Geschiedenis van Neuchâtel (kanton)
Dit artikel gaat over de Geschiedenis van het kanton Neuchâtel. Voor meer informatie over de geschiedenis van de gelijknamige stad, zie: Neuchâtel.
Inhoud |
[bewerk] Vroegste geschiedenis
Archeologische vondsten wijzen uit dat Neuchâtel reeds ver voor de Romeinse tijd bewoond werd door Keltische stammen en een aan Megalietcultuur verwant volk. De Romeinen stichtten Novum Castellum (= Nieuw Kasteel), een nederzetting die later, in de middeleeuwen uitgroeide tot de stad Neuchâtel.
[bewerk] Middeleeuwen
Tijdens de middeleeuwen werd vele steden en nederzettingen gesticht in Val de Ruz en Val de Travers, maar ook langs het Meer van Neuchâtel verrezen steden en nederzettingen, met haar karakteristieke 12de en 13de eeuwse kastelen en kerken. Sinds de 11de eeuw maakte Neuchâtel samen met de gelijknamige hoofdstad deel uit van Bourgondië en kwam daarmee in 1032 bij het Duitse Rijk. Neuchâtel vormde een graafschap en werd geregeerd door het Huis Orléans-Longueville. In 1504 werd de graven van Neuchâtel vorsten en werd het een prinsdom. In 1597 werd het graafschap Valangin met het prinsdom verenigd.
[bewerk] Reformatie
Onder bescherming van het kanton Bern voerde Guillaume Farel in 1530 de Reformatie door. Neuchâtel werd een toevluchtsoord voor vervolgde Protestanten. Omstreeks deze periode ontstond de uurwerkindustrie.
Tijdens de Vrede van Münster (1648) werd Neuchâtel als een vrij prinsdom erkend, maar bleef door een overeenkomst betreffende wederzijdse bescherming nauw met het Eedgenootschap verbonden.
[bewerk] Pruisische overheersing
In 1707 overleed Marie de Nemours, de laatste telg uit het Huis Orléans-Longueville en erfde de koning van Pruisen, Frederik I het prinsdom. Voortaan waren de koningen van Pruisen vorst van Neuchâtel. De zetel van de Pruisische koning was in het kasteel Valangin. Gedurende de 18de eeuw heersten er epidemieën als de pest in heel Europa, waaronder ook in Neuchâtel. Velen verlieten het prinsdom en vestigden zich in Pruisen. Door de pest werd de bevolking van Neuchâtel gehalveerd.
In 1774 presenteerden de gebroeders Jacquet-Droz een nieuw uurwerk, de automaat.
[bewerk] Franse Tijd
De Verlichting en de Franse Revolutie lieten Neuchâtel niet onberoerd. In 1792 verklaarde Neuchâtel zich als "hoofdzakelijk" Zwitsers en stelde zij onder bescherming van het eedgenootschap. De banden met Pruisen werden echter niet verbroken. In 1794 werd de stad La Chaux-de-Fonds bijna volledig in de as gelegd door een grote brand. In het nieuwe stadsontwerp stond een stad met brandwerende huizen en gebouwen centaal.
[bewerk] Napoleontische Tijd
In 1798 werd Zwitserland, en dus ook Neuchâtel, door Franse revolutionaire troepen bezet. In 1805 droeg Frederik Willem III van Pruisen het prinsdom Neuchâtel over aan Napoleon. Napoleon verhief zijn veldmaarschalk Louis Alexandre Berthier tot vorst van Neuchâtel. In 1813 werden de Fransen uit Neuchâtel verdreven. Koning Frederik Willem III van Pruisen deed direct aanspraak op het prinsdom. In 1814 werd de Pruisische koning opnieuw vorst van Neuchâtel. Het Congres van Wenen (1815) bevestigde Frederik Willem III als vorst. Tevens werd bepaald dat Neuchâtel zowel een Zwitsers kanton werd, alsook een Pruisisch prinsdom.
[bewerk] 19de eeuw
In 1826 begon de chocolatier Philippe Suchard zijn eerste chocoladefabriek in Serrières en legde hiermee het fundament voor de Suchardfabrieken die het bekende merk "Suchard" produceerden. In 1833 brandde de stad Le Locle volledig af. Le Locle werd nadien naar het voorbeeld van La Chaux-de-Fonds herbouwd.
In 1834 werd in de stad Neuchâtel de eerste academie geopend. In 1843 werd de eerste Synagogein La Chaux-de-Fonds geopend.
Het steeds terugkerende probleem van wateroverlast in de stad Neuchâtel werd na 1839 flink aangepakt. Er werden buizen en kanaaltjes aangelegd om het water weg te leiden.
[bewerk] Republikeinse revolutie
Na 1814 ontstond er onder de bevolking een krachtig republikeins-liberale beweging die verdere democratisering en beëindiging van de personele unie met Pruisen nastreefde. Deze beweging stond onderleiding van Numa Droz, Alexis-Marie Piaget en andere jonge revolutionairen. Een opstand in 1831 werd neergeslagen en de Pruisische gouverneur Ernst von Pfuel wist tot 1848 de orde te handhaven. Op 1 maart 1848 kwam de bevolking van Neuchâtel, onderleiding van republikeinen uit Le Locle en La Chaux-de-Fonds, in opstand tegen de Pruisische vorst. De Alpenbewoners sloten zich snel aan bij de revolutionairen en men nam de burcht van Valangin, zetel van de Pruisische vorst, in. Het volk marcheerde gezamenlijk richting Neuchâtel, dat nu bedreigd werd. Het stadsbestuur droeg daarop het bestuur over aan de revolutionairen en op 2 maart werd Alexis-Marie Piaget president van de voorlopige regering. Op 30 april kreeg Neuchâtel een nieuwe grondwet, voortaan heette Neuchâtel République et Canton de Neuchâtel. De koning van Pruisen legde zich niet bij de nieuwe situatie neer.
Van 1848 tot 1860 werd Neuchâtel geregeerd door Piaget.
[bewerk] Royalistische putsch
Zie Couppoging in Neuchâtel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In 1856 ondernamen royalistische aanhangers van de Pruisische koning een putsch. De putsch werd echter neergeslagen. De Bondsraad stuurde daarop militairen naar Neuchâtel. Dit leidde tot een woedende reactie bij de Pruisische koning Frederik Willem IV, die zich nog steeds als vorst van Neuchâtel beschouwde. De koning dreigde met militair ingrijpen, maar dit werd dankzij bemiddeling van keizer Napoleon III van Frankrijk en generaal Henri Dufour afgewend. Het Verdrag van Parijs (1857) werd gesloten. De koning van Pruisen zag af van zijn aanspraken op Neuchâtel, maar mocht wel de titel vorst van Neuchâtel blijven voeren. De rebellen die aan de putsch deelnamen verkregen amnestie. In hetzelfde jaar werd de laatste hand gelegd aan de spoorweg tussen Le Locle en Le Chaux-de-Fonds.
[bewerk] 20ste eeuw
In 1907 werd Absint in Zwitserland verboden. In Val de Travers werd deze halucinerende drank vanouds geproduceerd. De familie Pernod verliet Zwitserland en verplaatste haar fabriek naar Pontarlier in Frankrijk. De Absint-productie zorgde voorheen altijd dat de economie in en rond Val de Travers floreerde. Andere industrieën verrezen echter in het kanton. De uurwerkindustrie blijft echter de voornaamste. Daarnaast blijft akkerbouw (wijnbouw) van belang.
