Alberta (prowincja Kanady)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Alberta


Flaga Alberty	Godło Alberty

Dewiza: Fortis et Liber (Silny i Wolny)

Język urzędowy

angielski

Stolica

Edmonton

Największe miasto

Calgary

Premier

Ed Stelmach

Gubernator porucznik

Norman Kwong

Reprezentacja w parlamencie
- przedst. w Izbie Gmin
- przedst. w Senacie

26
6

Powierzchnia
Całkowita
• Ziemia
• Woda

2006
661 848 km²
661 848 km²
2,95%

Ludność
• Całkowita (2001)
• Gęstość

3 064 249
4,63 os./km²

Akces po Konfederacji

rok - 1905 (jako dziesiąta)

Strefa czasowa

UTC -7

Informacja pocztowa
• Kod pocztowy
• ISO 3166-2
• Skrót pocztowy
• Pierwsza litera kodu

403, 780
CA-AB
AB
T

Strona internetowa

www.gov.ab.ca

Oficjalne symbole prowincjonalne

Alberta – prowincja Kanady. Alberta graniczy z prowincjami, od zachodu z Kolumbią Brytyjską, od wschodu z Saskatchewan, z Terytoriami Północno-Zachodnimi na północy i ze stanem USA Montana od południa.

Nazwa Alberta odnosząca się wcześniej do dystryktu Alberta została wybrana dla upamiętnienia księżniczki Louise Caroline Alberta Windsor czwartej córki królowej Wiktorii.

[edytuj] Struktura polityczna prowincji

Zgodnie z zasadami organizacji prowincji w Kanadzie, władze ustawodawczą sprawuje Parlament Alberty Legislative Assembly of Alberta, a władzę wykonawczą Rząd Alberty Government of Alberta z premierem na czele Prime Minister of Alberta. Przedstawicielem głowy państwa monarchy Kanady jest gubernator porucznik Lieutenant Governor of Alberta.

[edytuj] Gubernator porucznik Alberty

Gubernator porucznik jest przedstawicielem głowy państwa, monarchy Kanady w prowincji. Choć gubernator mianowany jest przez monarchę, następuje to automatycznie po rekomendacji premiera Alberty. Funkcje gubernatora porucznika są czysto honorowe i ceremonialne, choć teoretycznie może on wpływać na kształt polityki prowincjonalnej.

[edytuj] Parlament Alberty

Parlament Alberty Legislative Assembly of Alberta składa się współcześnie z 83 deputowanych Members of Legislative Assembly w skrócie MLA. Wybierani są oni w 83 jednomandatowych okręgach wyborczych. Partia zdobywająca większość w parlamencie tworzy rząd prowincjonalny, a jej przewodniczący zostaje premierem Alberty. Druga partia w parlamencie otrzymuje status oficjalnej opozycji.

W obecnej kadencji parlamentu miejsca w parlamencie podzielone są następująco:

Progressive Conservative Party of Alberta – 61
Liberal Party of Alberta – 17
New Democratic Party – 4
Alberta Alliance – 1

Po dane historyczne na temat składu parlamentów zobacz Zgromadzenie Legislacyjne Alberty

[edytuj] Rząd Alberty

Rząd Alberty składa się z szeregu ministerstw i agencji zajmujących się całością spraw będących w gestii prowincji.

