Bergen (België)

Stad Bergen (Mons)
ligging binnen het arrondissement Bergen in de provincie Henegouwen
Wapen	Vlag

Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Henegouwen
Arrondissement	Bergen
Geografische ligging	50°27′NB 3°56′OL
Oppervlakte	146,56 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	91.221 (01/01/2006) 47,78% 52,22% 623 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–19 jaar 20–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2006) 23,25% 60,58% 16,17%
Buitenlanders	14,16% (01/07/2005)
Economie
Werkloosheidsgraad	25,96% (01/01/2006)
Gemiddeld inkomen	11.012 euro/inw. (2003)
Politiek
Burgemeester	Elio Di Rupo (PS) loco:Catherine Houdart (PS)
Bestuur	PS - MR
Zetels PS MR cdH Ecolo FN	45 27 7 5 3 3
Deelgemeenten met postcode
Postcode	Deelgemeente
7000 7011 7012 7012 7020 7020 7021 7022 7022 7022 7022 7022 7024 7030 7031 7032 7033 7034 7034	Bergen Ghlin Flénu Jemappes Maisières Nimy Havré Harmignies Harveng Hyon Mesvin Nouvelles Ciply Saint-Symphorien Villers-Saint-Ghislain Spiennes Cuesmes Obourg Saint-Denis
Overige info
Zonenummer	065
NIS-code	53053
Politiezone	Bergen - Quévy
Webadres	www.mons.be

Bergen (Frans: Mons, Waals: Mont) is een stad en gemeente in de Belgische provincie Henegouwen. Bergen is de hoofdstad van deze dichtstbevolkte Waalse provincie. De stad telt bijna 91.000 inwoners. Sinds 2000 is Elio Di Rupo er burgemeester.

Bergen is gelegen in het hart van de Borinage of 'het zwarte land' , zoals dit industriegebied wordt genoemd.

De voetbalclub van Bergen is RAEC Mons (of gewoon Bergen) dat na een jaar afwezigheid weer in eerste klasse speelt.

In Bergen bevindt zich het Militair Hoofdkwartier van de Navo.

[bewerk] Geschiedenis

De stad Bergen ontstond op een heuvelachtig terrein (vandaar de naam) tussen de rivieren de Hene en de Trouille. Ondanks de ontdekking van begraafplaatsen uit de 2e eeuw na Chr. en de oude benaming "Castri locus" (d.i. Kampplaats), die voor het eerst opduikt in 642, blijft de aanwezigheid van een Romeins legerkamp op de plaats van de huidige stad een hypothese. Alleszins lag de plek aan een diverticulum (d.i. "aftakking") van de Romeinse heerbaan Bavai-Asse.
Pas rond het midden van de 7e eeuw ontwikkelde zich hier een belangrijke stadskern, rond een kasteel waar de graven woonden. Deze ontwikkeling was mede het gevolg van de stichting van een klooster, rond 650, door de heilige Waltrudis. Dit klooster zou later in de 11e eeuw hervormd worden tot een kapittel van adellijke, seculiere kanunnikessen, dat het geestelijke leven in de stad bleef domineren tot de opheffing in 1792.

Bergen, de Grote Markt

In de 9e / 10e eeuw bouwden de graven van Bergen een versterkte burcht op de naburige heuvel, en onder graaf Boudewijn IV (1120-1171) werd begonnen aan de bouw van een eerste omwalling (waarvan nog delen bestaan), waardoor de stad in belangrijkheid spoedig kon rivaliseren met Valenciennes, de toenmalige hoofdstad van het graafschap Henegouwen.
Bergen ontwikkelde zich snel tot een belangrijk bestuurlijk, handels- en onderwijscentrum. Gravin Margaretha van Constantinopel stichtte in 1248 een begijnhof, en de toename van de bevolking maakte rond 1290 de aanleg van een tweede, grotere stadsmuur noodzakelijk. Deze stadsmuur was ongeveer 4,5 km lang en had 6 poorten. In 1295 werd Bergen de hoofdplaats van het graafschap Henegouwen. De lakennijverheid legde de basis van een economische bloei, die pas zou eindigen in de 16e eeuw, met de godsdiensttroebelen.

