany tu "Szabasem") i tzw. "Kuczki". Podczas świąt nie wolno im było wykonywać żadnego wysiłku fizycznego - służyły im wtedy biedne, katolickie kobiety pochodzące z oddalonej o 5 km wsi Rapy. Wszystkie ważne wydarzenia, takie jak śluby, nie odbywały się w Biłgoraju, lecz w Lublinie lub Warszawie. Biłgorajscy Żydzi, oprócz nabożeństw odbywających się w synagodze, codziennie uczęszczali na modlitwy odbywające się w prywatnych domach.

W Biłgoraju istniał dwór cadyka Mordechaja Rokeascha, który przyciągał do miasta wielu chasydów. Była tu duża synagoga (tzw. "bożnica"), mykwa, żydowska szkoła, a od 1909 r. działała drukarnia ksiąg hebrajskich.

W 1939 r., podczas wycofywania się z Biłgoraja wojsk sowieckich, część Żydów uciekła do ZSRR. Niektórzy wyjechali do USA lub Palestyny (dzisiejszy Izrael). W czerwcu 1940 r. Niemcy utworzyli w miasteczku getto, w którym początkowo zamykano Żydów z całej okolicy. W szczytowym okresie funkcjonowania przebywało w nim ponad 2 500 Żydów. Od kwietnia 1941 r. rozpoczęła się stopniowa wywózka z getta, głównie do Sonderkommando Belzec der Waffen-SS w Bełżcu, ale również do gett przejściowych w Goraju i Tarnogrodzie. Łącznie wymordowano do tego czasu ok. 1000 Żydów.

Od 2 listopada 1942 r. getto zaczęło się z powrotem zapełniać, na skutek realizacji Operacji "Reinhard", dla której Biłgoraj był lokalnym punktem zbornym. Najpierw skomasowano w Biłgoraju Żydów z całej okolicy, mordując wielu z nich od razu po drodze, a następnie wyprowadzono większość z nich jedną, zwartą kolumną do Zwierzyńca, skąd odjechali do obozu zagłady w Bełżcu. W getcie pozostała jeszcze niewielka liczba żydowskich rzemieślników, potrzebnych do pracy w miejscowych zakładach, których zamordowano w styczniu 1943 r. ostatecznie likwidując getto.^[2]

Dwie żydowskie rodziny uratował biłgorajski leśniczy Jan Mikulski, który przechowywał je przez cały czas okupacji.

[edytuj] Przemysł

Dawna elektrownia

Biłgoraj jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, jednym z największych w województwie lubelskim. Istnieje tu 5 dużych zakładów przemysłowych:

Black Red White - produkcja mebli (znajduje się tu siedziba firmy; jest to jeden z największych producentów mebli w kraju)
Model - produkcja opakowań z tektury falistej
Ambra - produkcja win (znajduje się tu siedziba firmy; jest to największy producent win w Europie Środkowej)
PolSkone - produkcja okien i drzwi
Mewa - produkcja bielizny (znajduje się tu siedziba firmy).

Ponadto w mieście istnieje wiele mniejszych przedsiębiorstw przemysłowych (głównie przemysł spożywczy i lekki) i usługowych.

Zanieczyszczenie miasta jest bardzo małe. W Biłgoraju znajduje się jedna z najnowocześniejszych w Europie ciepłowni, dzięki czemu emisja gazów i pyłów do atmosfery jest niewielka. Ponadto znajduje się tu nowoczesna oczyszczalnia ścieków.

[edytuj] Infrastruktura i transport

Biłgoraj znajduje się na skrzyżowaniu dwóch dróg wojewódzkich:

835 łącząca Lublin z Przemyślem
858 łącząca Stalową Wolę z Zamościem

Przez Biłgoraj przebiega towarowa Linia Hutnicza Szerokotorowa (tzw. szeroki tor) łącząca kraje byłego ZSRR z Górnym Śląskiem. ^[3] W Biłgoraju znajduje się stacja PKP i siedziba lokalnego oddziału PKS.

