La Malinche
La Malinche (ong. 1502 - 1529), ook bekend als Doña Marina of bij haar Nahuatl naam Malinalli Tenepal of Malintzin , was een Indiaanse, waarschijnlijk Azteekse vrouw, die bekend werd als geliefde van de Spaanse conquistador Hernán Cortés. Ze speelde een belangrijke rol als tolk en adviseur en was de moeder van Cortés' zoon Martín. La Malinche wordt in het hedendaagse Mexico beschouwd als verraadster, maar ook als symbolische moeder van het Mexicaanse volk.
Malinalli werd als kind door Azteekse kooplieden verhandeld, en kwam in handen van een Maya hoofdman. Deze gaf haar in 1519 samen met 19 andere vrouwen aan Cortés. Ze sprak Nahuatl en Yucateeks Maya, een taal die ook gesproken werd door Geronimo de Aguilar, een Spanjaard die een aantal jaren eerder op Yucatán was gestrand en door Cortés was opgepikt. Hierdoor kon zij als tolk dienen voor de Nahuatl sprekende Azteken. Tegen de tijd dat Cortés en de zijnen in Tenochtitlan waren aangekomen sprak ze inmiddels ook Spaans. Bernal Díaz beschrijft dat de Azteken Cortés Malintzé noemen, terwijl dat eigenlijk de aanspreekvorm van Malinalli is, wat aangeeft hoe zeer de twee verbonden waren. Cortés schijnt zelfs gezegd te hebben dat La Malinche na God de belangrijkste reden voor zijn succes was. In 1523 werd Martín Cortés geboren, die symbolisch als eerste mesties wordt gezien (de werkelijke eerste Mexicaanse mesties was waarschijnlijk de zoon van Gonzalo de Guerrero en een Maya vrouw). Ze vergezelde Cortés op zijn expeditie naar Honduras (1524-1526). Onderweg trouwde ze met Juan Jaramillo. Daarna verdween ze uit te geschiedenis, ze is vermoedelijk overleden rond 1529.
Het woord "malinchista" wordt door Azteekse nationalisten gebruikt voor iemand die zijn land verraadt; die zijn bloed en cultuur mengt met Europeanen. Volgens veel historici was Malinche eerder de redster van haar volk, want zonder haar als tolk waren de Spanjaarden waarschijnlijk nog vernietigender opgetreden. Bovendien heeft ze er door Martín te baren voor gezorgd dat het huidige Mexicaanse volk, dat voor 60% uit mestiezen bestaat, is ontstaan.
De vulkaan Matlalcueitl heeft "La Malinche" als bijnaam.