Op 25 mei 1572 viel Lodewijk van Nassau aan het hoofd van 500 ruiters vrij onverwacht de stad binnen, waar hij met geestdrift onthaald werd, omdat de misnoegdheid over het beleid van Alva er zeer groot was. Dit was de aanzet van Lodewijks plan om een operatiebasis te vestigen voor het leger van de Coligny, die vanuit Frankrijk de Spanjaarden zou lastig vallen. Toen deze hulptroepen echter niet kwamen opdagen (de Coligny werd immers vermoord in de Bartholomeüsnacht) zag Lodewijk, aan alle kanten bedreigd, zich genoodzaakt te kapituleren en het belegerde Bergen aan Alva over te geven (19 september 1572). Ondanks de belofte van algemene amnestie, nam Alva op bloedige wijze wraak, na het vertrek van Lodewijk en zijn troepen. Vele burgers van Bergen werden gearresteerd, gefolterd en terechtgesteld, en hun bezittingen in beslag genomen. De welvaart van Bergen, een der bloeiendste nijverheidssteden van Europa, was totaal vernietigd.

Meteen begon voor Bergen een lange periode waarin het oorlogsgeweld regelmatig het economische herstel afremde. Op 8 april 1691 moest de stad zich, na een beleg van negen maanden, aan de Franse troepen (80.000 man sterk) overgeven. Koning Lodewijk XIV kwam vanaf 15 maart persoonlijk de krijgsoperaties bijwonen. Het Franse geschut had overal in de stad veel schade aangericht. Bergen bleef Frans bezit tot 1697, daarna kwam het beurtelings in Oostenrijkse en Franse handen. De Fransen waren de baas van 1701 tot 1709, en daarna van 1746 tot 1749. Omdat de krijgsverrichtingen van de 18e eeuw zoveel schade aanrichtten, werd de stad vooral in die periode heropgebouwd, waardoor het huidige stadsbeeld grotendeels 18e-eeuws is.

Bergen was in de late 17e eeuw en eerste helft van de 18e eeuw een van de vestingsteden die deel uitmaakten van de Nederlandse vestingsbarrière in de Zuidelijke Nederlanden

Na de Slag bij Jemappes (6 november 1792), nu een deelgemeente van Bergen, moesten de Oostenrijkers het veld ruimen.

Op het einde van de Eerste Wereldoorlog wist het leger van de Britse generaal French 48 uur lang nabij Bergen de Duitse troepen van Von Kluck tegen te houden. Uiteindelijk, vroeg in de morgen van 11 november 1918, bevrijdden de Canadezen de stad na drie dagen heftige strijd.

Ook de Tweede Wereldoorlog was moordend voor Bergen en omgeving, en veroorzaakte veel menselijk leed. Als industriestad en verkeersknooppunt werd het vaak hevig gebombardeerd, en van 2 tot 4 september 1944 vonden er nog zware gevechten plaats tussen Amerikaanse troepen (onderweg van Avesnes en Nouvion) en Duitsers die zich terugtrokken uit Noord-Frankrijk.
De economische crisis in de tweede helft van de 20e eeuw kwam hard aan voor de Bergense industrie en voor de hele Borinage. De reconversie verloopt niet zonder grote problemen. De stad kreeg echter in 1971 een eigen Universiteit, en biedt als onderwijscentrum zeer veel mogelijkheden voor technisch en wetenschappelijk onderzoek.

[bewerk] Bezienswaardigheden

De Sint-Waltrudiskerk

De praalwagen Car d'Or

De Belforttoren van Bergen

Het beroemde aapje (Singe du Grand Garde)