Ministry of Aboriginal Affairs and Northern Development – Ministerstwo do spraw Indiańskich i rozwoju terenów północnych
Ministry of Agriculture, Food and Rural Development – Ministerstwo rolnictwa, gospodarki żywnościowej i rozwoju terenów wiejskich.
Ministry of Children's Services – Ministerstwa do spraw dzieci.
Ministry of Community Development – Ministerstwo samorządów.
Ministry of Economic Development – Ministerstwo rozwoju gospodarczego.
Ministry of Energy – Ministerstwo energetyki.
Ministry of Environment – Ministerstwo ochrony środowiska.
Ministry of Finance – Ministerstwo finansów.
Ministry of Gaming – Ministerstwo gier liczbowych.
Ministry of Government Services – Ministerstwo usług rządowych.
Ministry of Health and Wellness – Ministerstwo zdrowia.
Ministry of Human Resources and Employment – Ministerstwo pracy i spraw socjalnych.
Ministry of Infrastructure – Ministerstwo infrastruktury prowincjonalnej.
Ministry of Innovation and Science – Ministerstwo nauki i techniki.
Ministry of International and Intergovernmental Relations – Ministerstwo do spraw kontaktów z rządami innych prowincji.
Ministry of Justice and Attorney General – Ministerstwo sprawiedliwości i prokurator generalny.
Ministry of Learning – Ministerstwo edukacji.
Ministry of Municipal Affairs – Ministerstwa spraw komunalnych.
Ministry of Revenue – Ministerstwo skarbu prowincjonalnego.
Ministry of Seniors – Ministerstwo do spraw ludzi starszych.
Solicitor General – Ministerstwo bezpieczeństwa wewnętrznego.
Ministry of Sustainable Resource Development – Ministerstwo zasobów naturalnych.
Ministry of Transportation – Ministerstwo transportu.

[edytuj] Premier Alberty

Premier Alberty jest szefem rządu prowincjonalnego w Albercie. Posiada on bardzo szerokie uprawnienia, pozwalające prowadzić skuteczne rządy, jeśli tylko ma zapewnione poparcie w parlamencie. Premierem zostaje lider partii zdobywającej większość w parlamencie. Jeśli z jakiś powodów, w czasie trwania sesji parlamentu przewodniczący rządzącej partii zostaje zmieniony, następuje automatyczna zmiana na stanowisku premiera prowincji.

[edytuj] Podział administracyjny prowincji

Zobacz: lista jednostek samorządowych w Albercie.

[edytuj] Ukształtowanie terenu

Albertę można podzielić na trzy geograficznie zróżnicowane obszary:

Góry Skaliste: Wysokie i strzeliste góry rozciągające się południkowo wzdłuż zachodniej granicy prowincji. Zbocza w dolnych partiach porośnięte są sosnowymi lasami, zaś wyższe składają się ze skał i piargów. W górach skalistych znajduje się duża ilość trudnodostępnych dolin. Najwyższymi szczytami znajdujących się w Albercie są:

Athabaska – 4151 m

Robson Peak – 3954 m

Fyel – 3603 m

Preria: niemal płaskie, i całkowicie pozbawione drzew obszary, oryginalnie porośnięte wysoką trawą, dziś używane jako wysokiej jakości pola orne lub pastwiska.
Tereny północne: zalesione oraz bagniste, posiadające typowe cechy tajgi.

[edytuj] Wody śródlądowe

Choć udział wód śródlądowych w powierzchni całkowitej Albert wynosi nieco poniżej 3%, to z wyjątkiem jej południowych obszarów, jej teren może być uznany za dobrze nawodniony. W górach skalistych biorą swój początek liczne potoki, które zasilają system większych rzek przecinających nizinną część prowincji. Do największych z nich należą Red River, South Saskatchewan River, North Saskatchewan River, Athabaska River, Peace River, Liard River. Do większych jezior należą Jezioro Athabaska lezące na granicy z Saskatchewan i Małe Jezioro Niewolnicze.

[edytuj] Klimat

Klimat w Albercie kształtowany jest przez dwa czynniki – bliskość wysokich gór o ukształtowaniu południkowym oraz brak naturalnej zapory oddzielającej teren od arktycznej części kontynentu. Drugi fakt powoduje srogie i mroźne zimy. Obecność wysokich gór powoduje istnienie wiatrów halnych zwanych tam chinook wind. Wiatry te potrafią przynieść gwałtowane zmiany pogody ze wzrostami temperatury do kilkanaście stopni w skali Celsjusza w czasie zaledwie kilku godzin.

Ze względu na dużą rozciągłość południkową Alberty, występują w niej trzy strefy klimatyczne.