[edytuj] Turystyka

Miasto jest siedzibą lokalnego oddziału PTTK. Informacji można zasięgnąć w punkcie informacji turystycznej przy ul. Kościuszki (w budynku dawnej Szkoły Podstawowej nr 2).

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Skansen "Zagroda sitarska"

Biłgoraj jest dobrą bazą wypadową na Roztocze i Puszczę Solską. W granicach osiedla Bojary znajduje się rekreacyjny zalew.

[edytuj] Muzea, skanseny

W położonym w centrum miasta skansenie "Zagroda sitarska" znajduje się budynek mieszkalny, stajnia, wozownia, pełne wyposażenie chałupy biłgorajskiego sitarza z początku XIX w. Obecnie planowana jest budowa dużego centrum rekreacyjnego, które ma archiekturą naśladować XIX-wieczny Biłgoraj (miał by tu istnieć park wodny, duża hala sportowa i wiele innych podobnych obietów).

W Biłgoraju działa Muzeum Regionalne.

[edytuj] Architektura

W mieście istnieje kilka zabytkowych kościołów:

Neobarokowy kościół pw. Trójcy Świętej Wniebowzięcia NMP z pierwszej połowy XVII w.;
Kościół pw. św. Jerzego z drugiej połowy XVII w.;
Franciszkański zespół poklasztorny - kościół z początku XX w., nieczynny klasztor, dzwonnica, kaplica w miejscu objawienia się św. Marii Magdaleny.

Znajdują się tu także dwie murowane kapliczki z 1917 r. - jedna znajduje się przy ul. Lubelskiej, druga przy ul. Moniuszki. Natomiast przy ul. Zamojskiej zwraca uwagę XIX-wieczna figura św. Jana Nepomucena, patrona biłgorajskich sitarzy.

Dla architektury centrum Biłgoraja charakterystyczne są drewniane, niewielkie domy. Niektóre z nich pochodzą jeszcze z XIX w. Obecnie wiele z nich pełni funkcje usługowe.

[edytuj] Miejsca pamięci

W mieście znajduje się 11 pomników:

Krzyż w miejscu egzekucji 64 partyzantów na Rapach - Droga Straceń
Krzyż poświęcony ofiarom UB i NKWD - ul. Poprzeczna
Obelisk poświęcony poległym żołnierzom polskim walczącym o Biłgoraj w 1939 r.
Obelisk poświęcony żołnierzom AK i BCh - Plac Solidarności
Pomnik Józefa Dechnika - ul. Kościuszki
Pomnik powstańców listopadowych - ul. Zamojska
Pomnik patriotów polskich straconych w latach 1939 - 1944 - ul. Zamojska
Pomnik Henryka Dąbrowskiego - Park Solidarności
Pomnik Ignacego Krasickiego - ul. Kościuszki
Pomnik żołnierzy polskich walczących podczas II wojny światowej - Plac Wolności
"Pomnik dziękczynienia" za 2000 lat chrześcijaństwa - Plac Wolności

[edytuj] Inne obiekty zabytkowe

Dwa z czterech biłgorajskich cmentarzy - jeden, rzymskokatolicki przy ul. Lubelskiej, i drugi - żydowski przy ul. Marii Konopnickiej, posiadają znaczną wartość historyczną.

Warto odwiedzić park "Różnówka" - pozostałość po rezydencji Stanisława Nowakowskiego.

[edytuj] Baza hotelowa

W Biłgoraju turystom swoje usługi oferuje hotel "DoDo", hotel przy Nadleśnictwie i motel "Pod Gajem", wszystkie dwugwiazdkowe.

