Stephen Jay Gould
Stephen Jay Gould (New York 10 september 1941 - 20 mei 2002) was een Amerikaans paleontoloog, geoloog en evolutiebioloog. Hij is vooral bekend geworden om zijn essays en populair-wetenschappelijke boeken, met name over evolutie. In Nederland werd hij ook bekend door zijn deelname aan de televisieserie Een schitterend ongeluk.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Stephen Jay Gould is afkomstig uit een socialistisch joods gezin. Hij nam niet deel aan de georganiseerde religie. Wel zette hij zich in tegen racisme en de Vietnamoorlog.
Vanaf 1967 werkte hij aan Universiteit van Harvard, vanaf 1973 als professor in de geologie. In 1972 stelde hij samen met Niles Eldredge de theorie van het punctuated equilibrium voor.
In 1982 werd een zeldzame, bijna altijd fatale, vorm van kanker (peritoneum mesothelioma) bij hem geconstateerd, een ziekte die hij echter overwon. In 1996 publiceerde hij een boek over zijn gevecht met deze ziekte (Death & Horses: two cases for the primacy of variation, Case One).
Zijn oudste zoon Jesse lijdt aan autisme, wat hem inspireerde tot het boek The Mismeasure of Man.
In 2002 overleed hij aan een andere vorm van kanker dan waar hij in 1982 aan leed.
[bewerk] Essayist
Stephen Jay Gould is vooral bekend geworden door zijn artikelen in het tijdschrift Natural History, die regelmatig als bundel werden uitgegeven. Daarnaast schreef hij ook populair-wetenschappelijke boeken. In zijn werken verdedigde hij de evolutietheorie. Hij bestreed het creationisme en benoemde wetenschap en religie als niet-overlappende terreinen (NOMA: Non Overlapping Magisteria).
Zijn publicaties riepen soms weerstand op bij andere evolutiebiologen, vooral bij degenen met wie hij eerder ruzie had gehad. Stephen Jay Gould was niet geporteerd van de sociobiologie en de daarvan afgeleide evolutionaire psychologie. Zijn kritiek op de sociobiologie (en de nadruk daarin op de - evolutionaire - selectie van genen), betrof dat hierin naar zijn mening te weinig aandacht was voor selectie op hogere niveaus, o.m. op het niveau van soorten. Verdedigers van de sociobiologie en evolutionaire psychologie als Richard Dawkins, Daniel Dennett en Steven Pinker vielen Gould weer aan, o.a. in The Blind Watchmaker (Dawkins) en Darwin's Dangerous Idea (Dennett). Samen met Richard Lewontin bracht Gould het begrip spandrel (zwik) in zwang voor een eigenschap van een organisme waar niet op geselecteerd wordt, maar dat een noodzakelijk gevolg is van andere eigenschappen.
In zijn boek Wonderful Life bespreekt Gould de fossielen die gevonden zijn in de Burgess Shale. Hij vindt daartussen vele volstrekt andere bouwplannen van organismen dan die tegenwoordig voorkomen. Zijn conclusie is dat als de evolutie nogmaals zou plaatsvinden, dat de kans zeer klein is dat de huidig voorkomende phyla weer zouden overleven: evolutie is onvoorspelbaar. In dat boek prijst hij Simon Conway Morris, die in de jaren '70 als promotie-onderzoek de fossielen van de Burgess Shale classificeerde. Opmerkelijk genoeg publiceerde Conway Morris in 2003 het boek Life's Solution waarin hij stelt dat het leven vanwege convergente evolutie noodzakelijk evolueert tot levensvormen zoals wij die kennen [1] .
[bewerk] Bibliografie
Enkele boeken die Stephen Jay Gould heeft gepubliceerd, zie ook www.stephenjaygould.org/bibliography.html
- 1985, The Flamingo's Smile
- 1989, Wonderful Life: The Burgess Shale and the Nature of History
- 1996, Death & Horses: two cases for the primacy of variation, Case One
- 1998, Questioning the Millennium
- 2002, The Structure of Evolutionary Theory
[bewerk] Externe links
- http://www.stephenjaygould.org/ (deze site lijkt (soms) onbereikbaar maar is nog wel terug te vinden op web.archive.org)
- http://www.popular-science.net/news/gould.html
- http://www.geolsoc.org.uk/template.cfm?name=Gould
- Scherp popularisator bracht evolutie tot leven (nrc)
[bewerk] Noten
- ↑ Simon Conway Morris (2003). Life's Solution : Inevitable Humans in a Lonely Universe. Zie o.a. voor een beschrijving: http://www.curezone.com/books/best/book.asp?ID=692