W strefie południowej panuje klimat umiarkowany. Raczej ciepłe, a nawet upalne lata i mroźne zimy z temperaturami średnimi od -8,9°C do -9,8°C.
W strefie środkowej ze względu na mniejszy wpływ wiatrów halnych klimat ma charakter ustabilizowany. Względnie ciepłe lata i mroźne zimy z średnimi temperaturami -12,1°C.
W strefie północnej panuje klimat subartktyczny. Chłodne lata i bardzo mroźne zimy z średnimi temperaturami -13,8°C.

[edytuj] Zasoby naturalne

Obok doskonałej ziemi ornej największym bogactwem Alberty są bogate pokłady ropy naftowej i węgla kamiennego. 58% powierzchni prowincji jest zalesione.

[edytuj] Gospodarka prowincji

Współcześnie najistotniejszą dziedziną gospodarki Alberty jest uzyskiwanie i przetwarzanie ropy naftowej i gazu ziemnego. Dziedzina ta decyduje o sile gospodarki prowincjonalnej, lecz także uzależnia ją od wahań cen na światowych rynkach.

Do pozostałych dziedzin gospodarki Alberty należą:

Rolnictwo – głównie produkcja zbóż i hodowla bydła. Całkowity areał ziemi uprawnej w Albercie wynosi ponad 20 milionów hektarów. Alberta wytwarza 22% całej produkcji rolnej Kanady. W 2001 całkowity dochód rolnictwa Alberty wyniósł 8,3 miliarda dolarów.
Leśnictwo i przemysł drzewny – rocznie wycinanych jest ok. 23 milionów metrów sześciennych drewna. Całkowity dochód przemysłu drzewnego wynosi ok. 4 miliardów dolarów.
Górnictwo węglowe – obok ropy naftowej i gazy ziemnego, węgiel kamienny jest najważniejszych zasobem naturalnym prowincji.
Energetyka – w Albercie generowane jest 80% całej produkcji energii w Kanadzie. Większość pochodzi z elektrowni węglowych.
Telekomunikacja – Alberta dobrze rozbudowaną infrastrukturę telekomunikacyjną. Ma najwyższą średnią w wyposażeniu gospodarstw domowych w sprzęt telekomunikacyjny w całej Kanadzie. Według danych z 2001 99% gospodarstw posiada telefon, 51% telefon komórkowy, 63% komputer i 65% dostęp do Internetu. W usługach telekomunikacyjnych zatrudnienie znajduje 17 tysięcy pracowników. Telekomunikacja generuje roczny dochód 5,8 miliarda dolarów.
Turystyka – w Albercie znajduje się ponad 300 parków narodowych i wiele ośrodków wypoczynkowych i rekreacyjnych. W turystyce pracuje ponad 100 tysięcy osób. Ta dziedzina gospodarki generuje roczny dochód 5,2 miliarda dolarów.

[edytuj] Historia prowincji

Alberta powstała w 1905 wraz z jej wydzieleniem z Terytoriów Północno-Zachodnich. Historia jej terenów jest jednak dużo starsza. Najpierw przez tysiące lat była terenem migracji i tworzenia się kultur indiańskich, a następnie od połowy XVIII w. teren eksploracji łowieckich i handlowych kompanii, najpierw francuskiej La Compagnie du Nord, potem brytyjskich Północno-Zachodniej i Kompanii Zatoki Hudsona. Od 1867, daty przyłączenia wszystkich terenów będących po zarządem kompanii do Konfederacji Kanady, tereny Alberty zwane wtedy dystrykt Alberta, wchodzi w okres gwałtownej kolonizacji. W ciągu niespełna czterdziestu lat ludność regionu z niewiele ponad tysiąca osób wzrosła do niemal 400 tysięcy. Wobec tego, Rząd Federalny zdecydował o przekształceniu rejonu w samodzielną prowincję. W ciągu stu lat swej historii prowincja, przechodząc przez politycznie burzliwe okresy, z kraju typowo rolniczego stała się nowoczesnym, bogatym i prężnym rejonem Kanady.

Więcej w artykule głównym: historia Alberty.