[edytuj] Szlaki turystyczne

Biłgoraj jest węzłem sześciu szlaków turystycznych:

Szlak Roztoczański
- Szlak pieszy, trasa: Zwierzyniec - Żelebsko - Biłgoraj - Bidaczów Stary
Szlak Puszczański
- Szlak pieszy, trasa: Górecko Kościelne - Edwardów - Biłgoraj
Szlak Białej Łady
- Szlak rowerowy, trasa: Biłgoraj - Żelebsko - Wola Kątecka - Nadrzecze - Biłgoraj
Szlak "Wzgórze Polak - Pogranicze regionów
- Szlak rowerowy, trasa: Biłgoraj - Żelebsko - Lipowiec - Wzgórze Polak
Niebieski szlak rowerowy
- Trasa: Biłgoraj - Smólsko - Markowicze - Pisklaki - Osuchy
Niebieski szlak rowerowy
- Trasa: Biłgoraj - Sól - Dąbrowica - Ujście

[edytuj] Kultura

W Biłgoraju działają:

Biłgorajskie Centrum Kultury + kino ^[4]
Młodzieżowy Dom Kultury
Muzeum regionalne
Fundacja "Kresy 2000" ^[5]

Co roku odbywają się imprezy kulturalne nazywane "Żałosne" i "Radosne". Inscenizują one tradycyjne witanie i żegnanie sitarzy, którzy w XIX w. wyjeżdżali handlować sitami. Ponadto, co roku odbywa się Ogólnopolski Festiwal Piosenki religijnej "Soli-Deo". W 2002 r. w Biłgoraju kręcono zdjęcia do autorskiego filmu "Motór" Wiesława Palucha. ^[6]

[edytuj] Sport

Kryta pływalnia

W mieście działa osiem klubów sportowych:

UKS Piątka Biłgoraj
Klub Sportowy "Basket" Biłgoraj
BKS Łada Biłgoraj Strona klubu
Fudokan Karate klub
Automobilklub biłgorajski
Ludowy Klub Sportowy "Znicz".
Młodzieżowy Klub Sportowy MKS Biłgoraj Strona klubu
Biłgorajski Klub Sportowy "Szóstka" Strona klubu

Biłgoraj jest zalążkiem karate tradycyjnego na Lubelszczyźnie. W mieście znajduje się autodrom z torem kartingowym, stadion, kryta pływalnia, ściana wspinaczkowa, strzelnica sportowa, planowana jest budowa hali sportowej.

[edytuj] Współpraca międzynarodowa

Biłgoraj jest stowarzyszony z 6 miastami partnerskimi:

Biłgorajskie szkoły często biorą udział w projektach międzynarodowych. Celem współpracy międzynarodowej jest głównie poznawanie stowarzyszonych krajów, a także wymiana doświadczeń i współpraca kulturowa.

[edytuj] Znane osoby związane z Biłgorajem

Andrzej Piekarczyk - członek kabaretu OT.TO
Andrzej Wąsek - profesor prawa karnego, przewodniczący Komisji do Spraw Reformy Prawa Karnego przy Prezydencie RP
Grzegorz Kurczuk - w latach 2002 - 2004 minister sprawiedliwości RP
Isaac Bashevis Singer - laureat nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1978
Józef Dechnik - w latach 70. XX w. sekretarz KC PZPR
Justyna Bąk - rekordzistka świata w biegu na 1500 m z przeszkodami
Kazimierz Węgrzyn - piłkarz, reprezentant Polski w latach 90. XX w.
Konrad Bartoszewski - pisarz, legendarny dowódca oddziału partyzanckiego z czasów II wojny światowej
Stefan Knapp - artysta-plastyk
Stefan Szmidt - aktor
Urszula Kozioł - poetka
Pasjonaci- zespół hip-hopowy.

[edytuj] Religia

Kościół pw. Trójcy Świętej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Kościół pw. św. Jerzego

Kościół pw. św. Marii Magdaleny

Biłgoraj leży na terenie diecezji zamojsko-lubaczowskiej.

W Biłgoraju istnieją 4 kościoły rzymskokatolickie:

Kościół pw. Trójcy Świętej Wniebowzięcia NMP (pot. zwany "duży", ul. 3-go Maja), jest siedzibą dekanatu Biłgoraj Północny
Kościół pw. św. Jerzego (pot. zwany "mały", ul. Kościuszki)
Kościół pw. św. Marii Magdaleny (ul. Tarnogrodzka) - jest siedzibą dekanatu Biłgoraj Południowy
Kościół pw. Chrystusa Króla (ul. Polna)

Obecnie trwa budowa nowego kościoła, który ma być pomnikiem Jana Pawła II. Dawniej w Biłgoraju istniała cerkiew unicka, bożnica żydowska i zbór kalwiński.

