Witte Roos
De Witte Roos (Duits: die Weiße Rose) was een Duitse verzetsbeweging tijdens de Tweede Wereldoorlog. De groep riep op tot geweldloos verzet tegen het Nazi-regime. De groep bestond uit vijf studenten (Willi Graf, Christoph Probst, Alexander Schmorell, Hans Scholl en Sophie Scholl) en enkele professoren, onder wie Kurt Huber en Carl Muth van de Universiteit van Mūnchen die tussen juni 1942 en februari 1943 zes anti-oorlogspamfletten drukten en verspreidden in het zuidelijke deel van Duitsland.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis van de Witte Roos
In 1939 werden Hans en Sophie Scholl al eens gearresteerd door de Gestapo op verdenking van lidmaatschap van een illegale jeugdorganisatie. Alle jeugdorganisaties behalve de Hitlerjugend waren illegaal verklaard door de nazi's.
De eerste vier pamfletten werden verspreid tussen juni en juli 1942. De beweging kreeg navolging in Hamburg waar een aparte afdeling van de Witte Roos werd opgericht. Tijdens de zomer van 1942 viel de groep stil omdat drie leden in dienst werden opgeroepen om aan het Oostfront te vechten. In oktober 1942 keerden ze echter terug, vastbesloten om de Witte Roos te laten uitgroeien tot een permanente verzetscel. Een ontmoeting met een vertegenwoordiger van de actieve verzetsbeweging het Rode Orkest werd opgezet met het oog op een nauwere samenwerking met het eigenlijke verzet.
In januari 1943 werd een nieuw pamflet van de Witte Roos verspreid. Op 13 januari 1943 groeide een toespraak van de plaatselijke nazi-gouwleider aan de Universiteit van München uit tot de eerste studentendemonstratie tegen de nazi's in München.
Begin februari ging de groep over tot het kalken van leuzen tegen de nazi's op de universiteitsmuren. Op 18 februari 1943, kort na de nederlaag van de Duitse troepen in Stalingrad, verspreidden Hans en Sophie Scholl het laatste pamflet ("De afrekeningsdag is gekomen, de dag waarop de Duitse jeugd zal afrekenen met de meest verbijsterende tirannie die ons volk ooit heeft moeten verdragen. In naam van het gehele Duitse volk vragen we aan Adolf Hitler de teruggave van onze persoonlijke vrijheid, het meest waardevolle bezit der Duitsers..." van de Witte Roos handmatig in de Universiteit van München. Daar werden ze echter betrapt door de conciërge (die lid was van de NSDAP), gearresteerd en overgebracht naar het hoofdkwartier van de Gestapo. Christoph Probst werd de dag erop gearresteerd, de rest van de groepsleden iets later. Hans en Sophie verzwegen aan hun ondervragers de namen van de andere groepsleden.
Op 22 februari 1943 werd het proces tegen Sophie en Hans Scholl gehouden. Rechter Roland Freisler, de president van het Volksgerichthof, kwam speciaal uit Berlijn om hen te berechten. Het proces werd achter gesloten deuren gehouden en beiden werden samen met Christoph Probst tot de guillotine veroordeeld. Alledrie arriveerden zij gewond op de zitting, omdat zij al enkele dagen door de Gestapo waren mishandeld, in een mislukte poging achter de namen van de andere leden te komen. De doodstraf werd diezelfde dag nog voltrokken. Seconden voor zijn executie riep Christoph nog "We zien elkaar over enkele minuten terug!" waarop Hans antwoordde "Lang leve de vrijheid!". Op 19 april werden Kurt Huber, Willi Graf en Alexander Schmorell ter dood veroordeeld.
Hans en Sophie werden op 24 februari begraven op het Perlach-kerkhof ten zuiden van München. Graffiti met de leuze: "Und ihr Geist lebt trotzdem weiter!" verscheen op de muren van het dorpje.
[bewerk] Eerbetoon
Het belangrijkste plein voor het hoofdgebouw van de Universiteit van München draagt de naam Geschwister-Scholl-Platz, als eerbetoon aan de protestbeweging. De andere zijde van dit plein heet naar Kurt Huber, de inspirator van de Witte Roos, Professor-Huber-Platz.
Sophie Scholl kreeg een eigen gedenkplaat op de Franz-Joseph-Strasse in München.
[bewerk] Boek
Inge Scholl, de zus van Hans en Sophie, heeft het verhaal van haar broer en zus en Die weiße Rose later opgeschreven. Het boek is vernoemd naar de verzetsgroep.
[bewerk] Verfilmingen
Er zijn verscheidene films gemaakt met de beweging als onderwerp:
- Die Weisse Rose (1982) van Michael Verhoeven
- Fünf letzte Tage (1982) van Percy Adlon
- Sophie Scholl - die letzten Tage (2005) van Marc Rothemund
Die laatste film is grotendeels gebaseerd op de transcripties van de ondervragingen en het proces die zich voordien in de archieven van de DDR bevonden. Op het filmfestival van Berlijn werden de regisseur en de hoofdactrice (Julia Jentsch) bekroond met een Zilveren Beer.