De (niet helemaal voltooide) collegiale Sint-Waltrudiskerk (Collégiale Sainte-Waudru), in Brabantse hoog-gotiek, is een der mooiste kerken van België. Ze werd in 1450 gebouwd op last van het kapittel van Sint-Waltrudis, oorspronkelijk door de architect Jan Spijkens, maar vanaf 1457 werd de leiding van de pas begonnen werkzaamheden toevertrouwd aan Mathijs de Layens, die zich liet inspireren door de Leuvense Sint-Pieterskerk. Er werd aan doorgewerkt tot in 1686, maar toch heeft de stilistische eenheid van het gebouw er niet onder geleden. Het interieur van de kerk is bijzonder merkwaardig, met zijn 16e-eeuwse glasramen, en de beroemde Car d'or, een rijkelijk versierde, vergulde praalwagen (uit 1780, met het reliekschrijn van de heilige Waltrudis) die ieder jaar in processie door de stad gereden wordt. In de 16e-eeuw kreeg de kerk er een opmerkelijk kunstwerk bij: een albasten doksaal versierd met renaissancebeeldhouwwerk van de plaatselijke kunstenaar Jacques Dubrœucq. Het doksaal zelf werd echter tijdens de Franse revolutie in 1797 vernield, maar enkele beelden en bas-reliëfs konden worden gerecupereerd en zijn her en der opgesteld in het koor, de dwarsbeuk en de zijkapellen.
De belforttoren werd in 1662 gebouwd op de onderbouw van het verwoeste Gravenkasteel (dat van de 9e tot de 15e eeuw de verblijfplaats van de graven van Henegouwen was). Het fraaie belfort, waarvoor de Franse dichter Victor Hugo enkel misprijzen had, is het enige Belgische belfort in barokstijl. Van het gravenkasteel zelf bleven de Conciergerie en de Romaanse Sint-Callixtuskapel (1051) goed bewaard.
De fraaie gebouwen van de Grote Markt (Grand-Place) vormen een waardige entourage voor het Stadhuis (Hôtel de Ville) waaraan Mathijs de Layens in 1458 een hooggotische voorgevel schonk. Bij de dood van Karel de Stoute werden de bouwactiviteiten gestaakt, en pas in de 15e eeuw hervat. In de 17e eeuw werd er nog links en rechts een zijvleugel aan toegevoegd, en in 1718 kreeg het zijn klokkentorentje. Links van de ingang bevindt zich het populaire aapje, de Singe du Grand Garde, een beeldje dat naar verluidt geluk brengt aan wie zijn kopje aait. De oorsprong werd nog niet achterhaald: misschien sierde het beeldje in de 15e eeuw een schandpaal ... voor kinderen.

[bewerk] Folklore

In de Car d'Or wordt op de morgen van de Ducasse het schrijn van Sint-Waltrudis door de stad gedragen, in een processie die haar oorsprong viondt in 1348, toen het gebied van Bergen door de pest geteisterd werd. De stoet vertrekt om 10.00u en wanneer hij rond 12.30u weer op zijn vertrekpunt is aangekomen, begint op de Grote Markt de Combat du Lumeçon, een symbolisch gevecht waarbij een Sint-Joris, op een geharnast paard gezeten, een draak (spottend lumeçon, d.i. worm genoemd) neersteekt precies op het ogenblik dat het belfort 13.00u slaat. Deze viering, enig in België, vindt ieder jaar plaats op Drievuldigheidszondag.

[bewerk] Andere kernen

Bij de administratieve hervorming van 1977 ontstond de huidige gemeente Bergen door de fusie van de toen opgeheven gelijknamige gemeente (waar sinds 1971 reeds Cuesmes, Ghlin, Hyon, Nimy, Obourg en delen van Baudour en Jemappes deel van uitmaakten) met Ciply, Harmignies, Harveng, Havré, Jemappes, Maisières, Mesvin, Nouvelles, Saint-Symphorien, Spiennes, Villers-Saint-Ghislain en delen van Casteau, Masnuy-Saint-Jean en Ville-sur-Haine.

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie la ville de Mons (Hainaut) van Wikimedia Commons.

[bewerk] Politiek

College van burgemeester en schepenen
Burgemeester	Elio Di Rupo (PS)
Locoburgemeester	Catherine Houdart (PS)
Schepenen	Richard Miller (MR) Richard Biefnot (PS) Nicolas Martin (PS) Achille Sakas (PS) Marc Barvais (PS) Jean-Pierre Dupont (PS) Francine Cruveiller (PS) Marc Darville (PS) Jean-Paul Deplus (PS)