Według podań, w miejscu gdzie dziś znajduje się kościół pw. św. Marii Magdaleny miało miejsce jej objawienie. Dziś to miejsce jest celem pielgrzymek.

Na terenie miasta znajdują się 4 cmentarze:

Cmentarz rzymskokatolicki i lapidarium sztuki cmentarnej przy ul. Lubelskiej
Cmentarz rzymskokatolicki przy Al. Jana Pawła II
Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Batorego
Cmentarz żydowski przy ul. Konopnickiej ^[7]

Dawniej w Biłgoraju istniały jeszcze dwa cmentarze żydowskie. Lokalizacja pierwszego nie jest znana, drugi znajdował się przy dzisiejszym skrzyżowaniu ul. Długiej z ul. Partyzantów. Został on zdewastowany przez hitlerowców, a macewy zostały użyte do budowy dróg.

Zobacz też: akapit "Żydzi biłgorajscy" w sekcji Historia.

[edytuj] Szkolnictwo

[edytuj] Przedszkola

Przedszkole nr 1 - ul. Długa 84
Przedszkole nr 2 - Al. 400-Lecia 54
Przedszkole nr 3 - ul. Sienkiewicza 17
Przedszkole nr 4 - ul. Przemysłowa 50

[edytuj] Szkoły podstawowe

Szkoła podstawowa nr 5

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Sługi Bożego Księdza Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego - ul. 3-go Maja 3
Szkoła Podstawowa nr 3 - ul. Sienkiewicza 6 (wchodzi w skład Miejskiego Zespołu Szkół)
Szkoła Podstawowa nr 4 - ul. Polna 3a Strona szkoły
Szkoła Podstawowa nr 5 im. Ks. Jana Twardowskiego - ul. Nadstawna 62a

[edytuj] Gimnazja

Gimnazjum nr 1 im. Świętej Jadwigi Królowej - ul. Kościuszki 41
Gimnazjum nr 2 - ul. Nadstawna 62A Strona szkoły
Gimnazjum nr 3 - ul. Sienkiewicza 6 (wchodzi w skład Miejskiego Zespołu Szkół)

[edytuj] Szkoły ponadpodstawowe

Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej - ul. Kościuszki 98 Strona szkoły
Medyczne Studium Zawodowe - ul. Kościuszki 117

[edytuj] Zespoły szkół

Katolickie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Jana Pawła II - ul. Krzeszowska 1 Strona szkoły
Zespół Szkół Ogólnokształcących - ul. Kościuszki 41/47 (LO im. ONZ z internatem) + Powiatowe Gimnazjum nr 2) Strona szkoły
Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących im. Józefa Dechnika - ul. Cegielniana 24 (Powiatowe Gimnazjum nr 1 + Liceum Ogólnokształcące + technikum z internatem) Strona szkoły
Zespół Szkół Leśnych - ul. Polna 3 Strona szkoły
Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących (z internatem) - ul. Przemysłowa 23 Strona szkoły

[edytuj] Inne placówki oświaty

Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia - ul. Kościuszki 96
Filia Uniwersytetu im. Marii-Curie Skłodowskiej - ul. por. Konrada "Wira" Bartoszewskiego 10 Strona kolegium

[edytuj] Media

W Biłgoraju działa tygodnik "NOWa gazeta biłgorajska". Samorząd miasta wydaje gazetkę "Tanew" i prowadzi Biłgorajską telewizję kablową.

[edytuj] Bibliografia

400 lat Biłgoraja - Jerzy Markiewicz, Ryszard Szczygieł, Walerian Bugała, Wiesław Śladkowski; Biłgoraj 1978 r.
Dzieje Biłgoraja - Jerzy Markiewicz, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladowski; Lublin 1985 r.
Powiat biłgorajski - Artur Bata, Hanna Lawera, Tomasz Brytan; Krosno 2000 r., ISBN 83-88065-50-5
Powiat biłgorajski - Skarby przyrody i kultury - Biłgoraj 2003 r., ISBN 83-918670-1-3