Personele unie

Een personele unie is een constructie waarbij twee of meer staten hetzelfde staatshoofd hebben maar voor het overige wat betreft binnen- en buitenlands bestuur zelfstandig zijn. Een personele unie dient niet te worden verward met een federatie zoals de Verenigde Staten, die als één enkele staat wordt beschouwd.

Personele unies kunnen ontstaan door toeval (de vrouw van een koning wordt door de dood van haar vader/broer koningin van haar land van herkomst en haar kind erft dus beide landen) maar ook een verkapte vorm van annexatie zijn. Personele unies kunnen al dan niet in de wet worden opgenomen. In het laatste geval kunnen ze vrij gemakkelijk ontbonden worden als er verschillen in de erfopvolging zijn tussen de beide landen. Toen bijvoorbeeld de Nederlandse koning Willem III stierf zonder een zoon na te laten raakte het huis van Oranje-Nassau Luxemburg kwijt (Nederland en Luxemburg waren van 1815 tot 1890 door personele unie verbonden) aangezien in Luxemburg een vrouw geen troonopvolger kon zijn en in Nederland wel.

Personele unies komen voornamelijk voor in monarchieën en zijn tegenwoordig dus vrij zeldzaam. Een bekend voorbeeld is het Brits Gemenebest dat overigens slechts een ceremoniële functie vervult.

[bewerk] Voorbeelden

[bewerk] Andorra

Deels personele unie met Frankrijk sinds 1607 (de Franse president is één van de staatshoofden van Andorra).

[bewerk] België

Personele unie met Kongo-Vrijstaat van 1877 tot 1908 onder Leopold II, daarna als Belgisch Congo ingelijfd bij België tot 1960.

[bewerk] De Bourgondische en Habsburgse gebieden.

De hertogen van Bourgondië waren in hun talloze landen graaf, heer of hertog. Hun erfgenaam Karel V was in zijn gebieden, die heel Europa omspanden, Karel I, II, III, IV of V.

[bewerk] Denemarken

Personele unie met Noorwegen van 1380 tot 1536 (daarna werd Noorwegen officieel bij Denemarken ingelijfd).
De Unie van Kalmar met Noorwegen en Zweden van 1389 tot 1521.
De koningen van Denemarken waren van 1460 tot 1864 ook hertog van Sleeswijk en Holstein (Holstein viel onder het Heilige Roomse Rijk).
Personele unie met IJsland van 1918 tot 1944.

[bewerk] Engeland

Personele unie met Frankrijk tijdens de regering van Hendrik V.
Personele unie met Ierland van 1541 tot 1707.
Personele unie met Schotland van 1603 tot 1707 (daarna samengevoegd tot het koninkrijk Groot-Brittannië).

[bewerk] Frankrijk

Deels personele unie met Andorra sinds 1607 (de Franse president is één van de staatshoofden van Andorra).
Onder keizer Napoleon de eerste bestond er een personele unie met Polen en Italië.

Napoleon I was Koning van Italië en ook Groothertog van Warschau.

[bewerk] Groot-Brittannië

Personele unie met Ierland van 1170 tot 1801 (daarna samengevoegd tot het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland)
Personele unie met Hannover van 1714 tot 1801.

De koning van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland is ook het staatshoofd van Australië, Canada, Nieuw-Zeeland en diverse andere onafhankelijke staten die ooit Britse koloniën waren. De Britse koning is ook hoofd van het Gemenebest, een statenbond die een groot aantal landen, op een na allen voormalige koloniën van Groot-Brittannië, verenigd.

[bewerk] Hannover

Personele unie met Groot-Brittannië en Ierland van 1714 tot 1801.
Personele unie met het Verenigd Koninkrijk van 1801 tor 1837.

[bewerk] Heilige Roomse Rijk

Personele unie met Spanje van 1519 tot 1556.

De keizer van het Heilige Roomse Rijk der Duitse Natie was steeds een gekozen vorst die ook andere, geërfde, gebieden bestuurde. De keizers waren dus ook, afhankelijk van de keizerkeuze, keurvorsten in Duitsland of hertogen van Beieren, koningen van Bohemen en Hongarije of koningen van Spanje en Napels.

[bewerk] Hongarije

Personele unie met Oostenrijk van 1867 tot 1918 (de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie).

[bewerk] IJsland

Personele unie met Denemarken van 1918 tot 1944.

[bewerk] Ierland

Personele unie met Engeland van 1541 tot 1707.
Personele unie met Schotland van 1603 tot 1707.
Personele unie met Groot-Brittannië van 1707 tot 1801 (daarna samengevoegd tot het Verenigd Koninkrijk)
Personele unie met Hannover van 1714 tot 1801
Personele unie met het Verenigd Koninkrijk van 1922 tot 1949

[bewerk] Kongo-Vrijstaat

Personele unie met België van 1877 tot 1908 onder Leopold II (daarna als Belgisch Congo tot 1960 ingelijfd bij België)

[bewerk] Litouwen

Personele unie met Polen van 1386 tot 1569 (daarna samengevoegd tot het Pools-Litouwse Gemenebest).

[bewerk] Luxemburg

Personele unie met Nederland van 1815 tot 1890.

[bewerk] Nederland

Stadhouder Willem III was koning van Engeland en Schotland. Hij oefende als stadhouder veel gezag uit in de Nederlanden waar de soevereiniteit lag bij de Staten Generaal. Daarnaast was hij een vorst in het Heilige Roomse Rijk.
Personele unie met Luxemburg van 1815 tot 1890.

[bewerk] Noorwegen

Personele unie met Zweden van 1319 tot 1343.
Personele unie met Denemarken van 1380 tot 1536 (daarna ingelijfd bij Denemarken)
De Unie van Kalmar met Denemarken en Zweden van 1389 tot 1521
Personele unie met Zweden van 1814 tot 1905 .

[bewerk] Oostenrijk

Personele unie met Hongarije van 1867 tot 1918 (de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie)).

[bewerk] Polen

Personele unie met Litouwen van 1386 tot 1569 (daarna samengevoegd tot het Pools-Litouwse Gemenebest).
Personele unie met het keurvorstendom Saksen.
Onder keizer Napoleon de eerste bestond er een personele unie met Polen en Italië.